هشدارهای جدی كارشناسان به خانواده ها در باره نحوه تربیت فرزندان

دكتر سیما فردوسی روان شناس و استاد دانشگاه شهید بهشتی و ابوالقاسم خوش كنش استاد دانشگاه و دكترای روانشناسی در میزگرد تخصصی «ازدواج، جوانان و توانمندسازی مهارت های فرزندپروری» كه به میزبانی خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) برگزار شد، به بررسی و تبیین شیوه های درست تربیت فرزندان و مشكلات خانواده ها و جامعه در این امر پرداختند كه مشروح اظهارات آنها در پی می آید:

** در مساله فرزندپروری باید به رشد فرزندان توجه كرد
روان شناس و استاد دانشگاه درمورد توانمندسازی مهارت های فرزندپروری گفت: در مساله فرزندپروری ابتدا باید به رشد فرزندان توجه كرد زیرا تربیت كودكان براساس رشد آنان صورت می گیرد.
دكتر فردوسی تصریح كرد: توجه به نیازهای كودكان، مقوله دیگری است كه خانواده ها باید به عنوان یكی دیگر از اولویت های خود در تربیت فرزندان مد نظر داشته باشند، تا عادت های اشتباه و تربیت نادرست فرزندان در خانواده ها شكل نگیرد.
وی با بیان اینكه بخشی از تربیت كودكان و پرورش آنان بخاطر عوامل ژنتیكی و بخشی دیگر نیز مرتبط با عوامل محیطی است و تمام این عوامل به نوعی شخصیت كودك را شكل می دهند، ادامه داد: باید به خانواده ها به عنوان یك كانون مهم اثرگذار در تربیت كودكان توجه جدی كرد، چون بخش عمده ای از تربیت كودكان در خانواده شكل می گیرد و باید اقدامات جدی جهت جلوگیری از تربیت نادرست كودكان انجام شود.

** برای استقلال فرزندان عجله نكنیم
این استاد دانشگاه و روان شناس با بیان اینكه نباید برای استقلال فرزندان عجله كنیم، گفت: به عنوان مثال در آمریكا والدین از سنین پایین فرزندان خود را مستقل می كنند و اكنون وضعیتی پیش آمده كه از این وضعیت ناراضی هستند و برای فرار از این وضعیت از كشور ژاپن بخاطر تربیت درست، درخواست كمك كرده اند.
فردوسی افزود: استقلال فرزندان باید به شیوه ای باشد كه احترام به خانواده ها به عنوان یك مقوله مهم و اساسی همچنان ادامه داشته باشد نه اینكه با استقلال دیگر حرف والدین را قبول نكنند.
وی ادامه داد: فرزندان آمریكایی قبل از اینكه به سن قانونی برسند، خانواده های خود را رها می كنند و اكنون این كشور برای تربیت و پرورش كودكان دست به دامن ژاپن شده، پس جامعه ایرانی نیز باید با تبعیت از شیوه های درست تربیت، گام های مهمی برای این مقوله مهم و حیاتی بردارند.
این روان شناس با بیان اینكه كودكان باید حس خود مسئولیتی داشته باشند، افزود: باید به بچه ها بقبولانیم كه در انتخاب های خود در زندگی مسئول هستند.
وی ادامه داد: در صورتیكه در انتخاب دوست، لباس، رشته تحصیلی و حتی شغل، درست عمل كنند مسئولیت پذیر هستند و در آینده می توانند حتی در انتخاب همسر نیر موفق باشند.
فردوسی افزود: افزایش حس اعتماد به نفس در كودكان نیز باید در برنامه خانواده ها باشد، زیرا همه اعتماد به نفس پایینی داریم و قابلیت ها و توانمندی های خود را قبول نداریم و این موضوع به دلیل نحوه رشد و تربیت است.

** خانواده های احساسی، كودكان احساساتی تحویل جامعه می دهند
این روان شناس گفت: خانواده هایی كه هیجانی، احساساتی و مضطرب هستند، كودكانی با این شرایط تحویل جامعه می دهند و هیجانات و اضطراب را ناگهانی بروز می دهند و در رفتار با فرزندان خود تكانه ای برخورد و اضطراب زیادی در كودكان ایجاد می كنند.
فردوسی افزود: تربیت یا پرورش كودكان به حالات روحی و روانی والدین بستگی فراوانی دارد زیرا خانواده پراسترس فرزند استرسی تحویل جامعه می دهد و به این موضوع «سرایت روانی» گفته می شود.
وی ادامه داد: خانواده های پركار نیز جز این گروه هستند و بطور یقین كیفیت این خانواده ها نیز مناسب نیست و نمی توانند یك تربیت صحیح در كودكان خود داشته باشند.
این استاد دانشگاه شهید بهشتی گفت: داشتن خانواده های احساساتی، پركار، داشتن حالات خصمانه در خانواده ها، محبت افراطی در حق فرزند و هزاران خطا در خانواده ها موجب می شود كه در تربیت فرزندان موثر نباشیم و موفق نشویم كه یك تربیت مورد پسند و قابل قبول برای فرزندان خود داشته باشیم.
وی خاطرنشان كرد: مهربانی در حد متعادل، انسان های جدی و منطقی بودن و داشتن اقتدار به عنوان چهار ویژگی در تربیت درست فرزندان است كه باید خانواده ها این ویژگی ها را داشته باشند.
فردوسی افزود: داشتن اقتدار در والدین به عنوان یك ملاك اصلی در تربیت فرزندان است و این اقتدار به معنی خشونت و دادن زدن نیست، بلكه باید خانواده ها قدرتی جدی برای تربیت فرزندان خود داشته باشند و یا به زبان عامیانه تر فرزندان از پدر و مادر حساب ببرند.
وی تصریح كرد: تشویق یا محروم كردن كودكان از برخی مسائل باید با استراتژی ویژه از سوی والدین همراه باشد و اگر این استراتژی وجود نداشته باشد دیگر كودكان والدین خود را قبول نخواهند داشت و حتی حرف آنها را نمی پذیرند.
این روانشناس گفت: اگر فرزندان پدر و مادر را قوی، مهربان، جدی و منطقی ببینند، بسیاری از حرف های والدین را می پذیرند زیرا امروز دیگر خیلی از مسائل گذشته مانند ترساندن كودكان تغییری در رفتار آنان ایجاد نمی كند و این تغییر رفتار فقط موقتی است.
وی افزود: بحث احترام به والدین و قوانین خانواده ها باید بصورت جدی مدنظر باشد و فرزندان را باید به پیروی از ارزش های درست و احترام به والدین متقاعد كنیم.

** كودكان تقلیدگرند نه تحلیلگر
فردوسی گفت: كودكان در دوران كودكی بیشتر تقلیدگر هستند تا تحلیلگر و در واقع بخش عمده ای از تربیت كودكان تحت عنوان همانندسازی است و كودكان به وسیله مشاهده كردن یاد می گیرند.
وی ادامه داد: چون پدر و مادر الگوی فرزندان هستند، این همانندسازی بیشتر با والدین صورت می گیرد به همین منظور باید آنچه را كه خود دوست داریم كه فرزندان یاد بگیرند، انجام دهیم.
این استاد دانشگاه شهید بهشتی گفت: در مجموع باید كودكان به شیوه ای تربیت شوند كه بحث خودمدیریتی در آنها تقویت شود، در غیر این صورت افرادی وابسته به خانواده ها تربیت می شوند و فقط انتظار دارند كه پدر و مادرد از آنها محافظت كنند.

** كودكان را تحقیر نكنیم
فردوسی با بیان اینكه نباید كودكان را تحقیر كنیم، افزود: در اجتماع تحت هیچ شرایطی نباید از بچه ها طنز بسازیم و عیوب آنان را جلوی دیگران بازگو كنیم.
وی گفت: باید در كودكان رضایت اجتماعی را تقویت و بگونه ای عمل كنیم كه بچه ها در محیط خانه و مدرسه مورد تایید قرار گیرند.
فردوسی ادامه داد: تایید قابلیت ها، توانمندی ها و مهارت ها در اجتماع باعث ارتقا حس اعتماد به نفس در كودكان می شود.

** اعتیاد نت در كودكان و نوجوانان
این روانشناس گفت: اكنون یكی از معضلات اجتماعی كه كودكان و نوجوانان را با مشكل جدی روبرو كرده، فضای مجازی است و خانواده ها در این زمینه هدف را گم كرده اند.
وی تصریح كرد: نمی توانیم بگوییم فضای مجازی و تكنولوژی روز هیچ فایده ای ندارد بلكه باید استفاده مفید از این فضا صورت گیرد و ابزاری برای بازی كودكان نباشد.
فردوسی با بیان اینكه چرا باید یك كودك هفت یا هشت ساله به فضای مجازی وارد شود، افزود: این فضاها چشم و گوش كودكان را باز می كند و متاسفانه به همه چیز دسترسی دارند، به همین منظور باید خانواده ها تربیت درستی از فرزندان داشته باشند تا از این فضاها به درستی استفاده شود.
وی حس اعتماد به نفس پایین، انسان های خجالتی، بیش فعالی، ترسو بودن، عدم ابراز وجود در دنیای حقیقی، عدم دوست یابی و نداشتن جایگاه در جامعه را از جمله خصوصیات اخلاقی عنوان كرد كه به واسطه استفاده نادرست از فضای مجازی گریبان كودكان و نوجوانان را می گیرد.
این روانشناس گفت: اكنون اعتیاد به نت در كشور مطرح است و متاسفانه اعتیاد به نت مانند اعتیاد به موادمخدر است و نتایجی چون تربیت نسل تندخو، بی حوصله، كم طاقت، پرخاشگر، ضعف در معاشرت و ارتباطات به همراه دارد.
وی افزود: یكی از نتایج استفاده نادرست از فضای مجازی تحویل یك نسل سست عنصر، كم طاقت و پرخاشگر است كه این نسل نمی تواند جامعه را به سمت ترقی پیش ببرد و حتی امكان افت و سقوط انسانیت در جامعه وجود دارد كه نتیجه آن «ازدواج سفید» است كه از فضای مجازی این موضوع وارد شده است.
فردوسی افزود: همچنین در تكنولوژی روز و فضای مجازی ارتباط از سنین فوق العاده پایین شروع می شود و حتی ارتباطات نامشروع نیز از دبستان را شاهد هستیم.
وی استفاده از دخانیات را به عنوان یكی دیگر از مشكلات جدی در نسل امروزی عنوان كرد و گفت: اكنون در سنین پایین دخانیات استعمال می كنند.
فردوسی افزایش آمار طلاق را یكی دیگر از مشكلات و معضلات جدی در جامعه عنوان كرد و افزود: این آمار در سال های آینده بیشتر خواهد شد چون این فرزندان با این ویژگی ها ازدواج و نمی توانند جامعه را هدایت كنند.
استاد دانشگاه شهید بهشتی گفت: باید روش های علمی مبتنی بر پژوهش ایجاد كنیم، در غیر این صورت نمی توان كودكان را تغییر داد، یعنی اینكه براساس سن و جنسیت تغییر را از كودكان آغاز كنیم.
وی با بیان اینكه باید اتاق های فكر تشكیل داد، افزود: باید براساس راهكارهای علمی پیش برویم چون جامعه تغییرپذیر است اما هنوز جامعه روش های تغییرپذیری را پیدا نكرده است.

** توقع تك فرزندها بیشتر است
فردوسی با اشاره به معضل تك فرزندی در جامعه گفت: توقع تك فرزندها فوق العاده بالا است و فكر می كنند همانگونه كه پدر و مادر باید مطیع آنها هستند، باید جامعه نیز مطیع آنها باشد.
وی ادامه داد: در مجموع برای تربیت بهتر فرزندان داشتن دو فرزند بهتر از یك فرزند است چون توقع تك فرزندها از والدین به مراتب بیشتر از افرادی است كه چند فرزند دارند.

** آموزش و پرورش در بروز آسیب‌های اجتماعی جامعه تاثیرگذار است
استاد دانشگاه شهید بهشتی نیز در این میزگرد با بیان اینكه كه آموزش و پرورش، مهارت‌ های زندگی را به دانش آموزان آموزش نمی ‌دهد، گفت: آموزش و پرورش در بروز آسیب‌های اجتماعی جامعه تاثیرگذار است.
ابوالقاسم خوش كنش با بیان اینكه شكل خانواده ‌ها در جامعه متفاوت است، افزود: در خانواده ‌های بسته كه معمولا در روستاها وجود دارد، اعضای خانواده فقط وظیفه اجرای تصمیمات را دارند و نمی توانند بر سرنوشت خود تاثیر بگذارند، اما در خانواده های باز اعضای خانواده امكان ترسیم نقشه‌ ای برای پیشرفت زندگی خود را دارند.
این استاد دانشگاه درباره یك شكل خانواده دیگر كه «رندم» نام دارد، گفت: در این خانواده اعضای خانواده هركس ساز خود را می زند و هیچ هدفی در این خانواده وجود ندارد.

** آموزش و پرورش مبنای بسیاری از آسیب‌های جامعه است
وی در ادامه آسیب‌ هایی همچون، اعتیاد، طلاق و بیماری‌ های روانی را نتیجه خانواده های نامناسب اعلام كرد و افزود: متاسفانه آموزش و پرورش مبنای بسیاری از آسیب‌ها در جامعه است.
این روان شناس با انتقاد از عملكرد آموزش و پرورش گفت: دانش‌ آموزان در مدرسه فقط آموزش های درسی را فرا می گیرند و مهارت هایی را كه برای زندگی روزمره نیاز دارند، نمی آموزند.
خوش كنش با بیان مثالی افزود: بسیاری از كودكان هنگام ورود میهمان به منزل، حتی حاضر نیستند از اتاق خود بیرون بیایند و به میهمان سلام و خوشامد بگویند.
این روانشناس، آموزش ندادن هدف زندگی به كودكان را یكی از مشكلات اساسی آموزش و پرورش اعلام كرد و گفت: هدف نداشتن در زندگی سبب شده دانش آموزان بی انگیزه شوند.

** مردان ایرانی عشق ورزی به همسران را بلد نیستند
این استاد دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به تربیت بد مردان در جامعه ایران افزود: بسیاری از مردان احترام كافی به همسران خود نمی گذارند و عشق ورزی را بلد نیستند زیرا با احترام ویژه والدین به همدیگر، فرزندان نیز احترام به بزرگتر را یاد می گیرند و باید این موضوع در تمامی خانواده ها نهادینه شود.
خوش كنش ادامه داد: وقتی كودكان مشاهده می كنند كه پدر خانواده برای مادر احترام خاصی قائل است، بطور قطع این نوع احترام برای فرزندان نیز نهادینه می شود.

** كودكان از طریق مشاهده رفتار والدین، رفتار را یاد می‌گیرند
وی با بیان اینكه رفتار والدین محل آموزش كودكان هستند، گفت: كودكان از طریق مشاهده رفتار والدین، رفتار اجتماعی را یاد می گیرند.
این روانشناس، محیط های مانند پارك و جنگل‌ها را محیطی طبیعی مناسبی برای آموزش كودكان عنوان كرد و افزود: در پاره ای از اوقات، طبیعت بهتر از والدین می‌تواند با كودكان رفتار‌های مناسب را آموزش دهد.

** افراد با مشكلات روحی مسوولیت پذیر نمی‌شوند
این استاد دانشگاه با بیان اینكه بسیاری از كودكان با مشكلات روحی و روانی بزرگ و راهی مدرسه می‌شوند، گفت: نمی‌توان به فردی كه عقده های فروخورده از كودكی را یدك كشیده، مسوولیت داد.
وی معنویت و دین داری را امری مطلوب در فرزند پروری دانست و افزود: مفهوم امنیت كه در رشد كودكان بسیار مهم است، نشات گرفته از ایمان است.

** جامعه غمگین آموزش پذیر نیست
این استاد دانشگاه با اشاره به شیوع گسترده افسردگی در كشور در میان افراد جامعه گفت: نوزادی كه پس از تولد، 18 ساعت از روز را می ‌خوابد و میلی به خوردن شیر ندارد، افسرده است.
این روانشناس با تاكید بر اینكه جامعه ای كه شاد نیست را نمی‌توان آموزش داد، افزود: افراد در جامعه شاد آموزش پذیر می ‌شوند.

** خودآگاهی یكی از مهارت های زندگی است
این استاد دانشگاه، خودآگاهی را یكی از مهارت‌های زندگی دانست و گفت: متاسفانه بسیاری از والدین، نسبت به خود نیز شناخت كافی ندارند.
وی اختلالات یادگیری را یكی از معضلات كودكان جامعه دانست و افزود: اگر این اختلالات كودكان در دوره مدرسه رفع شود، مشكلات بسیاری در آینده بوجود می‌آید.
این روان شناس، مشكلاتی همچون عدم كنترل احساسات و ناتوانی در اخذ تصمیمات مهم زندگی را از جمله عواقب اختلالات یادگیری كودكان دانست.

** خانواده‌ها نحوه استفاده از فضای مجازی را به فرزندان آموزش دهند
خوش كنش با بیان اینكه نمی‌توان كودكان را از استفاده از فضای مجازی محروم كرد، گفت: والدین باید با گفت ‌وگوی چهره به چهره با كودكان، مهارت‌های بكارگیری از فضای آموزشی را به آنها یاد دهند.
این دو استاد دانشگاه و روانشناس در ادامه نقش رسانه ها را در همكاری با خانواده ها و جامعه در تربیت درست و صحیح فرزندان این مرز وبوم تاثیرگذار دانستند.
اجتمام ** 7268 ** 3377 ** 1071