كلانشهر اراك یكی از هشت شهر آلوده كشور شناخته شده كه در پاره ای از روزهای سال، شاخص كیفیت هوای آن نامطلوب است و ارزیابی تبعات و مشكلات این آلودگی ها بر سلامت ساكنان این خطه امری ضروری است.
به دلیل اهمیت بهداشت باروری و مقوله سیاست های جمعیتی در گفت و گویی با دو تن از متخصصان زوایای تاثیرات آلودگی هوا در سلامت باروری به بحث و نظر گذاشته شد.
دكتر فرشته محسنی جراح زنان و زایمان مركز ناباروری رویان غرب كشور در اراك.
س- آلودگی هوا چه عواقب و خطراتی برای بارداری و زادآوری دارد؟
ج- آلودگی هوا به تركیبی از هوای موجود در محیط پیرامونی گفته می شود كه در آن گازهای سمی و خطرناك و آلاینده های خاص وجود داشته باشد و استنشاق و قرار گرفتن در معرض آن می تواند به صورت مستقیم بر بارداری موفق اثر منفی داشته باشد و یا به مقوله سقط جنین دامن بزند.
س- تاثیرآلودگی هوا در چه زمانی برای زنان باردار تشدید می شود؟
ج- آلاینده های هوا اعم از ذرات معلق و انواع گازهای سمی در شرایط هشدار، اضطرار، بحران و ناسالم از طریق تنفس و مجاورت با آلاینده ها در بدن مادر باردار وارد می شود و پیامدهای مخربی را بر جنین دارد كه نتایج آن در میزان و سطح سلامت نسل آتی هنوز به شكل علمی و كارشناسی بررسی نشده است.
س- به نظر شما آلودگی هوا بر باروری مردان نیز تاثیرگذار است یا فقط زنان درگیر هستند ؟
ج- آلودگی هوا بر كاهش باروری در دو جنس اثر دارد و در مردان موجب كم شدن میزان جهش اسپرم می شود و راه مقابله و پیشگیری از این معضل استفاده مستمر از مواد حاوی آنتی اكسیدان و طیفی از خانواده ویتامین های C و D است.
س- با توجه به تحقیقاتی كه انجام شده آلودگی هوا چگونه باعث ناباروری مردان می شود؟
ج- وجود سرب و دی اكسید گوگرد در هوا در تنفس مردان باعث می شود تا شكل طبیعی اسپرم مردان تغییر پیدا كند و بر روی حركت اسپرم تاثیرات نامطلوب می گذارد لذا به آقایان توصیه می شود از استعمال تنباكو، الكل، سیگار و مواد شیمیایی موجود در چسب، لاك، مواد رادیواكتیو، سموم كشاورزی، آفت كش و حشره كش ها دوری كنند.
س- آلودگی هوا در چند ماهگی دوره بارداری باعث سقط جنین می شود؟
ج- در هشت هفته اول بارداری آلودگی هوا به علت ذرات معلق دی اكسید گوگرد و منواكسید كربن روی قلب جنین تاثیر گذاشته و منجر به ناهنجاری قلبی جنین می شود و همچنین در هشت تا 12 هفته اول بارداری، چون مغز جنین در حال شكل گیری است احتمال دارد در ضریب هوشی جنین نیز تاثیرات جبران ناپذیری بگذارد و در مجموع آلودگی هوا در تمام دوران بارداری برای مادر و جنین خطرناك است و در سه ماهه دوم باعث ناهنجاری جنین و از ماه هشتم به بعد بارداری آلودگی هوا باعث كاهش وزن جنین می شود.
س- با توجه به آسیب های جدی آلودگی هوا، برای پیشگیری در سقط جنین و برخی ناهنجاری های جنینی چه توصیه ای دارید؟
ج- زنان باردار بهتر است تا حد امكان در روزهای آلوده از تردد در فضاهای باز شهری خودداری كنند و سفرهای درون شهری خود را تا حد امكان كاهش دهند و در رژیم غذایی خود مصرف مایعات فراوان به ویژه شیر و همچنین سبزی و میوه ها را كه حاوی مواد آنتی اكسیدانی هستند، بگنجانند.
س: به نظر شما چه فاكتور یا آلاینده ای بیشتر در حوزه اختلال در بارداری در كلانشهر اراك مخرب است و آیا آماری در این خصوص در دسترس هست؟
ج: متاسفانه هیچ مطالعه علمی و پژوهشی كاربردی در این خصوص در كلانشهر اراك انجام نشده ولی بنا به اعلام اداره كل حفاظت محیط زیست استان مركزی عمده تركیب آلاینده های موجود در هوای اراك ذرات معلق، سرب، دی اكسید گوگرد و دی اكسید كربن است كه قرار گرفتن در مجاورت این آلاینده ها از نظر علمی در مجامع معتبر تائید شده اما آماری از این مهم به دلیل نبود پژوهش و الگوی مطالعاتی در اراك موجود نیست هرچند روند افزایشی سقط جنین ها مشاهده می شود.
دكتر علی اصغر غفاری زاده، مسئول مركز تخصصی امید رویان جهاد دانشگاهی استان مركزی نیز با بیان اینكه آلودگی هوا بر تمام سیستم های بدن تاثیرگذار است و به صورت شاخص بر جنین به علت كامل نشدن سیستم دفاعی اثرات مخرب تری دارد به سئوالات خبرنگار ایرنا پاسخ گفت:
س- میزان آسیب پذیری سلول های جنینی در هنگام آلودگی هوا چگونه است؟
ج- آلودگی هوا برای زنان باردار، جنین و لقاح آثار و پیامدهای نامطلوب دارد و موجب می شود سلول های جنسی در فرایند فیزیولوژیكی آسیب جدی ببینند.
س- با توجه به اینكه مركز تخصصی امید رویان تنها مركز تخصصی ناباروری در غرب كشور است و نیز اراك به عنوان كلانشهر با آلودگی هوا دست و پنجه نرم می كند آیا تاكنون تحقیق و مطالعه علمی در این زمینه انجام گرفته است؟
ج- این موضوع در دستور كار پژوهش این مركز قرار دارد و با توجه به اهمیت موضوع می بایست در این راستا روند مطالعات سرعت گیرد تا نتایج تحقیقات راهگشایی برای مسئولان باشد.
س- آیا زنان باردار در روزهایی كه شاخص كیفیت هوا نامطلوب است با خطر مواجه اند؟
ج- بله ، زنان باردار و جنین آنان به شدت از آلاینده های خطرناك محیطی تاثیر می پذیرند و باید این مساله را جدی گرفته و در روزهایی كه هوا شرایط ناسالم دارد از حضور در محیط های باز شهری خودداری كنند و توصیه های بهداشتی و درمانی را با دقت عمل كنند.
س- تاثیر آلودگی هوا تنها محدود به آسیب سیستم تنفسی می شود؟
ج- خیر، گیاهان نیز در معرض این آلودگی قرار دارند و زمانی كه دامها از علوفه تعلیف و انسان با مصرف گوشت دام ها به بیماری مبتلا شده و این تغذیه ناسالم در میزان ناباروری تاثیرگذار است و در این خصوص نیز هیچ مدرك و پژوهش علمی در اراك در دست نیست.
برای كلانشهر آلوده ای مثل اراك نیاز است كه ریشه یابی مشكلات سلامت از جمله واكاوی اثرات آلودگی هوا در اولویت باشد و جهاد دانشگاهی این مهم را سرلوحه كار خود قرار داده و به زودی پژوهش ها و مطالعات با هدف مداخله هدفمند و بهبود روش ها در درمان ناباروری و ارتقای بهداشت باروری شروع می شود.
بر اساس اعلام مركز سنجش آلاینده های هوای اراك این كلانشهر در سال جاری 30 روز از ایام را در شرایط ناسالم بوده است.
كار ایجاد مركز تخصصی امید رویان اراك از سال 89 پیگیری و در سال 93 به بهره برداری رسیده است و در طول یكسال فعالیت خود 10 هزار مراجعه زوج نابارور داشته كه چهار هزار و 500 زوج تشكیل پرونده درمانی داده اند.
در این مركز تخصصی از صفر تا صد مراحل درمان ناباروری انجام می شود.ك/3
6013/6991/6012/ 6075
اراك - ایرنا - به طور معمول حجم و میزان آلاینده های موجود در هوا در نواحی صنعتی و شهرهای آلوده بزرگ به ویژه در فصول سرد سال افزایش می یابد و ایستایی و ماندگاری آلاینده ها و استمرار آن در دراز مدت بر سلامت مردم اثرگذار است كه یكی از عوارض آن بر باروری است.
