پاييز بي‌ثمر بورس تهران

در اين گزارش كه در شماره سه شنبه يكم دي 1394 خورشيدي به قلم زهرا رحيمي انتشار يافته، آمده است: شاخص كل بازار سهام در فصل پاييز نزولي ممتد اما شيب ملايمي را تجربه كرد و هر چند در برخي مقاطع، تحركاتي در شاخص براي بازگشت به روند صعودي مشاهده شد، اما برآيند عوامل مثبت و منفي در نهايت شاخص اين بازار را با زيان همراه كرد.
در اين ميان، افت چشمگير حجم معاملات خرد به محدوده كمتر از 40 ميليارد تومان در بيشتر روزهاي كاري اين فصل، ابعاد جديدي از عمق ركود در بورس تهران را نمايان كرده است. روز گذشته در حالي پرونده پاييز بورس تهران بسته شد كه بازار در اين بازه زماني با عوامل مثبت و منفي زيادي همراه بوده است. عواملي كه برآيند آنها بازار سهام را محتوم به ادامه روند نا‌اميد‌كننده نزديك به دو سال اخير خود كرد. از ابتداي مهر تا اواسط آبان تالار شيشه‌اي شاهد انتشار گزارش‌هاي 6 ماهه شركت‌ها بود، گزارش‌هايي كه قريب به اتفاق انباشت كالاها و افت تقاضا را مهم‌ترين‌ معضل خود عنوان كرده بودند و در همين راستا نيز انعكاس خوبي از وضعيت نامناسب صنايع مختلف به فعالان عرصه اقتصادي كشور مخابره كردند اما به هر ترتيب اين گزارش‌ها در سطحي فراتر از انتظار سهامداران قرار گرفتند و در نهايت شاهد عبور نرم بورس تهران از محتواي اين گزارش‌ها بوديم.
همزمان با انتشار گزارش‌هاي 6 ماهه در روزهاي پاياني مهر بازار با دو عامل تصويب برجام (برنامه جامع اقدام مشترك) توسط مجلس و همچنين انتشار بسته خروج از ركود مواجه شد. انتشار اين دو خبر در كنار هم تلاش در بر هم زدن معادلات ركود سنگين بورس اوراق بهادار تهران را داشت اما در عمل منجر به تغيير خاصي در معاملات بورس تهران نشد و ركود در فضاي معاملات بورس تهران همه‌گير شد.در اواخر آذر ماه كارشناسان تصويب برجام در نشست شوراي حكام و نزديك شدن به مرحله رفع تحريم‌ها را عاملي براي از سر گرفتن رونق و اميد در معاملات بورس تهران عنوان مي‌كردند، اما اين عامل نيز نتوانست پاياني بر ركود معاملات اين بازار باشد.
دلايل اين مساله كه معاملات بازار سهام در سه ماه سوم سال تحت تاثير عوامل مثبت مربوط به رفع تحريم‌ها و همچنين تلاش دولت براي تحريك تقاضا نتوانست مسير بازار را تغيير دهد، را بايد در موارد زير جست‌وجو كرد: اول اينكه، افت چشمگير قيمت نفت تا حدود 32 دلار و همچنين پيش‌بيني برخي موسسات در مورد افت بيشتر قيمت اين كالا در كنار افت قيمت فلزات پايه در بازارهاي جهاني در جدال با عامل بهبود در روابط بين‌المللي و رفع تحريم‌ها پيروز بوده و توانسته سكان هدايت بورس تهران را در دست بگيرد. در اين ميان كارشناسان معتقدند صرف‌نظر از روند قيمت‌ها در بازار‌هاي كالايي و قيمت نفت، بهبود در وضعيت اقتصاد كلان كشور همگام با اجرايي شدن تحريم‌ها اثر خود را در بورس تهران به تدريج نمايان خواهد كرد.
**بورس بازنده فصل سوم بازارها
در سه ماه سوم سال 94، شاخص كل بورس تهران با زيان 0.1 درصدي همراه بود.در بازار ارز اما شاهد رشد 6.7 درصدي نرخ دلار بوديم. بازار سكه نيز در بازه زماني مزبور رشد 0.76 درصدي را در كارنامه خود به ثبت رساند. به اين ترتيب بازار ارز با احتساب سود حدود 5 درصدي بازار پول، پيشتاز بازارهاي سرمايه‌گذاري كشور و بازار سهام نيز زيان‌ده‌ترين بازار سرمايه‌گذاري در فصل پاييز به شمار مي‌رود. در بازار ارز، عواملي همچون كاهش قيمت نفت در روز‌هاي اخير، تقاضاي ارز زائران در روز‌هاي نزديك به اربعين حسيني و همچنين نزديك شدن به آغاز سال ميلادي و تضعيف ارزش پول كشور‌هاي منطقه از جمله دلايل روند صعودي اين بازار به شمار مي‌رود. بررسي نوسانات قيمتي در آذر ماه در بازار ارز رشد 2.1 درصدي نرخ دلار را نشان مي‌دهد.
هر دلار آمريكا در روز آخر آذر ماه به 3465 تومان رسيد. متوسط نرخ دلار در اين ماه نيز رقم 3465 تومان است.اين مساله نشان مي‌دهد كه نرخ كنوني دلار پس از كانال شكني در پايان آبان ماه، نرخ با ثباتي است و احتمال شكستن كانال مزبور به سمت پايين دور از انتظار است. در بازار سكه در ماه گذشته، همگام با روند رشد دلار شاهد روند صعودي بوديم. هر سكه طرح جديد در آذرماه با رشد 1.5 درصدي همراه و در نهايت به قيمت 920 هزار تومان در پايان آذر معامله شد.افت قيمت اونس طلا از موانع رشد قيمت در بازار سكه به شمار مي‌رود.
**ركود عميق در معاملات پاييز بورس
در سه ماه سوم سال جاري، در مجموع بيش از 23 ميليارد و 225 ميليون سهم به ارزش بيش از 41 هزار و 745 ميليارد ريال در يك ميليون و 802 هزار و 938 دفعه معامله شدند (اثرمعاملات بلوكي حذف شده است). بررسي‌هاي «دنياي اقتصاد» نشان مي‌دهد متوسط حجم و ارزش معاملات روزانه در اين مدت به ترتيب حدود 381 ميليون سهم و 684 ميليارد ريال بوده است كه در مقايسه با متوسط اين دو متغير در فصل تابستان افت به ترتيب بيش از 35و 33 درصدي را نشان مي‌دهد.مقايسه متوسط اين دو متغير نسبت به فصل بهار از افت چشمگير بيش از 62 درصدي در حجم و بيش از 84 درصدي در ارزش معاملات حكايت دارد. بر اين اساس بازار سهام در فصل گذشته ركودي‌ترين فصل در سال جاري از منظر حجم و ارزش معاملات را تجربه كرده و اين در حالي است كه از منظر بازدهي، فصل تابستان زيان‌ده‌ترين فصل براي بورس اوراق بهادار تهران در سال 94 بوده است.
**مشاركت بيشتر حقوقي‌ها در سه ماه سوم سال 94
در معاملات بورس تهران در فصل گذشته مشاركت سهامداران حقيقي به‌شدت كاهش يافت و در حالي كه در سه ماه اول و دوم سال به ترتيب حدودا 56 و 54 درصد در معاملات مشاركت داشتند، فعاليت آنها در معاملات (خريد و فروش) در فصل گذشته به 45.5 درصد كاهش يافته است. بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه در فصل پاييز حدود 117 ميليارد تومان از نقدينگي سهامداران حقيقي از بورس خارج شده كه حدود 28 ميليارد تومان از اين رقم مربوط به آذر ماه بوده است.نقدينگي وارد شده از سوي سهامداران حقيقي به بورس تهران از ابتداي سال تا‌كنون حدود 260 ميليارد تومان است كه بخش عمده آن در ماه‌هاي فروردين ( به دليل تفاهم لوزان)، ارديبهشت (به دنبال عرضه اوليه مبين) و تير ماه (به دنبال توافق هسته‌اي) وارد شده است.
**زيان 16.7 درصدي خودرو در پاييز
بررسي‌هاي «دنياي اقتصاد» از نوسانات مختلف گروه بورسي نشان مي‌دهد كه از بين 37 صنعت حاضر در بورس تهران، 14 صنعت با رشد شاخص و 23 صنعت با افت شاخص همراه بودند. در اين ميان، گروه‌هاي ابزار پزشكي، استخراج ساير معادن و دباغي به ترتيب با رشد 53.5، 52.1 و 22.8 درصد بهترين عملكرد در فصل پاييز را از منظر رشد شاخص به ثبت رساندند. از سوي ديگر، ساخت دستگاه و وسايل ارتباطي، ساير واسطه‌گري مالي (ليزينگ) و خودرو به ترتيب با 19.5، 19.4 و 16.7 درصد افت شاخص، زيان‌ده‌ترين گروه‌هاي بورسي در فصل گذشته شناخته شدند. همچنين، از منظر معاملات نيز صنايع خودرو، بانك و سرمايه‌گذاري‌ها به ترتيب بيشترين حجم معاملات سه ماه سوم سال را به خود اختصاص دادند. در ميان 10 صنعت با بيشترين حجم معاملات در فصل پاييز، گروه قند و شكر با رشد 16.7 درصدي بيشترين بازدهي را داشت و در مقابل گروه خودرويي با افت 16.7 درصدي شاخص خود، بيشترين زيان فصلي را تجربه كرد.به نظر مي‌رسد وام 25 ميليون توماني وام خودرو در بسته خروج از ركود دوم مطابق پيش‌بيني كارشناسان كه آن را تهديدي جدي براي عملكرد شركت‌هاي ليزينگي مي‌دانستند، زمينه افت قيمت در شركت‌هاي زير مجموعه گروه ساير واسطه‌گري مالي را فراهم كرد و اين گروه را در رتبه دوم زيان‌ده‌ترين صنايع بورسي در سه ماه گذشته قرار دارد.
*منبع: روزنامه دنياي اقتصاد
**گروه اطلاع رساني**9165**9131