دیدارها و مذاكرات اخیر وزیران دفاع ایران و روسیه و همچنین جریان حل پرونده تحویل سامانه موشكی دفاعی اس 300 به تهران نشان می دهد دو كشور به اهمیت همكاری در حوزه دفاعی دوجانبه از جمله معامله تسلیحات، تولید مشترك، بررسی نیازها و همچنین در عرصه منطقه ای با برگزاری رزمایش مشترك، تشكیل ستادها و مراكز اطلاعاتی و تصمیم گیری دفاعی توجه ویژه ای دارند.
همچنین ایران و روسیه با منافع راهبردی و مشترك در آسیای میانه، افغانستان و سوریه و همچنین حضور نظامی آمریكا در منطقه، دلایل و انگیزه های بسیار زیادی برای هماهنگ سازی سیاست های امنیت منطقه ای، دفاعی و همكاری های فنی خود دارند.
سرهنگ «آناتولی تسیگانوك» كارشناس ارشد مركز مطالعات سیاسی - نظامی روسیه به ایرنا گفت: تهران و مسكو برای برقراری ثبات در مناطق مهم حائل میان دو كشور از جمله دریای خزر و منطقه استراتژیك خاورمیانه، با یكدیگر همكاری نزدیك دارند و تلاش هایشان بر نیل به این هدف، منع نفوذ بیگانگان و دخالت آنها در امور كشورهای همسایه، متمركز شده است.
كارشناس روس افزود: مسكو و تهران با حل نهایی پرونده سامانه های پدافند هوایی اس-300، می توانند همكاری های فنی-نظامی دوجانبه را پس از توقف چند ساله از سرگیرند و در شرایط كنونی زمینه لازم برای تحویل تسلیحات دفاعی دیگر به ایران وجود دارد و احتمال می رود دو كشور در این مورد به توافق های جدیدی دست یابند.
«سرگئی می خییف» مدیر مركز سیاستگذاری روسیه نیز گفت: حوزه های اصلی روابط مشترك ایران و روسیه به عنوان دو كشور همسایه در منطقه دریای خزر اقتصادی، سیاسی و نظامی است.
كارشناس روس در گفت وگو با خبرگزاری روسی اسپوتنیك افزود: بخش نظامی شامل خرید تسلیحات، انجام عملیات مشترك ضد جرایم مواد مخدر، مقابله در برابر تهدیدهای تروریسم و بسیاری موارد دیگر است.
به باور وی، 'افزون بر این حوزه ها، ایران و روسیه تعاملات دیپلماتیك متعددی دارند كه یكی از مهمترین آنها در جریان مذاكرات تهران با گروه 1+5 بود كه مسكو به عنوان یكی از اثرگذارترین طرف ها، بیشترین حمایت را از ایران داشت'.
می خییف گفت: تحریم های غرب علیه ایران متوقف كننده روابط تهران و مسكو نبود، اما موانع و مشكلاتی ایجاد كرد و به عنوان مثال ادامه بسیاری از پروژه ها به دلیل تحریم های بانكی با مشكل نقل و انتقال پول مواجه شد یا شماری از كمپانی ها برای جلوگیری از برخورد غرب حاضر به همكاری نشدند و به همین دلایل هم توسعه روابط اقتصادی دو كشور مشكل شد.
كارشناس روس ادامه داد: اكنون امیدواریم كه توافق جامع ایران و گروه 1+5، این موانع و دیگر مشكلات را كمتر كند. انتظار داریم با رفع تحریم ها، سطح روابط اقتصادی شتاب بیشتری یابد و در واقع اولین موضوع مهم تلاش برای لغو كامل تحریم هاست، زیرا همیشه راه هایی برای دور زدن وجود دارد، ولی باید تصمیمات قاطع گرفته شود و تا اجرای كامل توافق جامع هم فعلا شیوه كنونی ادامه خواهد یافت.
وی ادامه داد: در شرایط تحریم ها، طرح ها و مكانیسم های اقتصادی وجود دارد كه همكاری ها را ممكن می كند. به عنوان مثال می توان یك نظام اقتصادی بین دو كشور ایجاد كرد كه بر اساس نظام های داخلی تبادل ارزی صورت گیرد و از سوی دیگر، استفاده نكردن از شبكه بین المللی، همكاری های دوجانبه را آسان تر می نماید.
كارشناس روس درباره تاثیر ورود مجدد نفت ایران به بازارهای جهانی بر قیمت ها، گفت: تهران می تواند یك بازیگر بزرگ و پرتحرك در بازار نفت باشد. بنا بر این روابط ما در این حوزه حالت رقابتی دارد كه امیدوارم بر همكاری های دو كشور تاثیر (منفی) نگذارد، زیرا روسیه و ایران منافع هم را خوب می شناسند و به آن احترام می گذارند.
می خییف اظهار داشت: به همین دلیل هم یافتن دیدگاه مشترك مناسب و دستیابی به یك توافق دوجانبه خوب برای ایران و روسیه ساده است. دو كشور باید بیشتر پیگیر این موضوع باشند كه چگونه و از چه روش هایی از هم سود ببرند نه اینكه روی مشكلات متمركز شوند. بهتر است به انجام پروژه ها و سرمایه گذاری های مشترك فكر كنیم.
می خییف درباره جایگاه ایران در راهبرد كنونی روسیه برای مقابله با تحریم های غرب علیه این كشور پس از بحران اوكراین نیز گفت: 'مسكو به دنبال شركای جدید است و در این باره واردات محصولات كشاورزی و غذایی از ایران در اولویت قرار دارد. روسیه این كشور را به عنوان یك گذر ترانزیتی پیوند دهنده شمال و جنوب مهم می داند و از سوی دیگر تمایل بسیاری دارد تا در پروژه های ایرانی سرمایه گذاری كند.
'همزمان روسیه می تواند ایران را در زمینه نوسازی ساختار تسلیحات حمایت كند كه این امر از یك طرف به پشتیبانی تسلیحاتی ایران منجر می شود و از طرف دیگر طبیعتا برای روسیه سودمند است، بنا براین زمینه های مختلف همكاری وجود دارد'.
«آندری باكلینسكی» پژوهشگر ارشد مركز تحقیقات سیاسی مسكو نیز درباره همكاری های دفاعی ایران و روسیه به خبرگزاری اسپوتنیك روسیه گفت: قطعنامه 1929 شورای امنیت سازمان ملل با موضوع تحریم تسلیحاتی تهران، زمانی بصورت یك طرفه و در اوج ابهام تصویب شد كه تمام دنیا درباره صلح آمیز بودن یا نیودن فعالیت های هسته ای این كشور بحث می كردند.
كارشناس روس افزود: بدین ترتیب عرضه طیف وسیعی از سلاح ها به ایران ممنوع شد كه انواع دفاعی از جمله موشك اس-300 را شامل نمی شد. روسیه همواره تاكید كرده كه هدف اصلی قطعنامه 1929 ترغیب تهران به اثبات ماهیت صلح آمیز برنامه هسته ای است.
وی افزود: با وجود این واقعیت كه قرارداد عرضه اس-300 تنها بین ایران و روسیه است، همكاری های نظامی فنی بین كشورهای ما بطور جدی توسعه یافت. «سرگئی شویگو» وزیر دفاع روسیه به تهران سفر كرد و در چارچوب این سفر، توافقات توسعه همكاری ها امضا شد، البته این توافق خرید تجهیزات نظامی را شامل نمی شود و تنها درباره انجام رزمایش های مشترك، تبادل تجربه و فعالیت های نظامی است.
كارشناس روس گفت: توافقات در این زمینه زمانی به اوج خود خواهد رسید كه با امكان تجارت اسلحه و تجهیزات نظامی تكمیل شود. ایران به اسلحه و تجهیزات جنگی نیاز دارد و فكر می كنم نه تنها روسیه بلكه تمام دنیا به این موضوع علاقه دارند.
باكلینسكی گفت كه با وجود دوره زمانی انتظار پنج ساله برای لغو فعالیت های تجاری تسلیحات هسته ای ایران، اگر هر پنج عضو شورای امنیت سازمان ملل موافقت خود را اعلام نمایند، امكان عرضه سلاح به تهران وجود دارد و البته فكر می كنم كه برای ایران خوشایند باشد.
كارشناس روس در باره وضع قرارداد سامانه موشكی اس-300 بین ایران و روسیه نیز گفت: چنین می نماید كه مذاكرات دقیقی صورت گرفته است و طرفین در حال بررسی جزییات توافق هستند. مهم این است كه توافق بصورت قطعی حاصل شده است. تهدید به حملات هوایی ایران در چند سال گذشته وجود داشته و گرچه اكنون بشدت قبل جدی تلقی نمی شود، اما تهران با وجود سامانه پدافند هوایی روسیه می تواند كاملا احساس امنیت كند.
وی درباره همكاری نظامی در حوزه رزمایش ها بین دو كشور اظهار كرد: امكان برقراری رزمایش مشترك و همچنین تبادل كارشناسان فراهم شده است و برای این امر دلایل محكمی وجود دارد كه می توان به وجود مرز مشترك میان دو كشور در امتداد دریای خزر اشاره كرد و در قالب توافقات صورت گرفته چندین بازدید از ناوگان دریایی دو كشور انجام شده است.
باكلینسكی ادامه داد: از سوی دیگر، هر دو كشور بر حفظ و حراست از تنگه هرمز تاكید دارند، زیرا نه تنها از طریق آن انتقال نفت صورت می گیرد، بلكه كشتیرانی آزاد هم انجام می شود و نیاز به تامین امنیت آن در مقابل دزدی های دریایی ضروری می باشد. در مجموع باید گفت كه ایران و روسیه در این باره توانمندی بسیار زیادی برای توسعه روابط دوجانبه دارند و مهمتر اینكه روسیه پذیرای دانشجویان ایرانی برای تحصیل در مراكز تحصیلات عالی نظامی باشد.
از: هادی مولوی نیا
اروپام**4**1516**1485**1479
مسكو - ایرنا - همكاری های دفاعی بین روسیه و ایران به عنوان یك اولویت از جانب مسكو برای گسترش روابط برنامه ریزی شده است و اقدامات انجام شده نشان می دهد دو كشور قصد دارند از این مزیت پایدار برای همگرایی منطقه ای بویژه در عرصه مبارزه با تروریسم بهره بگیرند.
