چابهار، تنها راه رسيدن به گنج هاي اقيانوسي

به گزارش ايرنا چابهار يكي از شهرهاي جنوب خاوري استان سيستان و بلوچستان و تنها بندر اقيانوسي ايران اسلامي است كه در كرانه درياي عمان و اقيانوس هند قرار دارد.
لنگرگاه اين شهر قابليت پهلوگيري كشتي هاي اقيانوس پيما بيش از 90 هزار تن را دارد و از مناطق آزاد بازرگاني ايران محسوب مي شود.
بندر چابهار به دليل موقعيت راهبردي به عنوان نزديكترين راه دسترسي كشورهاي محصور در خشكي آسياي ميانه ( افغانستان، تركمنستان، ازبكستان، تاجيكستان، قرقيزستان و قزاقستان) به آب هاي آزاد از اهميت فراواني برخوردار و سرمايه گذاريهاي داخلي و خارجي و طرحهاي بزرگ و كوچك سازندگي زيادي در آن در حال انجام است كه از جمله آنها مي توان به ساخت اسكله و افزايش گنجايش تخليه و بارگيري كشتي هاي اقيانوس پيما( در خليج چابهار)، ساخت راه آهن به سوي آسياي ميانه، كارخانه هاي پتروشيمي و خودروسازي، ساخت فرودگاه بين المللي و غيره اشاره كرد.
اين بندر يكي از مهمترين چهار راه هاي كريدور شمال-جنوب و شرق به غرب بازرگاني جهان است و علاوه بر اين موقعيت بسيار مهم، از جاذبه هاي فراوان و زيباي تاريخي، طبيعي و گردشگري برخوردار است.
آب و هواي اين شهر و پيرامون آن همواره بهاري و معتدل است و به همين سبب نام آن را چابهار يا چهاربهار ناميده اند.
چابهار مركز شهرستان چابهار است كه در منتهي اليه جنوب شرقي ايران در كنار آب هاي گرم اقيانوس هند قرار دارد.
**موقعيت اقتصادي و بازرگاني
براساس پيش بيني سازمان ملل در زمينه حمل و نقل بين المللي، حدود نيمي از حمل و نقل جهان ميان خاور دور با ساير نقاط دنيا انجام مي شود.
از مجموع سه كريدور حمل و نقل كه كارشناسان سازمان ملل براي جهان تعريف و پيش بيني كرده اند، دو كريدور از ايران مي گذرد كه چابهار نقطه عبور جنوبي ترين كريدور شرقي- غربي جهان است.
اين كريدور از دروازه ابريشم در چين آغاز و قلب اقتصاد اين كشور يعني استان كانتون را تغذيه كرده و به سرزمين آسياي جنوب شرقي مي پيوندد و پس از طي اين مسير وارد هندوستان شده و با پوشش مهمترين شهرهاي اين ناحيه مانند كلكته، ناكپور، جابپور، حصيرآباد، كراچي و بن قاسم به چابهار مي رسد.
بندر چابهار آسان ترين و راهبردي ترين راه دسترسي به آب هاي آزاد براي شش كشور محاط در خشكي در آسياي ميانه است.
**منطقه آزاد چابهار
منطقه آزاد چابهار با گستره 14 هزار هكتار در منتهي اليه جنوب شرقي ايران در 25 درجه و 20 دقيقه عرض شمالي و 60 درجه و 27 دقيقه طول شرقي در شرق خليج چابهار و در كنار آب هاي درياي عمان قرار دارد.
انديشه ايجاد منطقه آزاد براي نخستين بار توسط دفتر برنامه ريزي برنامه و بودجه سيستان و بلوچستان در چارچوب نظري توسعه استان( زمينه مطالعه پايه آمايش سرزمين در سال 1363) مطرح شد و سپس در طرح پايه آمايش سرزمين جمهوري اسلامي ايران مورد اشاره قرار گرفت اما به طور مشخص مطالعات توسعه محور شرق(مصوب سال 1364 هيات دولت) در راستاي ترقي بخش بازرگاني به عنوان «محور توسعه» استان انجام شد كه به طور جدي به طرح ايجاد منطقه آزاد تجاري در چابهار و همچنين ميرجاوه تاكيد و كليات آن ارائه و سپس با همت دفتر هماهنگي و پيگيري مصوبه و طرح هاي توسعه محور شرق به انجام مطالعات راهبردي منطقه آزاد تجاري- صنعتي چابهار منجر شد.
در ارديبهشت 1370 و در مصوبه هيات وزيران، اراضي شرق خليج چابهار به گستره 14 هزار هكتار به عنوان منطقه آزاد چابهار رسميت يافت و در 22 بهمن 1371 توسط آقاي هاشمي رفسنجاني به عنوان رئيس جمهور وقت افتتاح شد.
مصوبه شهريور ماه 1372 مجلس شوراي اسلامي مهر تاييد نهايي براي آغاز به كار و فعاليت منطقه آزاد چابهار به شمار مي آيد، در مطالعات توسعه محور شرق، از چابهار به عنوان كانوني براي توسعه منطقه اي سخن به ميان آمده است كه در چارچوب استراتژي خروج از بحران شرق كشور بايد بر فعاليت هاي تجاري متمركز شود.
اين راهبرد به دليل سابقه طولاني و زمينه هاي محلي در امر تجارت و درآمدزايي و با هدف جايگزيني پتانسيل تجاري با فعاليت هاي غير رسمي اتخاذ شد.
اين منطقه به وسيله شبكه حمل و نقل زميني و هوايي از شمال به كشور هاي آسياي ميانه و افغانستان، از شرق به پاكستان و از جنوب به اقيانوس هند متصل است.
دسترسي مستقيم به آب هاي آزاد و قرار داشتن در خارج از خليج فارس و نيز عدم آسيب پذيري در مواقع بروز بحران، موقعيت استراتژيكي را براي ايجاد يك گذرگاه ارتباطي بين كشور هاي آسياي ميانه و ساير كشورهاي جهان فراهم كرده است.
بنا به نظر سازمان ملل، چابهار يكي از مهمترين راه هاي كريدور شمال-غرب و جنوبي ترين راه اين كريدور است.
**موقعيت جغرافيايي و وسعت
شهرستان چابهار با مساحتي حدود 17 هزار و 155 كيلومتر مربع در منتهي اليه جنوب شرقي ايران در كنار آب هاي گرم درياي عمان و اقيانوس هند قرار گرفته است.
اين شهرستان از شمال با شهرستان هاي ايرانشهر و نيكشهر و از جنوب به درياي عمان و از شرق به كشور پاكستان و از غرب نيز به استان هاي كرمان و هرمزگان محدود است.
بندر چابهار(مركز شهرستان) با وسعتي بالغ بر 11 كيلومتر مربع در ارتفاع 7 متر از سطح دريا قرار گرفته است و در 60 درجه و 37 دقيقه طول شرقي و 25 درجه و 17 دقيقه عرض شمالي واقع شده است.
فاصله هوايي شهرستان چابهار تا تهران هزار و 456 كيلومتر و فاصله زميني آن نيز از جاده ايرانشهر- كرمان هزار و 961 كيلومتر است و فاصله بندر چابهار تا مركز سيستان و بلوچستان نيز 738 كيلومتر است.
اين شهرستان حدودا 300 كيلومتر با درياي عمان مرز آبي دارد.
بندر چابهار با بندر ميامي در شبه جزيره فلوريدا آمريكا هم عرض و شرايط آب و هوايي آن نيز با بندر ميامي كاملا يكسان است.
خليج چابهار با بريدگي طبيعي و استثنايي خود، بزرگترين خليج ايران در پيرامون سواحل درياي عمان به شمار مي رود و نزديكترين آبراه به اقيانوس هند است.
** ديدني هاي طبيعي چابهار
خليج چابهار جلوه اي زيبا از طلوع و غروب خورشيد در دريا ايجاد مي كند، در كناره هاي درياي عمان و در قسمت جنوبي شهرستان چابهار صخره هاي بزرگي بر اثر پيشروي آب دريا و فرسايش سنگ هاي رسوبي بوجود آمده كه چشم انداز زيبايي را خلق كرده است.
-اسكله ها:
بندر چابهار دو اسكله بزرگ به نام هاي اسكله شهيد كلانتري و شهيد بهشتي با ظرفت تخليه و بارگيري 15 تا 100 هزار تن را دارد.
در اين شهرستان چندين اسكله صيادي وجود دارد كه سه اسكله صيادي تيس، رمين و بريس از ساير اسكله ها ديدني تر است.
اسكله تيس در محوطه منطقه آزاد، رمين در 10 كيلومتري و بريس در 60 كيلومتري چابهار قرار دارند.
-گل فشان هاي منحصر به فرد:
در بين دشت كهير و تنگ و در 20 كيلومتري روستاي كهير در مسير جاده تنگ گالك به فاصله چند كيلومتري سه تپه كوچك گل فشان به ارتفاع 10- 20 متر وجود دارد كه دو عدد از آنها مانند تپه بوده و از سال ها قبل غير فعال شده است و سومي به شكل يك آتشفشان فعال است و از دهانه آن گل سرد طوسي رنگي تراوش مي شود و نكته جالب اين است كه نظير اين سه گل فشان تا كنون در هيچ نقطه از جهان گزارش نشده است.
در كنار اين كوه يك مجتمع تفريحي با حمايت مالي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري در حال ساخت است.
-تالاب صورتي رنگ:
تالاب ليپار در 15 كيلومتري شهر چابهار پس از روستاي رمين در مسير جاده ساحلي گواتر و در تنگه اي با صخره هاي مشرف به دره اي سبز قرار دارد و از بالاي آن روستاي ليپار در ميان سبزه زار ها پيداست.
در ميان دو كوه كه فاصله چنداني با هم ندارند آب بندي طبيعي ايجاد شده كه آب هاي سرگردان اطراف را جمع مي كند و از اين طريق آبگيري به طول 14 كيلومتر بوجود آورده است و پرندگاني مانند چنگر، فلامينگو، كشيم، انواع حواصيل، طاوسك، باقرقره، تيهو، عقاب دشتي و خوتكا در منطقه ديده مي شوند و از آنجايي كه سطح زمين از سنگ هاي صورتي تشكيل شده آبهاي اين تالاب صورتي رنگ ديده مي شود و به آن تالاب صورتي نيز گفته مي شود.
- انجير معابد(لور لول):
درخت بزرگي كه به زبان محلي به آن كرگ نيز گفته مي شود در نوار ساحلي چابهار مي رويد و در آن شيره سفيد رنگي وجود دارد و جزء درختان تيره كائوچويي به شمار مي رود.
تاج اين درخت بزرگ و پهن است و از انشعابات آن ريشه هاي نابجا مي رويد، پوست درخت صاف و خاكستري، برگهايش بيضي شكل ساده و درشت است، ميوه هاي آن نارنجي رنگ و به درشتي فندق و قابل خوردن است.
اين درخت ها عموما عمري صد ساله دارند و بيشتر در نزديكي زيارتگاه ها نيز ديده مي شوند.
هم اينك در روستاهاي رمين، تيس، تيس كوپان، ماشي، ليپار و كوپان سر اين درخت ها وجود دارد.
-جنگل حرا:
در ناحيه ساحلي خليج گواتر بويژه در خور باهو و در نزديكي محلي كه رودخانه باهوكلات به درياي عمان مي ريزد، جنگلي از گونه هاي حرا وجود دارد.
حرا درختچه اي است كه در مردابهاي نواحي گرم كرانه عربستان، مصر و جنوب ايران از جمله شهرستان چابهار مي رويد.
از مشخصات حرا اين است كه دانه آن بر روي درخت مادر رشد اوليه كرده و سپس نهال جوان حاصل از درخت جدا شده و به مرداب مي افتد.
برگ هاي حرا با دوام است و ظاهري بيضي شكل و منتهي به يك خامه باريك دارد، قسمت مورد استفاده اين درخت پوست شاخه هاي آن است.
-رودخانه باهوكلات:
رودخانه باهوكلات در 90 كيلومتري شرق چابهار به خليج گواتر درياي عمان سرازير مي شود، اين رودخانه از لحاظ مختلف بويژه وجود تمساح ايراني در آن از نظر گردشگري اهميت ويژه اي دارد.
'گاندو' نام تمساح پوزه كوتاهي است كه به طور طبيعي در اين منطقه زيست مي كند.
-كوه هاي مريخي:
كوه هاي بدبوم يا مريخي كه به آنها مينياتوري نيز گفته مي شود يكي از مناظري است كه به موازات ساحل از منطقه كچو تا خليج گواتر كشيده شده اند و از پديده هاي ژئو مورفولوژي اين ناحيه هستند.
-مجتمع نجوم:
مجتمع علمي- تفريحي موسوم به مجتمع نجوم در جاده ساحلي چابهار بريس در حال ساخت است.
اين مجتمع كه به گفته برخي افراد در خاورميانه بي نظير است به علت موقعيت مكاني خاص خود مورد توجه منجمان قرار دارد.
**چابهار پيشاني توسعه تجارت سيستان و بلوچستان
استاندار سيستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار ايرنا چابهار را پيشاني توسعه اين استان و حتي شرق كشور دانست و اظهار داشت: با توجه به موقعيت خاص چابهار و اجراي طرحهاي بسيار مهم به ويژه توسعه اسكله ها و افزايش حجم تخليه و بارگيري كشتي هاي پهن پيكر در اين بندر علاوه بر اشتغالزايي زياد، زمينه توسعه و پيشرفت منطقه فراهم شده است.
علي اوسط هاشمي افزود: زمينه‌هاي سرمايه‌گذاري بخش خصوصي در چابهار مهياست و بوميان منطقه و سرمايه‌گذاران داخلي و خارجي با سرمايه‌گذاري خود در بندر چابهار مي‌توانند علاوه بر برخورداري از تسهيلات ويژه به شكوفايي استان نيز كمك كنند.
وي تصريح كرد: آماده شدن زيرساخت‌هاي صيادي باعث توسعه فعاليت‌هاي شيلاتي در منطقه خواهد شد كه اين خود توسعه و آباداني را در اين استان به همراه دارد.
استاندار سيستان و بلوچستان اظهار داشت: توسعه بخش صيادي، ترانزيت و كشاورزي منطقه چابهار بصورت ويژه از سوي دولت در دستوركار قرار دارد و اعتبارات خاصي به اين شهرستان اختصاص خواهد يافت.
وي ادامه داد: نقش آفريني منطقه آزاد در توسعه اين استان در گرو راه‌اندازي ترانزيت كالا به نقاط مختلف دنياست.
هاشمي افزود: منطقه آزاد به عنوان يك قطب اقتصادي در صورتي مي تواند مولفه هاي توسعه خود را حفظ كند كه چرخه ترانزيت كالا در آن فعال باشد و از آنجاييكه يك منطقه آزاد ديگر در شمال استان راه اندازي مي شود، چابهار به توسعه چشمگيري دست خواهد يافت.
استاندار سيستان و بلوچستان گفت: با توجه به اينكه بندر اقيانوسي چابهار با كشورهاي هندوستان و پاكستان ارتباط آبي دارد مي‌توان از موقعيت اين بندر براي واردات فرآورده‌هاي گوشتي و تامين نياز بازارهاي كشور استفاده بهينه كرد.
هاشمي تاكيد كرد: وجود منطقه آزاد چابهار و كمك به رونق ساختارهاي اقتصادي آن مشوق ‌هاي بسيار مناسبي براي ورود سرمايه‌گذاران داخلي و خارجي فراهم خواهد كرد و از آنجايي كه چابهار با امكانات بندري و نزديكي به اقيانوس پايه تعريف مسير توسعه محور شرق است، ادامه توجيه پذيري بارگذاري بر روي اين محور، مستلزم توجه بيشتر به توسعه چابهار خواهد بود.
وي خاطرنشان كرد: افزايش مبادلات اقتصادي با كشورهاي منطقه از طريق چابهار به طور طبيعي امنيت را در مرزهاي آبي و حتي خاكي جنوب شرق كشور بهبود و ارتقا مي‌بخشد.
استاندار بر اراده دولت براي تمركززدايي از ساير بنادر كشور به سمت بندر چابهار تاكيد كرد و افزود: در كنار نقش دادن به بندر چابهار ترانزيت زميني، ريلي و دريايي نيز توسعه خواهد يافت.
وي بر تسريع در اجراي پروژه راه‌آهن چابهار-زاهدان- خراسان تاكيد كرد و اظهار داشت: راه‌آهن چابهار به ميلك و سرخس از جمله دستاوردهاي سفر رئيس جمهور و كابينه دولت تدبير و اميد به استان است.
7311 / 6081/1352