سفر رییس جمهوری چین به عربستان ، تهدیدها به فرصت تبدیل می شوند

سفر رییس جمهوری چین به عربستان ، تهدیدها به فرصت تبدیل می شوند # ریاض ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 02/02/85 خارجی.سیاسی.عربستان.چین "هو جین تائو" رییس جمهوری چین دردومین مرحله از سفر خود پس از آمریکا امروز شنبه وارد ریاض پایتخت عربستان سعودی می شود. این دیدار سه روزه در پاسخ به دعوت ملک عبدالله پادشاه عربستان صورت می گیرد که سه ماه پیش از پکن دیدار کرد. رییس جمهوری چین در خلال سفر خود علاوه بر دیدار با مسئولین ارشد سعودی در مجلس شورای (مشورتی ) عربستان پیرامون سیاستهای منطقه ای و جهانی کشورش و همچنین ارتباط با اعراب سخنرانی کرد. وی پس از " ژاک شیراک " رییس جمهوری فرانسه دومین رییس جمهوری یک کشور خارجی خواهد بود که در این مجلس سخنرانی می کند. توسعه روابط با کشورهای بلوک شرق پس از فروپاشی شوروی سابق در دستور کار دولتمردان سعودی قرار گرفته است که افزایش روابط با چین بخشی از این راهبرد محسوب می شود. عربستان سعودی و چین از 15 سال پیش روابط سیاسی دو جانبه برقرار کردند.
بررسی های اقتصادی نشان می دهد که حجم مبادلات اقتصادی چین و عربستان در سال 2005 میلادی به حدود 14 میلیارد و 500 میلیون دلار رسیده است که این میزان نسبت به سال قبل آن حدود 59 درصد رشد نشان می دهد. این در حالی است که حجم مبادلات بازرگانی دو کشور در 11 سال قبل کمتر از 300 میلیون دلار بود. در زمان حاضر چین روزانه 450 هزار بشکه نفت از عربستان وارد می کند که این میزان 14 درصد کل واردات نفت جمهوری چین را شامل می شود. همچنین دو کشوردر 36 طرح مشترک حدود 480 میلیون دلارسرمایه گذاری کرده اند که سهم چین در این طرحها حدود 73 درصد است. طی سالهای اخیر چین که یکی از بالاترین نرخ های رشد سالانه جهان را به خود اختصاص داده علاقه زیادی به توسعه روابط با کشورهای نفت خیز از جمله اعضای شورای همکاری خلیج فارس نشان داده است. در این راستا چین در نظر دارد با کشورهای شورای همکاری قرارداد تجارت آزاد امضا کند که پیش بینی ها نشان می دهد این موافقتنامه حداکثر تا پایان سال جاری میلادی به امضا برسد. اما بدون تردید سفر رییس جمهوری چین به عربستان به فاصله حدود سه ماه پس از سفر پادشاه سعودی به پکن نشانگر اهمیتی است که دولت چین برای توسعه روابط خود با عربستان قائل است. تردیدی نیست که پکن امروز به انرژی به عنوان یک مساله حیاتی و راهبردی خود می نگرند و عربستان در این زمینه می تواند شریک مناسبی باشد. آنچه به اهمیت این سفر می افزاید آن است که تائو بعد از دیدار چهار روزه خود از آمریکا مستقیما وارد عربستان می شود در حالیکه وی قرار است از مراکش ، کنیا و نیجریه نیز دیدار کند. کارشناسان با اشاره به راهبرد "حرکت کند و با صبر" چین بعید می دانند سفر تائو به عربستان منجر به عقد قراردادهای فوری بین عربستان و دومین مصرف کننده نفت جهان بشود اما چین مایل است عربستان این نکته را دریابد که پکن خواهان دریافت بدون دردسر نفت از جانب سعودی ها و به دور از فشارهای احتمالی آمریکا است. تردید نیست که چین با توجه به روابط گسترده عربستان با آمریکا مایل نیست روابط اقتصادی با سعودی ها به ویژه مسئله مهمی مانند تامین نفت مصرفی این کشور تحت تاثیر مداخلات آمریکا قرار گیرد. عربستان هم که طی دو دهه گذشته و به ویژه پس از فروپاشی شوروی سابق سیاست توسعه روابط با شرق را در دستور کار خود قرار داده است احتمال این مداخله را زیاد می داند. دولتمردان این کشور پیش و پس از سفر بهمن ماه گذشته ملک عبدالله به چین همواره اعلام کردند که روابط با شرق تهدیدی علیه روابط این کشور با آمریکا نیست. در این رابطه "ترکی الفیصل"سفیر این کشور در آمریکا اخیرا ضمن تاکید بر روابط گسترده کشورش با آمریکا ، اعلام کرد که گسترش روابط با شرق به معنای تلاش ریاض برای ایجاد موازنه در روابط خود با آمریکا نیست. اما این نکته اشکار است که اتخاذ سیاستهای سخت علیه آل سعود از سوی نو محافظه کاران آمریکا به دلیل دخالت شماری از اتباع این کشور در حوادث 11 سپتامبر، دولتمردان سعودی را به این نکته مهم رساند که برای جلوگیری از تکرار تاریخ نیاز به توسعه روابط با سایر کشورهای تاثیرگذار جهان نیز دارند. از سوی دیگر وابستگی گسترده به آمریکا با مخالفتهای گسترده مردم در داخل کشور نیز روبرو است و همین مسئله دستمایه فکری گروه هایی برای انجام مبارزه مسلحانه علیه دولت عربستان شده است. بنابر این توسعه روابط با کشورهایی مانند چین می تواند خروجی مطمئنی در این جاده پر پیچ و خم باشد. البته آمریکایی ها از نیت های چین و عربستان بدون اطلاع نیستند و بدون تردید نزدیکی میان دو کشور را تلاش پکن برای توسعه نفوذ خود در خاورمیانه با هدف تضعیف نقش سنتی واشنگتن ارزیابی می کنند. به هر تقدیر چین که طی دهه های گذشته کشورهای دارای راهبرد مشترک با آمریکا به ویژه در منطقه خلیج فارس را تهدید برای انقلاب خود می دانست اینک با فعال کردن دیپلماسی قوی در صدد فراموش کردن این نگاه است. به بیان دیگر اژدهای زرد که اینک رشد اقتصادی آن به بالای 10 درصد رسیده این نکته مهم را دریافته است که با بستن درهای خود بر روی جهان خارج امکان زیستن وجود ندارد پس باید تمامی تهدیدها را به فرصتهای مناسب تبدیل کرد. همچنین نباید فراموش کرد نزدیکی هر چه بیشتر عربستان به عنوان بزرگترین تولیدکننده نفت در جهان به کشورهایی مانند چین ممکن است بازار تامین- کنندگان اصلی نفت این کشور را در معرض خطر قرار دهد. به همین دلیل به نظر می رسد کشورهایی که اکنون بخش اعظمی از نفت این کشور در حال توسعه یا عبارتی توسعه یافته را تامین می کنند می بایست به دقت این تحولات را مد نظر قرار دهند. خاورم 320