لزوم تغییر نگرش جامعه نسبت به روشندلان

یونسكو درسال 1950 پانزده اكتبر(23 مهر) را به عنوان روز جهانی عصای سفید نامگذاری كرد و در واقع این روز، فرصت مغتنمی است كه تنها برخی از توانمندی های روشندلان جامعه به تصویر كشیده شود.
دكتر طه حسین،ادیب و پژوهشگر مصری عرصه الهیات و ادبیات عرب، لوئیس بریل ابداع كننده خط بریل، مارلا رانیان ورزشكار مطرح جهانی از جمله نابینایانی هستند كه مسیر ترقی و پیشرفت های علمی و فرهنگی را طی كردند.
رودكی شاعر نابینا و پرآوازه ایرانی است كه اشعارش زینت بخش محافل ادبی داخل و خارج كشور است و استاد محمود رضایی پیانیست نابینا و مشهور ایرانی است كه این روزها شاگردانش در غم فراق او لباس سیاه برتن كرده اند.
به گفته چند تن از نابینایان، تصویری كه جامعه امروز از نابینایان عرضه می كند، متفاوت از واقعیتها و توانمندی های این قشر است.
قدم های كوتاه و با طمانیه توام با تق تق عصایی سفید در میان ازدحام جمعیت و خیابان ها، این همان تصویر كوتاه ذهن من و جامعه من است كه هنوز قدرت وجه تمایز دستان توانمند با چشمان نابینا را درك نكرده است.
به عقیده بسیاری از كارشناسان و روان شناسان، روشن دلان سعی دارند تا خود را از تیر نگاه ترحم آمیز جامعه به دور دارند و با اتكا بر توانمندی های خود مسیر تكامل را بپیمایند.
تلاش و امید به زندگی، پیشرفت های علمی و فرهنگی از اختراع گرفته تا حفظ قرآن مجید و كسب رتبه های برتر كنكور، تنها بخشی از موفقیت های روشندلان در اجتماع امروز است.
استقلال نابینایان درس بزرگی برای افراد بینای جامعه است، چرا كه آنان با وجود برخوردار نبودن از نعمت خدادادی بینایی، خود را در عرصه های مختلف اثبات كرده اند و نشان داده اند كه زندگی همچنان جریان دارد و كسب مدارج علمی و موفقیت های ورزشی و فرهنگی دور از دسترس نیست.
مدیركل بهزیستی استان مركزی معتقد است: نابینایان به ما می آموزند كه ملاك اصلی موفقیت اراده و تلاش خستگی ناپذیر است .
دكتر بهروز رفیعی می گوید: شكی نیست كه عادلانه نبودن شرایط زندگی برای معلولان و بویژه نابینایان سخت تر است اما اشكال كار اینجاست كه هنوز نابینایان را باور نكرده ایم و به این عقیده نرسیده ایم كه اگر خداوند نقصی را بنا به حكمت در وجود كسی قرار می دهد، به جای آن استعدادهای دیگری را در وجود او قرار می دهد.
مدیركل بهزیستی استان مركزی ادامه داد: دو هزار و 600 نابینا در استان مركزی تحت حمایت سازمان بهزیستی قرار دارند و برخی خدمات توانبخشی و كمك توانبخشی به آنان ارایه می شود.
وی ادامه داد: در مجموع نابینایان استان مركزی، 9 درصد از جامعه معلولان استان را تشكیل داده اند و اراك، خمین و خنداب به ترتیب با یك هزار و 192، 207 و 185 بیشترین نابینایان استان را دارند.
وی ادامه داد: مستمری های ماهانه، كمك هزینه های تحصیلی و ازدواج و تامین بخشی از نیازهای توانبخشی از جمله خدماتی است كه توسط بهزیستی به مددجویان نابینا اعطا می شود.
مدیرعامل انجمن نابینایان و كم بینایان استان مركزی نیز معتقد است: نابینایان در طول سال با مشكلاتی دست و پنجه نرم می كنند كه شنیدن آنها فقط موكول به بیستم و سوم مهرماه ( روز عصای سفید) شده است.
علی مولایی افزود: آنچه بیش از هر مسئله دیگری نابینایان را رنج می دهد احساس ترحم آزار دهنده مردم است كه حتی از توانمندی های نابینایان نیز مطلع نیستند.
وی ادامه داد: نابینایان با وجود نقص بینایی، توانمندی های منحصر به فردی دارند كه شاید افزاد بینا با شنیدن آن دست از ترحم های خود بردارند.
به گفته مولایی، 600 نفر از نابینایان شهر اراك در انجمن حمایت از نابینایان و كم بینایان عضویت دارند كه بیشتر آنان موفقیت های ملی و بین المللی دارند.
وی ادامه داد: تعدادی از حافظان كل قرآن و دانشجویان منتخب دانشگاه های مطرح كشور با مدد از توانمندی خدادادی هوش و تفكر از اعضای همین انجمن هستند.
مدیرعامل انجمن نابینایان و كم بینایان استان مركزی افزود: اشتغال و مسكن از مهمترین چالش های پیش روی نابینایان است و اگر این مشكل برطرف شود پله های ترقی برای نابینایان هموارتر می شود
مولایی اظهاركرد: تجهیز كتابخانه نابینایان در اراك و دیگر شهرهای استان از دیگر مطالبات نابینایان است كه در صورت تحقق، زمینه باروری و بالندگی قدرت اندیشه این توانجویان فراهم می شود.
وی ادامه داد: اكثر نابینایان بر این عقیده استوارند كه عصای دست نمی خواهند، بلكه نیازمند درك اجتماعی هستند تا نابینا را به عنوان یك فرد با ویژگی های خاص بپذیرد.
مولایی ادامه داد: بیش از 50 درصد از جمعیت نابینایان كه تحت پوشش این انجمن هستند را جوانان تشكیل می دهند و لازم است مسوولان فكری برای اشتغال آنان در نظر داشته باشند.
مدیركل كتابخانه های عمومی استان مركزی نیز معتقد است: كتابخانه ها، با ظرفیت های فرهنگی خود مكان مناسبی برای حضور نابینایان و استفاده از برخی ظرفیت های پیش بینی شده است.
امین كمالوندی بیان كرد: هم اینك دو كتابخانه دكتر خزایلی در اراك و سلمان ساوجی در ساوه به امكاناتی خاص برای حضور نابینایان مجهز هستند.
وی ادامه داد: 64 نابینا در این دو كتابخانه عضویت دارند و بیش از یك و هزار و 100 عنوان كتاب بریل برای استفاده این توانجویان وجود دارد.
كمالوندی اضافه كرد: بیش از دو هزار و 200 عنوان كتاب گویا نیز در كتابخانه های نابینایان استان مركزی در اراك و ساوه وجود دارد كه هر ساله بسیاری از آنها به روز رسانی می شوند.
یك نابینای موفق اراكی كه دانشجوی رشته حقوق دانشگاه تهران است، می گوید: لفظ روشن دل در دنیای نابینایی چه معنایی می تواند داشته باشد، جز اینكه تعارفی بیش نیست.
ملیحه وروانی فراهانی افزود: ما ایرانی ها به طور كلی آدم های تعارفی هستیم و در دنیای امروز لفظ روشن دل تنها بار عاطفی دارد و جامعه را به این سمت و سو سوق داده كه نابینا نقص بینایی دارد ولی توانمندی های یك نابینا برجسته نیست.
وی افزود: مشكل بزرگ جامعه ما این است كه توانمندی ها و ظرفیت های بالقوه نابینایان به تصویر كشیده نمی شود تا شاید از فشار ترحم های جامعه كاسته شود.
این دانشجوی نابینای اراكی كه رتبه 43 كنكور را در كارنامه موفقیت های خود دارد می گوید: همه چیز در خصوص نابینایان شعاری شده و نابینایی در یك روز خاص و یك مراسم خلاصه می شود و دست آخر هم بسیار اتفاق افتاده كه چراغ مطالعه و روان نویس های متعدد و حتی كتاب های عادی به عنوان هدیه به نابینا داده می شود.
ملیحه وروانی كه موفقیت هایش منحصر به رتبه دو رقمی كنكور نیست، می گوید: بعد از اتمام دوران دبستان و راهنمایی و دبیرستان كه در مدارس روزانه عادی گذشت، وارد مرحله جدیدی از زندگی به نام كنكور شدم.
وی در شرح این ماجرا توضیح جالبی دارد و می گوید: روز كنكور مثل اكثر بچه های نابنیا برای پاسخگویی به سووالات كنكور منشی داشتم كه متاسفانه منشی تخصیصی من در روز آزمون، اصلاحات خاص درس عربی و فارسی را درست نمی دانست و این سبب شد كه امتیاز برخی از سئوالات از دست برود.
وروانی می گوید: اما این مشكل سرآغاز راهبرد مطلوبی شد كه پس از كنكور با مشاركت دیگر نابینایان با نامه نگاری به مسئولان كشور و سازمان سنجش،امكان تخصیص فایل صوتی سئوالات با صدای شخص طراح سئوال، برای سال های بعد اجرایی شود كه خوشبختانه شنیدیم كه این طرح به صورت آزمایشی امسال اجرا شده است.
مدرس نابینای آموزشگاه های كنكور كشور معتقد است: نابینا مطالبه زیادی ندارد و اصلا شاید به دنبال كسب خدمات نباشد، فقط قدرت تفكر و دركی عمیق می خواهد كه اطرافیان او را به عنوان یك شهروند دارای یك نقص تلقی كنند.
وی می گوید: ترحم های بی حد واندازه به نابینایان و معلولان، همیشه موجب خرسندی نیست بلكه احساس استقلال را از آنان سلب می كند.
این نابینای اراكی كه تدوین نرم افزار های ویژه برای نابینایان را نیز در فعالیت های خود دارد،می گوید: محیط جامعه ما معلول است و این معلولیت كار فرهنگی می خواهد.
وروانی از مسوولان می خواهد كه شرایط اجتماعی یك نابینا را درك كنند و می گوید: كارت نا بینایی كه استفاده از تسهیلات و خدمات عمومی رایگان را شامل می شود، به چه كار نابینا می آید، وقتی مناسب نبودن محیط شهری، اجازه خروج نابینا را از منزل را نمی دهد.
وروانی فراهانی می گوید: كار فرهنگی كردن برای جامعه معلولان به ویژه نا بینایان این است كه جامعه را به این سمت سو بكشانیم از پیش داوری های بدون استناد و در بسیاری موارد نادرست در خصوص نابینایان جلوگیری شود.
این نابینای اراكی اظهار داشت: شاید امروز دغدغه اصلی جامعه نابینایان، كمتر مشكات مالی،مسكن و مستمری باشد، درد بچه های نابینا درد بی فرهنگی از عدم از درك شرایط یك نابیناست كه جامعه باید آن را بپذیرد.
به عقیده كارشناسان، نگرش جامعه نسبت به روشندلان و همچنین برداشت آنها نسبت به خود كه برگرفته از برخورد جامعه و فرهنگ حاكم است، نقش تاثیرگذاری در تقویت انگیزه ها و رشد استعدادهای نابینایان دارد.ك/4
گزارش از حسین مهدی زاده
3075/6012