متهمی كه متهم می كند

این گزارش نگاهی به سرخط اصلی خبرها و همچنین نوشته های سرمقاله نویسان و نویسندگان روزنامه های امروز یكشنبه 10 آبان 1394 خورشیدی انداخته و مهم ترین موضوع های مورد توجه این روزنامه ها را بررسی كرده است.

*** رجز خوانی بابك زنجانی در دادگاه
روزنامه ی «ایران» با عنوان نخست «متهم میلیاردر نفتی طلبكار شد» به سراغ این جلسه ی دادگاه رفت و نوشت: میلیاردر نفتی كه متهم پرونده بزرگ ‌ترین فساد مالی تاریخ ایران است و اتهامات وی در 50 هزار صفحه به دادگاه ارائه شده، روز گذشته در چهارمین جلسه محاكمه پس از دو سال، سكوتش را شكست و به جای دفاع مستند و منطقی از اتهامات خود، از موضع شاكی و طلبكار سخن گفت.
به گزارش ایران، زنجانی با بیان اینكه از سال 88 تا 92 بیش از 70 شركت فعال و حساب ‌های مختلف بانكی در داخل و خارج از كشور داشته‌ام، اظهار كرد: حسابم در 23 بانك داخل كشور و 119 بانك خارج از كشور فعال است و حال با اطلاعات غلطی كه داده شده است، بازپرس را گمراه كردند و هیچ كس تاكنون در دنیا این همه خلاف را نفهمیده بود و فقط این‌ ها نخبه اقتصادی درآمدند و فهمیدند. موضوع، وصول پول نفت نیست بلكه نداشتن حساب بانكی برای وصول است و وزیر نفت این موضوع را برای تسویه حساب سیاسی و انجام كارهای حزبی راه انداخته است.
روزنامه ی «ابتكار» هم با عنوان قرار دادن «پول نفت را تا دوشنبه می ‌دهم» به نقل از زنجانی نوشت: در رسانه ها مطرح می‌كنند كه «ب. ز» یك ریال هم برنگردانده. مگر شما شماره حساب دادید كه ما هم نریختیم؟! صدور ضمانت ‌نامه قرارداد و حساب بانكی می‌ خواهد. به دلیل این كه بهانه‌ ای دست كسی ندهیم با لطف خداوند در دو مرحله هزار و 968 میلیون یورو ضمانت‌نامه به ذی نفعی HK از یك بانك تا دو روز دیگر تقدیم می‌كنم.
روزنامه ی سیاسی «ابرار» هم این بخش از سخنان متهم نفتی كه «من را از زندان و اعدام نترسانید!» را عنوان نخست قرار داد.
به نوشته ی ابرار، بابك زنجانی مدعی شد: اگر كسی عملكرد من را رانت می‌بیند بیایند و اموال من در كشورهای دیگر را جا به جا كنند. غریبه ‌ها از كشورهای اطراف حمایت می‌كنند، اما مسئولان اجرایی این موارد را نادیده می‌گیرند. ما این همه خدمات انجام دادیم، آن هم با كارمزدهای زیر یك درصد. امروز ما را اخلالگر نشان می‌دهند و من را از زندان و اعدام می‌ترسانند، من را از زندان و اعدام نترسانید؛ زیرا جانم را برای كشور گذاشته‌ام.
روزنامه ی «اعتماد» نیز در «متهم، متهم می كند!» نوشت: دیگر تظاهر به خوب بودن نمی‌كند. او واقعا حالش خوب است. آنقدر خوب كه می‌تواند وزرای كابینه یازدهم را از دم تیغ انتقادات خود بگذراند. آنقدر خوب كه بتواند در جایگاه بایستد و محكم بگوید كه مرا از اعدام نترسانید. حالا رهاورد دو ساله حضور در زندان، دفاعیات دویست صفحه‌ای است كه بر دستان زنجانی حمل می‌شود. شنبه‌ای كه همه انتظار آن را می‌كشیدند، بالاخره فرا رسید تا زنجانی در جایگاه متهم حاضر شود و باز هم بگوید كه نخبه اقتصادی است. باز هم هدف از كارهای خود را خدمت به نظام معرفی و البته اتهاماتی را هم به دیگران وارد كند. كیفرخواست ٢٣٧ صفحه‌ای متهم نفتی كه بارها نام چند وزیر دولت گذشته را در برگه‌های خود ردیف كرده و از امضاهای طلایی آنان در پای معاملات با زنجانی یاد كرده است در دفاعیات وی، بگونه دیگری ورق می‌خورد. زنجانی كل دولت قبل و سه وزیر را بی‌تقصیر می‌خواند و حتی از زحمات وزیر نفت سابق نیز به نیكی یاد می‌كند تا تنها این دولت یازدهم باشد كه مورد غضب زنجانی قرار می‌گیرد. دولتی كه با روی كار آمدن خود كمر همت به مبارزه با فساد بست و در نخستین اقدام قضایی خود، شكایت از زنجانی را در نخستین فرصت تقدیم دادگاه كرد، اكنون متهم به سیاسی‌كاری می‌شود؛ اتهامی كه زنجانی در قبال آن، از سندی می‌گوید كه در وقت لازم رو می‌شود و از فایل صوتی یاد می‌كند كه در دست دارد؛ اتهاماتی كه البته بدون پاسخ هم نمی‌ماند. قاضی صلواتی هرچند تذكر می‌دهد كه به دولت و وزیر توهین نكنید، اما این اتهامات به وزرای دیگر دولت هم می‌رسد.
«بابك زنجانی: از دوران اصلاحات شروع كردم» عنوانی بود كه روزنامه ی «كیهان» برگزید. به نوشته ی این روزنامه، بابك زنجانی در چهارمین جلسه دادگاه ضمن پرده ‌برداری از جنجال وزارت و وزیر نفت با خود، گفت: فعالیت‌های تجاری و معاملات بانكی من از سال 78 تا 92 بوده؛ چه طور آن زمان منشأ پول‌های من درست بود و الان نیست؟!
همچنین نحوه ی برگزاری دادگاه و شیوه ی دفاعی بابك زنجانی از خود، در میان یادداشت های روزنامه های امروز هم نقش برجسته یی داشت.
در همین پیوند، «نعمت احمد‌ی» حقوقد‌ان با انتشار یادداشتی با عنوان «زنجانی د‌ر زند‌ان حرفه ای‌تر شد‌ه است!» در روزنامه ی «قانون» شیوه ی دفاعی را كه زنجانی در این دادگاه درپیش گرفته بود مورد انتقاد قرار داد و نوشت: اینكه بابك زنجانی شیوه د‌فاعی را د‌رپیش گرفته و فرافكنی می‌كند‌، وزیر، وكیل و روزنامه‌ها و كارشناسانی كه پیرامون پروند‌ه اظهار نظر كرد‌ه اند‌ با مظلوم نمایی طرف اتهام قرار می د‌هد‌ شیوه خاصی است كه د‌ر این نوع پروند‌ه ها توسط متهمانی كه پاسخی به موارد‌ و مصاد‌یق كیفر‌ خواست ند‌ارند‌ رخ می‌د‌هد‌.
به نوشته ی احمدی، د‌ر د‌فاعیات آقای زنجانی شاهد‌ هستیم كه این فرد‌ طی مد‌تی كه د‌ر زند‌ان بود‌ه به صورت حرفه ای یاد‌ گرفته است كه حاشیه را از متن جد‌ا كرد‌ه و با تكیه بر حواشی اصل مطلب را بی ‌پاسخ بگذارد‌.البته موضوعی كه می‌تواند‌ طی د‌و جلسه آیند‌ه، سمت و سوی د‌اد‌گاه را به طرف واقعیتی كه زنجانی د‌نبال آن است بكشاند‌. به هرحال با توجه به شیوه د‌فاع آقای زنجانی و با توجه به گسترد‌گی موضوع و اد‌عاهایی كه علیه این و آن مطرح می كند‌ این پروند‌ه به راحتی به نتیجه نخواهد‌ رسید‌ و سرانجام با پروند‌ه‌ای رو به رو خواهیم بود‌ كه حتی با صد‌ور حكم، اموال مورد‌ تصرف اعاد‌ه نخواهد‌ شد‌.
سرمقاله ی روزنامه ی «آفتاب یزد» هم یادداشتی با عنوان «وقتی «ب. ز» عزیز می شود!» بود كه نگارنده به نحوه ی برخورد رسانه‌های دلواپس با جلسه دادگاه زنجانی اشاره كرد و نوشت: شوربختانه این رسانه‌ ها بسان گرگی كه طعمه ای دیده و چشمانش برق می زند جلسه فوق را پوشش دادند و سعی كردند تا آنجا كه در توان شان است ادعاها و توهمات متهم میلیاردی را علیه وزارت نفت و شخص زنگنه برجسته و از آن بهره برداری كنند.گزارش نویسان دلواپس با تیترهای «ضد زنگنه» و برجسته نمودن قسمت‌های ضددولتی دفاعیات متهم نفتی، از او یك فرشته ساخته اند.
بر پایه ی این یادداشت، شاید در نگاه نخست این رفتار ژورنالیستی تلقی شود اما عزیز شدن كسی كه پول مردم را خورده و یك آب هم روش(!) موضوع كم اهمیتی نیست. مثلا در همین راستا این پرسش مهم مطرح است چرا «ب.ز» در دفاعیات خود كوچكترین اشاره ای به عملكرد مدیران دولت قبلی نمی نماید و صرفا از مقامات این دولت طلبكار است؟یا چرا متهم نفتی در اظهارات خود جملات و كلید واژه‌هایی را به كار می بردكه همان‌ها در رسانه‌های دلواپس منتشر شده بود و در واقع او تنها زحمت باز نشر آن را كشیده است؟!یا از همه این حرف‌ها گذشته دلیل این هماهنگی چیست و چرا یك دزد عزیز می شود؟! جان كلام آنكه در بهترین حالت ممكن این موضوع یك سوء استفاده آشكار و بازی با اعتقادات و قدم گذاشتن روی خط قرمز مردم در مورد مبارزه با فساد است ؛البته فقط در بهترین حالت ممكن !

*** مُسكن ضروری برای اقتصاد
«مسعود نیلی» مشاور اقتصادی رییس‌جمهوری در مقاله یی با عنوان «سیاست ‌های ضد ركود دولت، مسكنی ضروری قبل از درمان» به تحلیل آثار اجرای بسته خروج از ركود یا همان سیاست‌های ضد ركود دولت پرداخت، موضوعی كه بن مایه خبری روزنامه های اقتصادی امروز بود.
روزنامه ی اقتصادی «تعادل» در این باره نوشت: نیلی در این نوشتار ابتدا با طرح پنج سوال اساسی درخصوص بسته خروج از ركود دو با تشریح دو مفهوم «نهاد» و «سیاست‌گذاری» نتیجه گرفته است كه تورم دو رقمی عمدتا ریشه در نارسایی ‌های نهادی و نه سیاستی كشور دارد.
به نوشته ی تعادل، از منظر نیلی، نهاد به مجموعه قواعد بازی گفته می‌شود كه انگیزه ‌های بازیگران اقتصادی تحت تاثیر آن قرار می‌گیرد. نهاد‌‌ها به دو دسته اقتصادی و سیاسی تقسیم می‌شوند؛ نهاد‌های اقتصادی انگیز‌ه ‌های مربوط به نحوه بزرگ‌تر شدن كیك اقتصاد را تعیین و نهاد‌‌های سیاسی قواعد مربوط به نحوه تقسیم برش ‌های كیك میان ذینفعان را مشخص می‌كنند. در اقتصاد ایران طی دهه‌ های گذشته، هیچگاه اعمال سیاست ‌های فعال پولی و مالی موضوعیت نداشته و رشد بالای حجم نقدینگی نه ناشی از اعمال «سیاست‌های انبساطی پولی» بلكه حاصل «بسط نهادی پول» بوده است.
روزنامه ی «جهان صنعت» هم با عنوان نخست «ادامه ركود تا سال 97» به سراغ سخنان مشاور اقتصادی رییس‌ جمهور رفت و به نقل از وی نوشت: اقتصاد ایران از سال 1391 وارد یك دوره جدید شده كه مهم‌ترین ویژگی‌‌های آن را می‌توان افت قابل توجه سطح درآمد سرانه، وارد آمدن آسیب حداقل میان‌مدت به موجودی سرمایه كه كاهش تولید بالقوه اقتصاد را در پی داشته، ایجاد انقطاع با ماندگاری بالا میان نظام بانكی داخلی و خارجی و شكل‌گیری حجم بالای بدهی‌‌های دولت كه بازپرداخت آن امری پیچیده و دشوار خواهد بود، دانست.
به گزارش جهان صنعت، به گفته ی نیلی، شاید تصور زمانی زودتر از اواسط سال 1397 برای خروج از این دوران و رسیدن به سطح درآمد سرانه سال 1390 كمی خوشبینانه باشد. لازم به یادآوری است كه برآیند رفاه متبلور شده در قدرت خرید متوسط خانوار‌های ایرانی نشان می‌‌‌دهد از سال 1386 میانگین درآمد واقعی خانوار‌های شهری ‌به‌طور مستمر كاهش پیدا كرده است.
روزنامه ی «دنیای اقتصاد» هم از «مبانی تئوریك بسته رونق» گفت و نوشت: مسعود نیلی «كمبود تقاضا» و «خروج تنگناهای اعتباری» را به‌عنوان دو چالش كنونی اقتصاد معرفی كرد. به‌گفته او چالش نخست منشأ «سیاست‌گذاری» دارد و نیازمند تحریك تقاضا و چالش دوم منشأ «نهادی» دارد و نیازمند اتخاذ راه‌حل «ریشه‌ای» است. نیلی در این تحلیل، «مطالبات غیرجاری»، «بدهی‌های دولت» و «موسسات غیرمجاز» را عوامل پدیدآورنده «مشكل تنگناهای مالی» و «پارادوكس نرخ سود بانكی و تورم» دانست.
به گزارش دنیای اقتصاد، این اقتصاددان، همچنین منشأ رشد بالای حجم نقدینگی و تورم دو رقمی در سال‌های گذشته را «بسط نهادی پول» از طریق تصمیمات بودجه‌ای دانست و «تدوین و اعمال سیاست‌های پولی» را تلاش‌هایی برای «خنثی‌سازی تورم ایجادی توسط ترتیبات نهادی سیاسی» توصیف كرد.
«غلامحسین فیروزفر» عضو هیات علمی موسسه عالی آموزش و برنامه‌ریزی هم با انتشار یادداشتی با عنوان «ملاحظاتی پیرامون بسته جدید اقتصادی دولت» در ستون «اول دفتر» روزنامه ی ایران، بسته سیاستی پولی و بودجه‌ای اخیر دولت نوعی اقدام پیشگیرانه برای جلوگیری از ركود بیشتر و رفع ابهامات حاكم بر فضای اقتصادی كشور عنوان كرد و نوشت: با توجه به كوتاه مدت بودن اجرای سیاست‌های جدید پولی و بودجه‌ای كه برای شرایط پسا برجام تا زمان كامل رفع تحریم‌ها و به‌منظور تسریع در رونق اقتصادی و مواجهه با چالش‌های اقتصادی از جمله افت تولید در صنایع و بنگاه‌های تولیدی و نیز افزایش توان مالی مصرف‌كنندگان طراحی شده، این انتظار از تیم اقتصادی دولت وجود دارد كه در زمان تهیه دستورالعمل‌ های اجرای سیاست‌ های جدید كه در مصاحبه رئیس كل محترم بانك مركزی قول اجرای آنها از 15 آبان ‌ماه داده شده برخی ابهامات را نیز مورد توجه قرار داده و امر نظارت بر عملكرد بانك ‌ها (بویژه كنترل نرخ سود بانكی) و تعیین تكلیف مؤسسات مالی غیرمجاز كه با پرداخت سودهای غیرمتعارف، سایر بانك‌ها را نیز برای حفظ سپرده‌های نزد خود به پرداخت سودهای خارج از مصوبات شورای پول و اعتبار ناگزیر می‌سازد و ادامه این سیاست ممكن است به بحران مالی دیگری تبدیل و دستاوردهای سیاست‌های انبساطی را نیز تحت‌الشعاع خود قرار دهد، اقدام كنند.

*** تندروها باید محاكمه شوند!
حجت‌الاسلام «علی‌اكبر ناطق ‌نوری» عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در مراسم شب هفتم رحلت ابوالشهداء «عبدالوهاب شاه‌ حسینی» كه در تكیه ی نیاوران برگزار شد، به انتقاد از عده یی تندور و مخالف برنامه ی هسته یی پرداخت كه در روزنامه های امروز بازتاب گسترده یی داشت.
در همین راستا، روزنامه ی «شهروند» از «انتقاد صریح ناطق نوری از مخالفان برجام» گفت. به نوشته ی شهروند، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با انتقاد از كسانی كه نظراتی را به مقام معظم رهبری منتسب می‌كنند، گفت: مقام معظم رهبری خط قرمزها را معین كردند و گفتند تیم مذاكره‌ كننده ما آنها را رعایت كردند، اما یه عده انسان بی ‌حساب و كتاب و تندرو می‌گویند خط قرمزها مراعات نشده و به فرمایشات امام و رهبری عمل نشده است؛ اینها باید محاكمه شوند! این مزخرفات چیست؟ كشور نظام و رهبر حاضر، شجاع و هوشیار دارد، اما ما به جای این‌كه در جامعه وحدت ایجاد كنیم و در این شرایط منطقه همدل باشیم این كارها را می‌كنیم.
«تندروها باید محاكمه شوند!» هم عنوان گزارش روزنامه ی «آرمان» بود كه نوشت: ناطق نوری دیرزمانی است كه سكوت را بر انتقاد از رفتار تندروها ترجیح داده اما اكنون به نظر می‌رسد بار دیگر جامه مصلح را بر تن كرده و از دلواپسی‌های خود می‌گوید البته دلواپسی‌هایی كه فرسنگ‌ها با دلواپسان فاصله دارد.
به گزارش آرمان، ناطق نوری اظهار داشت: امروز در جامعه ما مقام معظم رهبری یك رهبر شجاع، آزاده، هوشمند و حاضر هستند؛ ایشان بارها گفته‌اند كسی از طرف من صحبت نكند و نگوید آقا فلان حرف را زده است؛ من اگر نظری دارم خودم می‌گویم؛ آنوقت عده‌ای كاسه داغ‌تر از آش به عنوان پیروان ولی فقیه بلند می‌شوند و جامعه را متشنج می‌كنند. آنها می‌گویند مراد آقا این بود و آقا این را فرمودند؛ چند بار پیش آمده كه دفتر ایشان این سخنان را تكذیب كرده است! ایشان با وجود اینكه گفته‌اند صریحا خودم نظر می‌دهم اما عده‌ای در فلان روزنامه و سایت این حرف‌ها را می‌زنند.
روزنامه ی «اعتماد» هم به حمله شدید ‌علی‌ اكبر ناطق ‌نوری به كسانی كه می گویند تیم مذاكره كننده باید محاكمه شوند! اشاره كرد.
به گزارش اعتماد، رییس دفتر بازرسی ویژه مقام معظم رهبری با اشاره به این حدیث امام محمد باقر(ع) كه می‌فرمایند «شیعیان سه دسته ‌اند؛ گروهی كه خود را به نام ما آراسته می‌كنند، عده دیگر هم نان ما را می‌خورند، عده‌ای هم مثل ما هستند و در شیعه بودن خود راست می‌گویند»، افزود: ولایت و امامت چوب هم دارد؛ یك عده قبل از انقلاب چوب دفاع از ولایت را خوردند؛ آنها زندان رفتند و شكنجه شدند الان هم مردانه ایستاده ‌اند و عده‌ای ‌شان هم از دنیا رفته‌اند. اما به تعبیر امام باقر(ع) عده‌ای نان ولایت را می‌خورند.
به نوشته ی اعتماد، ناطق نوری با بیان اینكه امام باقر(ع) توصیه كرده‌اند كه تكیه‌گاه محكمی باشید، گفت: این سخن یعنی از ولایت جلو یا عقب نروید و معتدل حركت كنید! در این ٣٥ سال آنچه به كشور ما لطمه و صدمه زده است، برخی از همین جوان ‌های هیاتی داخلی خودمان و تندروی‌ ها و افراطی ‌گری ‌ها و دسته و گروه بازی ‌هاست.
روزنامه ی «فرهیختگان» هم انتقاد ناطق ‌نوری از گروه ‌های افراطی را در قالب گزارشی با عنوان «امام‌حسین(ع) چاقوكش نمی‌خواهد» بیان كرد.
به گزارش فرهیختگان، ناطق ‌نوری با بیان روایتی به ویژگی‌های شیعیان هم اشاره كرد. او گفت: «روزی به كسی كه خود را ذاكر امام حسین(ع) می ‌نامید، گفتیم آیا تو با این‌همه بددهنی و فحش ‌های بد كه از دهانت بیرون می‌آید، ذاكر امام حسین(ع) هستی؟ او پاسخ داد بالاخره امام حسین(ع) چهار تا لات و چاقوكش هم می‌ خواهد، ما هم یكی از آنها! درحالی‌كه امام حسین(ع) چاقوكش و لات نمی‌خواهد؛ شمر و عمربن‌سعد، لات و چاقوكش بودند. یاران امام حسین(ع) آنهایی بودند كه وقتی شب عاشورا امام حسین(ع) به آنها گفت من بیعتم را از شما برداشتم، هیچ كدام‌شان نرفتند و این روایات كه گفته می‌شود افرادی رفتند، روایت ضعیفی است.»

*** سقوط مشكوك!
روز گذشته، یك فروند هواپیمای مسافری ایرباس 321 متعلق به یك شركت هوایی روسی با 217 مسافر و 7 خدمه، شرم الشیخ مصر را به مقصد سن پترزبورگ ترك كرد و در سینای مصر سقوط كرد، موضوعی كه هنوز علت آن به درستی روشن نیست.
روزنامه ی «جام جم» به بیان «جزییات سقوط هواپیمای روسی در صحرای سینا» پرداخت و نوشت: براساس اخبار منتشر شده از سوی رسانه‌ ها این هواپیما از فرودگاه شرم ‌الشیخ مصر پرواز كرده بود و 23 دقیقه بعد در منطقه «بئر بدا» در منطقه «حسنه» در مركز سینا دچار سانحه شده و سقوط كرده است. این هواپیما 224 سرنشین داشته كه به‌جز كادر پرواز همه سرنشینان آن گردشگر بودند. نخست وزیر مصر پس از این سانحه سفر خود به استان اسماعیلیه را برای بررسی و پیگیری این حادثه لغو كرده است.
از سوی دیگر یك منبع آگاه در آژانس حمل و نقل هوایی روسیه به خبرگزاری نووستی گفته است كه هواپیمای ایرباس 321 متعلق به خطوط هوایی «كوگالیماویا» بوده است. به گفته وی، پرواز شماره 9268 شرم‌الشیخ به سن‌پترزبورگ، جمعا 217 مسافر [از جمله 17 كودك] و هفت خدمه داشته و 23 دقیقه پس از برخاستن از باند، از صفحه رادار محو شده است.
روزنامه ی آفتاب یزد هم درباره ی علت این حادثه نوشت: هنوز دلایل سقوط این هواپیما مشخص نیست و اقدام خرابكارانه در سرنگونی آن نیز تایید یا رد نشده است. البته با توجه به ارتفاع بالایی كه هواپیماهای مسافربری در پیمودن مسیر خود انتخاب می‌كنند هدف گرفتن آن توسط گروه‌های تندرو بعید به نظر می‌رسد.
به نوشته ی این روزنامه، با این حال داعش با انتشار بیانیه‌ای مدعی شد كه سرنگونی هواپیما اقدام این گروه بوده است. در این بیانیه آمده است: سرنگون كردن این هواپیما آغازی برای این است كه روسیه بهای خصومت خود علیه مسلمانان به صورت كلی و بالاخص داعش را بپردازد، به ویژه پس از كشتارهای دسته‌ جمعی كه در دوما، حلب و الباب در سوریه رقم زده است.
*گروه پژوهش و تحلیل خبری
پژوهشم**9294**9283**2054