اگر به سالی حافظ دری زند بگشای

علاقه مندی به حافظ و احساس صمیمیت با این شاعر بلندآوازه ایران زمین تنها به خاطر كلام موزون و زیبای حافظ كه در غزلیات حضرت لسان الغیب متجلی می شود نیست بلكه ریشه در اندیشه و شخصیت والای حافظ دارد كه بر ذات پاك و سرشت نیكوی انسانی و كرامت نفس بشر نقب می زند و باطن نیكو و فطرت فرخنده را از دل ظاهر بدشگون هویدا می سازد.
با این دیدگاه هر كس در جهان خاكی طالب حق و حقیقت و تشنه عدالت و مهرورزی است و منتظر مصلح آسمانی است تا پیرایه ها را بزداید و سالوس، ریا و تزویر را بر افكند.
جام هستی را از باده عشق پر كند به احترام نام حافظ از جا بر می خیزد و تربت خواجه شیراز را طوطیای چشم اهل راز می داند.
نگاهی به دوران زندگی حافظ به ما می آموزد كه خواجه شیراز چگونه در برابر بیداد و ستمگری ندای حق طلبی سر داد و كوشید تا با نواندیشی كه دشمنان كم نیز نداشت چهره متظاهر و فریبنده ریا را درهم شكند و روی خوش معنویت و وصال را پرده بر افكند.
حافظ برای ارائه نو اندیشی چه تكفیرها را كه به جان نخرید و چه ملامت ها را كه از دینداران ظاهر پرست نشنید اما در پرتو كلام نورانی وحی و اشراق پر تلالو معنویت و اخلاص ، پاسخ مدعیان را به نیكی داد ولی هیچگاه چون آنان به وقاحت آلوده نشد و پرده نجابت را ندرید.
حافظ در بیتی با مضمون ˈ زاهد ظاهر پرست از حال ما آگاه نیست - در حق ما هر چه گوید جای هیچ اكراه نیست ˈ به روشنی نشان داده است كه مفاهیمی چون آزادی، نفی ظاهرگرایی و قشری مسلكی، دوری از سالوس و ریا كاری، مقابله با دین فروشی و دفاع از نواندیشی در ذهن هر انسان آزاد اندیش و عدالت جویی موج می زند وسرانجام این حق طلبی وعدالت جویی است كه بر سالوس وظاهر گرایی چیرگی می یابد.
نفوذ كلام حافظ در دل مشتاقان اهل معرفت در طول اعصار مختلف همچنان باقی است و این رویكرد فرخنده ناشی از مردمی بودن حافظ و الهی بودن اندیشه اوست و از این روست كه هر انسانی با هرمسلكی از هر جای جهان بر تربت خواجه شیراز می رسد اشك از دیده می تراود و بوسه بر آرامگاه حضرت لسان الغیب می زند.
حافظ را می توان عامل پیوند دهنده نسل معاصر با اندیشه ها و آثار ادبی و عرفانی اعصار گذشته نیز دانست. در حریم حافظیه بسیارند نوجوانانی 15 تا 17 ساله و سالخوردگانی 60 و 70 ساله كه هر كدام از بیت ˈمهل كه روز وفاتم به خاك بسپارند - مرا به میكده بر در خم شراب اندازˈ به یك گونه برداشت می كنند.
این نگاه به آثار حافظ حساسیت و اهمیت رسالت اصحاب فرهنگ و مراكز علمی و دانشگاهی را بیشتر می كند و گوشزدی به مسئولانی است كه نگران افتراق فرهنگی نسل ها هستند.
شادمانه زیستن و نشاط و فرح را برنومیدی و اندوه مستولی دادن نیز از ویژگی های فكری و زیستی حافظ است، رویكردی كه در نبود آن اوهام و فلاكت دستاویزی برای تحمل زیستن می شود و در نهایت تاریكی و تباهی بر سلامت جان می نشیند.
لسان الغیب با چراغ تدبیر و روشنگری اندیشه، جهل و تاریكی را شكست و به معنا رسید هر گاه سنگدلی ها را دید از مهر سخن گفت و عدالت را پیشه كرد تا سردی جفا و ستمگری در درخشش آفتاب عدالت جویی محو شود.
او هر جا قساوت و ستمگری را از حد برون یافت به ایهام و گاه ابهام در اشعار پرداخت و راه را برای اهل راز باز گذاشت و اگر چه از ایهام در شعر حافظ داوری های متفاوت شده است اما در نهایت پایان همه سخن ها و حدیث ها درباره حافظ نفی تحجر و قشری مسلكی و استقبال از آزادگی و توجه به كرامت انسانی است.
به راستی چرا سخن حافظ با هر طبع و سلیقه ای سازگار است و هر كس با هر دیدگاه و گرایشی فكر می كند كه سخن حافظ سخن خود اوست و معنای شعر حافظ به شگون و شكوه ختم می شود؟ شاید پاسخ به این سوال به مشی فكری حافظ بازگردد كه ریشه در جان و سرشت همه آدمیان دارد و آن پرداختن به حق و دوری گزیدن از باطل است.
امسال نیز چون سالهای پیشین همزمان با بیستم ماه مهر، یادروز حافظ در محل آرامگاه خواجه شیراز نكو داشته می شود.
مدیركل فرهنگ و ارشاد اسلامی شیراز گفت: در آئین گرامیداشت حافظ كه در آخرین روز از دهه فرهنگ برگزار می شود، علاوه بر میهمانان داخلی و مقام ها و مسئولان كشوری و استانی، میهمانان و مقام هایی همچون سفرا و رایزنان كشورهای اروپایی و آسیایی نیز حضور دارند.
بهزاد مریدی ادامه داد: گروه هم آوایان نیز به سرپرستی حسین علیزاده قطعاتی را در رسای حافظ شیرازی در جوار آرامگاه این شاعر بزرگ اجرا می كند.
وی بیان كرد: علاوه بر سخنرانی مسئولان، تعدادی از حافظ پژوهان نیز در آیین گرامیداشت یاد روز حافظ به ایراد سخن می پردازند.
مدیر كل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس تصریح كرد: آنچه امروز بیش از همه به آن نیازمند هستیم، پاسداشت شخصیتی است كه پیش و بیش از همه در معرفی فرهنگ، زبان، هنر و ادب این مرز و بوم كوشیده است و از این رو باید اندیشه های حافظ شیرازی را به تمامی نقاط دنیا گسترده و این استوانه ادبی و فرهنگی را استوار سازیم.
خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی (حدود 727 – 792 هجری قمری برابر با 706 - 769 هجری شمسی)، شاعر بزرگ سدهٔ هشتم ایران (برابر قرن چهاردهم میلادی) و یكی از سخنوران نامی جهان است.
گزارش از : نیكنام خشنودی
2077/5054/6113