اين گزارش كه در شماره سه شنبه سوم آذر 1394 خورشيدي به قلم نرگس لطيف‌پور انتشار يافته است، مي افزايد: موضوع ساماندهي ورود اين گردشگران به ايران براي مديريت و افزايش درآمد حاصل از بزرگترين بازار هدف گردشگري كشور مطرح شده و اهميت دارد.
به گزارش «دنياي اقتصاد» با وجود اينكه بارها اعلام شده بيشترين آمار گردشگران ورودي به ايران مربوط به عراقي‌ها است و قريب به 2 ميليون نفر از 5 ميليون گردشگري كه به ايران مي‌آيند از اين كشور هستند، اما به نظر مي‌رسد ميزان خروج ايراني‌ها در مناسبت‌هاي محرم و ديگر ايام سال به كشور عراق با اين تعداد برابري مي‌كند. بنابراين دور از ذهن نيست كه با در نظر گرفتن خروج ايراني‌ها در تاسوعا، عاشورا و اربعين حسيني ،تعداد زائران ايراني بيش از زائران عراقي ورودي به ايران باشد.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، مديركل عتبات سازمان حج اعلام كرده كه تا روز 27 آبان‌ماه بيش از يك ميليون نفر در سامانه سماح براي سفر به كربلا در ايام اربعين ثبت نام كردند. محسن نظافتي درباره آخرين آمار تعداد ثبت‌نام‌شدگان در سامانه سماح گفته بود: «تاكنون يك ميليون و 55 هزار و 357 نفر در سامانه سماح ثبت‌نام كرده‌اند.»
**اهميت تراز هزينه‌كرد
به گفته كارشناسان اقتصادي، در ورود و خروج گردشگر تنها تعداد آنها اهميت ندارد و تراز هزينه‌كردها نيز مطرح مي‌شود كه با توجه به اينكه آژانس‌هاي خدمات مسافرتي ايران تا مرزهاي خروجي و بعضا در خاك عراق نيز به اين گردشگران خدمات ارائه مي‌دهند، مي‌توان نتيجه گرفت كه درآمدهاي حاصل از گردشگران ايراني در عراق تا حد قابل‌توجهي به چرخه اقتصادي ايران بازمي‌گردد؛ گرچه بسياري از خدمات نيز در مرزهاي همان كشور تهيه و ارائه مي‌شود.
از سوي ديگر به دليل شرايط خاص عراق و درگير بودن آن كشور در جنگ، ايران براي تامين امنيت زائران خود در عراق نيز هزينه‌هاي هنگفتي صرف مي‌كند كه نبايد آن را در تراز هزينه‌كرد گردشگري ايران و عراق از نظر دور داشت. اين مساله از آن جهت اهميت دارد كه احتساب تمام اين شرايط و هزينه‌هاي تقريبي از نظر كارشناسان اقتصادي يك جابه‌جايي و توازن در تبادل گردشگر ايراني و عراقي به وجود مي‌آورد و بايد آن را حفظ كرد.
**اهميت مرز مهران در تبادل زائران ايران و عراق
در چنين شرايطي مرز مهران در استان ايلام كه 430 كيلومتر مرز مشترك با كشور عراق دارد و سالانه 500 هزار گردشگر از طريق اين مرز وارد كشور مي‌شوند، نقش عمده‌اي در ورود و خروج و ساماندهي زائران ايراني و عراقي دارد؛ به گونه‌اي كه در آستانه فرارسيدن اربعين حسيني، معاون سياسي امنيتي استاندار ايلام اين استان را دروازه ورود گردشگران عراقي به كشور دانسته است.
براساس گزارش روابط عمومي ميراث فرهنگي ايلام حسين كلانتري افزود: «در زمينه ورود گردشگران به استان از طريق مرز مهران با نقطه مطلوب فاصله داريم، اما رايزني‌هاي متعددي با مقامات استان‌هاي هم‌مرز و نزديك ايلام در كشور عراق به منظور توسعه مبادلات گردشگري انجام شده است.» به گفته او، در اجراي يك برنامه ماندگار و آينده‌نگر، ساماندهي گردشگران عراقي كه به ايران مي‌آيند بايد در مبدا و در داخل كشور عراق انجام شود؛ چرا كه با ساماندهي گردشگران در خاك عراق امكان تامين امنيت و كنترل گردشگران نيز فراهم مي‌شود. يكي ديگر از مرزهايي كه زائران و گردشگران ايراني و عراقي بسياري از آن تردد مي‌كنند، مرز شلمچه است كه به گفته معاون هماهنگ‌كننده پليس راهور ناجا، نسبت به سال گذشته 32 درصد افزايش تردد زائران در اين مرزثبت شده است.
سردار محسن مهرايي در اين باره گفته است كه زائران بدون هيچ گونه مشكل و توقفي در محورها با برنامه‌ريزي به پايانه‌ها مراجعه كرده و وارد خاك عراق مي‌شوند و در خصوص تمهيدات لازم براي بازگشت زائران، نيز بيشترين برنامه‌ريزي براي بازگشت زائران است؛ چراكه رفت، در يك دوره زماني دو هفته‌اي انجام شده و زائران به مرور وارد خاك كشور عراق مي‌شوند اما بازگشت آنها در مدت حداكثر 3 روز به وقوع خواهد پيوست. به همين دليل تدابير بيشتري براي بازگشت آنها انديشيده شده است.
**موانع سفر گروهي عراقي‌ها به ايران
استاندار ايلام نيز درباره ورود عراقي‌ها به ايران اعم از زيارتي، سياحتي و سلامت، گفته است كه بايد به صورت گروهي و در قالب تورهاي مسافرتي صورت گيرد؛ چراكه روال معمول در تردد مسافران به كشورهاي مختلف نيز همين است و بايد برنامه‌ريزي‌هاي لازم براي ورود گروهي گردشگران عراقي به كشور انجام شود. به گزارش «ايرنا» محمدرضا مرواريد در اين باره گفت: «نشست‌هاي مختلفي در تهران به منظور ساماندهي ورود گردشگران عراقي به كشور برگزار شده و بايد در اين زمينه اقدام عملياتي و جدي انجام شود، اما نسبت خويشاوندي مردم ايلام و عراق سفر گروهي عراقي‌ها را دشوار كرده است.»
بر اساس اين گزارش، استاندار ايلام خاطرنشان كرده: «حجم بالاي تردد زميني گردشگران عراقي و داشتن نسبت خويشاوندي با مردم استان ايلام، شرايط را تا حدودي متفاوت كرده است اما در صورت ارائه خدمات مناسب از سوي شركت‌هاي خدماتي، آنها براي سفر گروهي و در قالب تور تشويق خواهند شد. با اين وجود تا زمان استقرار دفاتر خدمات مسافرتي در مرز و ساماندهي گردشگران عراقي بايد در زمينه ارائه برخي خدمات از جمله حمل و نقل برنامه‌ريزي لازم انجام شود.» وي ادامه داد: «در بحث خدمات‌رساني به زائران كارهاي زيادي انجام و تغييرات عمده‌اي اعمال شده اما بازهم نياز است در اين زمينه اقدامات جدي‌تري انجام گيرد.» مديركل ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري ايلام نيز درباره خدماتي كه در مرز مهران ارائه مي‌شود، گفت: «روزانه 2 هزار نفر از طريق مرز بين‌المللي مهران به عنوان يكي از پرترددترين مرزهاي كشور تردد مي‌كنند.»
عبدالمالك شنبه‌زاده افزود: «در يكي، دو سال گذشته اقدامات بسيار مناسبي در زمينه توسعه زيرساخت‌ها در مرز مهران انجام شده اما مسايل و مشكلاتي نيز در زمينه خدمات‌رساني به زائران و گردشگران عراقي وجود دارد. ارائه نشدن خدمات مناسب، وجود سيستم دلالي، رفتار زننده با گردشگران، تجمع فراوان در پايانه و عدم امكان نظارت بر محل اسكان گردشگران و تعيين استانداردهاي خدمات، ضرورت ساماندهي گردشگران عراقي را دوچندان كرده است.»
**گامي براي ساماندهي گردشگران عراقي
به گزارش «دنياي اقتصاد» از حدود 2 ماه پيش تعريف بسته‌هاي متنوع سفر در كنار تقويت ارتباط دوسويه با دفاتر طرف عراقي به منظور ورود به فاز اجرايي ساماندهي گردشگران و زائران عراقي در دستور كار دفاتر خدمات مسافرتي و گردشگري پيشگام در استان‌هاي مرزي كشور قرار گرفت و برنامه‌ريزي عملياتي و نيز ورود به فاز اجرايي به بخش خصوصي سپرده شد تا با تعريف دفاتر خدمات مسافرتي پيشگام دستيابي به هدف مربوطه محقق شود.
بر مبناي برنامه‌ريزي صورت گرفته، دفاتر خدمات مسافرتي فعال در حوزه گردشگري عراق در سه بخش مبدا، طول مسير و مقصد به عنوان دفاتر پيشگام انتخاب شدند كه با هدف ورود به فاز اجرايي ترغيب سفر گروهي گردشگران عراقي، تعريف مقاصد و بسته‌هاي سفر متنوع با در نظر گرفتن شرايط فرهنگي آنان، بهره‌مندي استان‌هاي مرزي از ميزباني، استفاده از ظرفيت‌هاي گردشگري نزديك مرزها و ايجاد به‌هم پيوستگي دفاتر در قالب شبكه‌هاي پشتيبان در دستور كار دفاتر خدمات مسافرتي پيشگام قرار گرفت. با اين همه، مرحله اجرايي پروژه ساماندهي گردشگران عراقي تاكنون به نتيجه نرسيده و در حالي روند اجرايي شدن اين طرح به كندي پيش مي‌رود كه ورود بيش از يك ميليون و 600هزار گردشگر عراقي از مرزهاي زميني و هوايي به كشور فرصت خوبي به‌شمار مي‌آيد و درآمد قابل‌توجهي را به‌ويژه براي استان‌هاي مرزي در پي خواهد داشت.
حالا با در نظر گرفتن اينكه عراق به‌عنوان بزرگترين بازار گردشگري ايران معرفي مي‌شود و تعداد قابل‌توجهي از شهروندان اين كشور هم به منظور گردشگري زيارت و هم به منظور گردشگري سلامت وارد ايران مي‌شوند، حفظ اين بازار و افزودن به تعداد گردشگران ورودي از اين مبدا، در شرايطي مي‌تواند بيشتر به افزايش درآمدهاي گردشگري كشور از اين بازار بينجامد و از منفي شدن تراز گردشگري كشورمان با عراق جلوگيري كند. بي‌شك نمي‌توان مانع گردشگراني شد كه مي‌خواهند براي زيارت به عراق سفر كنند اما مي‌توان با بازاريابي و بازارسازي از منفي شدن توازن در تعداد گردشگران تبادل شده بين دو كشور و همچنين منفي شدن تراز هزينه‌كرد آنان جلوگيري كرد.
*منبع: روزنامه دنياي اقتصاد
**گروه اطلاع رساني**9165**9131
تهران- ايرنا- روزنامه دنياي اقتصاد در صفحه گردشگري نوشت: در آستانه اربعين حسيني زائران بسياري از مرزهاي مهران و شلمچه به عراق سفر مي‌كنند؛ اين در حالي است كه از آن سو نيز گفته مي‌شود گردشگران عراقي بيشترين تعداد گردشگران ورودي به ايران را تشكيل مي‌دهند.
