به گزارش ایرنا، صنعت ساختمان به عنوان بزرگترین صنعت كشور نقش مهمی در تحرك اقتصاد دارد و اكنون كه به ركود مبتلا شده بسیاری از صنایع و مشاغل ریز و درشت مرتبط با خود را درگیر كرده كه اثرات آن بر بدنه تولید و صادرات كاملا ملموس است.
ركود صنعت ساختمان به معنای كم تحرك شدن بزرگ ترین بخش فعال اقتصادی و به تبع آن غیرفعال شدن بخشهای دیگر از جمله صنعت سیمان و بتن است، صنعتی كه تولیدات آن جزو 10 قلم اول صادراتی استان بوده و سهم زیادی در تولید ناخالص داخلی دارد.
اما در شرایطی كه صنعت ساختمان دچار ركود شده، با توجه به نقش كاربردی سیمان در بسیاری از پروژه ها می توان با تغییر سیاست ها و راهبردها، شرایط فعلی تولید، عرضه و تقاضا را در صنعت سیمان را دگرگون كرد تا مسكن موقتی برای این بخش قبل از رونق گرفتن دوباره صنعت ساختمان باشد.
دستاندركاران حوزه صنعت و ساختمان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بر این مهم اتفاق نظر دارند كه برای تحول در صنعت سیمان نیازمند تغییر سیاست ها و رویكردهای گذشته در بخش تولید و صادرات هستیم كه باید برای آن برنامه ریزی منسجمی انجام گیرد.
*وجود پنج كارخانه سیمان نیمه فعال در خراسان رضوی
معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی گفت: در این استان پنج واحد تولید سیمان با ظرفیت 6.89 میلیون تن فعالیت دارند و سهم این استان از تولید سیمان در كشور 8.5 درصد می باشد.
مهدی اعتمادی مقدم افزود: هم اكنون پنج كارخانه سیمان شرق در مشهد، زاوه تربت حیدریه، جوین، لار شهرستان سبزوار و مجد شهرستان خواف مشغول فعالیت هستند كه مواد اولیه خود را از معادن غنی موجود در استان تامین می كنند.
وی بیان كرد: مواد معدنی تولید كننده سیمان آهك، مارن، آلوویوم و سیلیس است كه در خراسان رضوی 36 معدن آهك و آلوویوم با ذخیره هزار و 568 میلیون تن، 14 معدن سیلیس با ذخیره 18،8 میلیون تن و سه معدن مارن وجود دارد كه در چناران، زاوه، سبزوار، شمال مشهد و لار قرار دارند.
وی گفت: خوشبختانه كارخانه های سیمان در استان به دلیل وفور آهك و سایر مواد معدنی مورد نیاز و همجواری با معادن در تامین مواد اولیه سیمان مشكلی ندارند و با حداقل هزینه در بخش حمل و نقل سیمان را تولید می كنند.
معاون سازمان صنعت خراسان رضوی اظهار كرد: ركود در صنعت ساختمان و تغییر رویكرد كشورهای آسیای میانه در دریافت سیمان از این استان موجب كاهش تولید و صادرات آن شده است.
وی بیان كرد: فروش كارخانه های سیمان خراسان رضوی به دلیل ركود، كاهش یافته و تولیدات خود را در انبارها ذخیره می كنند و تنها به خاطر جلوگیری از بیكاری و حفظ شرایط اشتغال تولید خود را حفظ كرده اند.
اعتمادی مقدم افزود: اكنون دو كارخانه سیمان شرق و سیمان زاوه با 50 درصد ظرفیت تولید خود فعالیت دارند و محصولات خود را به كشورهای آسیای میانه صادر می كنند كه این میزان كاهش قابل توجهی نسبت به سالهای گذشته داشته است.
این مسئول در سازمان صنعت خراسان رضوی اظهار كرد: از سوی دیگر در كشورهای افغانستان و پاكستان كارخانه های سیمان راه اندازی شده اند لذا در واردات سیمان از خراسان رضوی محدودیت ایجاد كرده اند.
وی ادامه داد: صنایع معدنی مانند سیمان زمانی رونق می گیرد كه صنعت ساختمان رونق داشته باشد به این معنا كه اگر صنعت ساختمان در كشور از ركود خارج نشود با سیاست های فعلی برای رونق صنعت سیمان نمی توان كار زیادی انجام داد.
وی بیان كرد: با توجه به شرایط اقتصادی فعلی و هزینه بالای تولید سیمان در خراسان رضوی، سوق دادن صادرات سیمان از كشورهای آسیای میانه به سمت كشورهای دورتر مانند آفریقا توجیه اقتصادی ندارد لذا چاره ای جز صادارت این محصول به كشورهای اطراف نداریم اما در عراق به دلیل ناامنی و در افغانستان و پاكستان به دلیل راه اندازی صنعت سیمان شرایط صادراتی كاملا تغییر كرده است.
اعتمادی مقدم گفت: به نظر می رسد تنها راه نجات صنعت سیمان تغییر در نوع تولید و ایجاد تنوع در آن می باشد زیرا در این شرایط اقتصادی كارخانه های تك محصولی محكوم به شكست هستند لذا باید صنایع معدنی استان تغییرپذیری لازم را داشته باشند و مطابق با نیاز بازار تولید كنند.
وی با بیان اینكه تنوع در تولید سیمان این صنعت را نجات می دهد، افزود: كارخانه های سیمان در خراسان رضوی تنها نوع خاكستری و نوع پرتلند را تولید می كنند و اخیرا كارخانه سیمان شرق اقدام به تولید سیمان سفید كرده است در حال كه سیمان سفید كاربردهای به مراتب بیشتری به نسبت دو نوع سیمان دیگر دارد.
وی اظهار كرد: سازمان صنعت خراسان رضوی برای نجات صنعت سیمان برنامه هایی را در دست اجرا دارد كه از جمله آن استفاده از سیمان به جای قیر در جاده سازی با هماهنگی اداره كل راه و شهرسازی است زیرا هم تبعات زیست محیطی نداشته و هم اشتغالزایی و دوام بیشتری دارد.
وی گفت: جاده سازی با استفاده از سیمان با توجه به حجم عملیات عمرانی در استان و كشور بسیار پرمنفعت است لذا سعی داریم با همكاری اداره كل راه و شهرسازی خراسان رضوی در آینده نزدیك نخستین استانی باشیم كه صنعت سیمان را به سمت جاده سازی پیش برده ایم.
*ركود صنعت ساختمان و نیمه فعال شدن واحدهای بتنی
دبیر انجمن صنفی كارفرمایی تولیدكنندگان بتن و قطعات بتنی خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: ركود در صنعت ساختمان باعث تعطیلی و نیمه فعال شدن واحدهای بتنی استان شده است.
محمد قاضی خانی افزود: حدود 160 واحد تولید بتن و قطعات بتنی مجاز با ظرفیت حداقل تولید روزانه 500 مترمربع بتن در روز در خراسان رضوی وجود دارد كه 30 درصد از این واحدها در سال جاری به طور كامل تعطیل شده اند، 55 درصد نیمه فعال هستند و تنها 15 درصد كار می كنند.
وی بیان كرد: برای رونق صنعت بتن نیازمند تغییر رویكردها در ساخت و سازها و پروژه های عمرانی هستیم، تاكنون درباره استفاده از بتن به عنوان زیرساخت جاده ها برنامه ریزی نشده است یا هنوز بسیاری از ساختمان ها با سازه های فلزی ساخته می شوند در حالی كه می توان از سازه های بتنی بهره گرفت.
وی اظهار كرد: 90 درصد ساختمان های بزرگ در شهر مشهد با سازه های فلزی ساخته می شوند در حالی كه سازه های بتنی وزن كمتر و دوام بیشتری دارند و استفاده از سازه های بتنی هزینه اسكلت ساختمان را 30 درصد كاهش می دهد.
دبیر انجمن صنفی كارفرمایی تولیدكنندگان بتن و قطعات بتنی خراسان رضوی گفت: واحدهای بتنی استان ظرفیت لازم را برای تامین بتن مورد نیاز در جاده سازی و ساختمان سازی را دارند اما سیاست ها باید تغییر كند و مسئولان الزام قانونی ایجاد نمایند.
قاضی خانی اظهار كرد: اكنون در تولید سیمان مشكلی در خراسان رضوی وجود ندارد و مازاد هم تولید شده است اما لازمه رفع ركود در این بخش تغییر نگاه در مصرف سیمان و كاربرد آن در پروژه های عمرانی مانند جاده سازی است.
وی با بیان اینكه برای استفاده از سازه های بتنی به جای سازه های فلزی در ساختمان ها باید فرهنگ سازی لازم انجام گیرد، افزود: بسیاری از پیمانكاران سرعت را در نظر می گیرند و استفاده از سازه های فلزی را در اسكلت ساختمان ترجیح می دهند در حالی كه اشكالات زیادی در جوش كاری و نوع فلز به كار رفته در ساختمان وجود دارد كه در سازه های بتنی نیست.
*دلایل ركود در صنعت ساختمان و راهكارهای برون رفت از آن
كارشناس مسكن و مشاور مدیر كل راه و شهرسازی خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به ركودی كه در كل اقتصاد كشور حاكم است ركود در صنعت ساختمان به عنوان یكی از بزرگترین صنایع و تاثیرگذارترین آنها دور از انتظار نیست.
امیراحمد معماری افزود: تورم، بازار ارز و طلا، نفت، نظام مالیاتی، نظام بانكی، نقدینگی مردم و ... شاخص هایی كه بر بازار مسكن تاثیر می گذارد و هر كدام از حوزه ها دچار چالش شود عرضه و تقاضا در مسكن را تحت تاثیر قرار می دهد.
وی بیان كرد: ایران در تحریم های ظالمانه ای قرار داشته و اكنون كه با اجرایی شدن برجام تحریم ها در حال رفع شدن است، بازار در انتظار تغییرات بعد از اجرای برجام است كه این انتظار در بازار مسكن نیز وجود دارد.
وی اظهار كرد: دلیل دیگر ركود كمبود نقدینگی در سطح جامعه است، نقدینگی مردم كاهش یافته، نرخ سود بانكی متاثر از تورم افزایش یافته و در نهایت توان اقتصادی مردم برای خرید و فروش مسكن را تحت تاثیر قرار داده است.
این كارشناس مسكن گفت: از سوی دیگر اجرای طرح هایی مانند مسكن مهر بر بازار تاثیر گذاشته و از رونق در خرید و فروش مسكن كاسته است.
معماری اظهار كرد: وزارت راه و شهرسازی برنامه هایی برای خروج از ركود در صنعت ساختمان دارد كه یكی از این برنامه ها پرداخت تسهیلات بانكی كم بهره می باشد تا مردم توان خرید مسكن را بدست آورند.
وی گفت: پیش بینی وزارت راه و شهرسازی این است كه با اجرای برنامه های مزبور پس از اجرای برجام طی شش ماه آینده صنعت ساختمان و بازار مسكن از حالت ركود خارج شود كه به تبع آن صنعت سیمان و بتن نیز از ركود نجات خواهد یافت.
وی بیان كرد: سیمان یكی از حیاتی ترین عناصر در ساخت و ساز از سالهای گذشته تاكنون بوده و یكی از كالاهای پرمصرف به شمار می رود.
مشاور مدیر كل راه و شهرسازی خراسان رضوی اظهار كرد: اگر كارخانه های سیمان با استفاده از راهكارهای جدید، ابتكاراتی در كیفیت، تنوع محصولات و قیمت بدهند و مزیت رقابتی خود را تقویت كنند، طبیعتا در رقابت با سایر كارخانه های سیمان خارج از كشور می توانند موفق عمل كنند و از این طریق صادرات خود را افزایش دهند.
معماری گفت: تولیدكنندگان سیمان باید روشهای جدید مدیریتی و مزیت های جدید اقتصادی برای خود ایجاد كنند زیرا با ارتقای كیفیت، پایین آوردن قیمت تمام شده تولید و حمل و نقل آن می توانند در حقیقت بازارها را بدست آورند.
*كاهش صادرات سیمان / نجات صنعت سیمان در گرو تغییر راهبردها
معاون اداره بازرگانی خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: بازار صادراتی سیمان استان در سالهای اخیر دستخوش تغییرات جدی شده و میزان آن كاهش محسوسی داشته است.
ناصر بهزاد افزود: براساس آخرین آمار در هشت ماهه امسال 486 هزار تن سیمان به ارزش 26 میلیون دلار از خراسان رضوی صادر شده كه در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از نظر وزن 20 درصد و از نظر ارزش 23 درصد كاهش داشته است.
وی اظهار كرد: سیمان به لحاظ ارزشی و زعفران به لحاظ حجمی جزو دو اولویت مهم كالاهای صادراتی خراسان رضوی بوده و هنوز نیز جزو 10 قلم كالای اصلی صادراتی استان می باشد اما رتبه اش در اولویت بندی كالاها تغییر كرده به طوری كه از رتبه اول و دوم در اقلام صادراتی به رتبه هفتم تنزل یافته است.
وی بیان كرد: مقصد صادراتی عمده سیمان تولیدی خراسان رضوی به كشورهای آسیای میانه و همجوار بویژه افغانستان، تركمنستان و تاجیكستان است كه اكنون در هر سه كشور وضعیت اقتصادی یا سیاست های آنها در واردات تغییر كرده و تاثیر مستقیم بر صادرات سیمان این استان داشته است.
بهزاد گفت: وضعیت اقتصادی كشور تاجیكستان تغییر كرده و تقاضایشان برای ورود سیمان و كالاهای دیگر كاهش یافته است، از سوی دیگر با شكل گیری كارخانه های تولید سیمان در كشورهای آسیای میانه و ورود سیمان با كیفیت، سطح و تنوع مختلف به افغانستان تقاضا در بازارهای صادراتی سیمان خراسان رضوی تحت تاثیر قرار گرفته و بخشی از بازار استان از دست رفته است.
بهزاد گفت: ظرفیت های تولیدی سیمان كه طی سالهای گذشته در كشور بوجود آمده و تمركزی كه روی برخی صنایع از جمله توسعه صنعت سیمان بوده، باعث شده است تولید این ماده به نقطه ای از اشباع برسد كه باید از قبل به موازات توسعه تولید اقدامات لازم برای ایجاد بازارهای جدید در خارج از كشور انجام می گرفت.
معاون سازمان صنعت خراسان رضوی اظهار كرد: پیشتر 20 تا 30 درصد سیمان تولیدی كارخانه های استان برای صادرات برنامه ریزی شده بود كه با توجه به ركود در صنعت ساختمان و كاهش فعالیتهای عمرانی، تولیدكنندگان به سمت افزایش صادرات گرایش یافتند اما تغییر رویكرد در بازارهای خارجی باعث گردید میزان صادرات سیمان استان از گذشته نیز كمتر شود.
بهزاد اظهار كرد: محدودیت ها در میزان كالا و عبور كامیون های صادراتی در مرز باجگیران، ترافیك تردد كامیون های ترانزیتی در مرز لطف آباد درگز، اعمال محدودیت دولت تركمنستان در ساعات كاری گمرك این كشور در نزدیكی سرخس و آزمایش های ارزیابی مقاومت سیمان صادراتی استان، هزینه صادرات سیمان و مدت زمان انجام آن را افزایش داده است.
وی با اشاره به راهكارهای لازم برای رونق صنعت سیمان اظهار كرد: دولت و بخش خصوصی در تلاش هستند با اعمال تغییر راهبرد در تولید، قیمت تمام شده سیمان را كاهش دهند تا بتوانند در سایر كشورها بازار جدیدی برای سیمان ایجاد نمایند.
معاون سازمان صنعت خراسان رضوی گفت: تسهیل شرایط مرزی و رفع محدودیت های دیپلماتیك كه تابع كشورهای مقصد صادراتی سیمان استان است برای بهبود صادرات در این بخش نیز ضروری به نظر می رسد.
وی بیان كرد: ورود وزارت خارجه برای رفع محدودیت های دیپلماتیك در صادرات سیمان می تواند روابط تجاری را با افزایش تعاملات با كشورهای مقصد صادراتی در آسیای میانه بویژه تركمنستان بهبود بخشد.
وی گفت: برقراری روابط دیپلماتیك می تواند یك رابطه برد- برد را برای كشور ایران و كشورهای آسیای میانه در مساله سیمان ایجاد نماید به گونه ای كه با تغییر راهبرد به جای صادرات سیمان دانش فنی تولید آن را به سایر كشورها صادر نماییم.
معاون سازمان صنعت خراسان رضوی ادامه داد: صادرات دانش و تخصصی كه فعالان حوزه سیمان در چند سال اخیر بدست آوردند می تواند به توسعه شركتهای دانش بنیان در صنعت سیمان منجر شود تا ارزآوری لازم از این بخش عاید استان خراسان رضوی و كشور شود.
بهزاد گفت: اكنون هنوز در مرز افغانستان 120 یورو به عنوان عوارض متقابل از سوی آن كشور از صادركنندگان سیمان این استان گرفته می شود، راه آهن ایران تخفیفات پلكانی به میزان 30 درصد برای حمل ریلی سیمان در حجم بالا را حذف نموده و مسائلی از این دست صادرات را با محدودیت هایی مواجه كرده است.
وی بیان كرد: اگر پیوندی مناسبی بین سیاست های كلان و ظرفیت های دستگاه های اجرایی و ذیربط در امر صادرات بوجود آید و دولت مشوق های لازم را در تولید و صادرات سیمان تخصیص بدهد می توان جایگاه سیمان را در اولویت های صادراتی استان حفظ كرد.
وی اظهار كرد: اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی برای نجات صنعت سیمان كاملا كاربرد دارد به این معنا كه باید در این نوع صنعت با استفاده از یك دیپلماسی اقتصادی جدید، یك تغییر نگاه در قیمت تمام شده، كیفیت، تنوع محصول، شكل و بسته بندی و رفع محدودیت های صادراتی بوجود آید.
بهزاد ادامه داد: همه اركان دستاندركار در صنعت سیمان باید حوزه های مختلف در این بخش را بازمهندسی كنند تا صنعت سیمان آسیب نزند و از اقلام عمده صادراتی خارج نشود.
معاون سازمان صنعت خراسان رضوی گفت: وزارت امور خارجه در برقراری تعاملات بین المللی، دستگاه های متولی حمل و نقل در تسهیل حضور در مرزها، و سایر دستگاه ها در دادن مشوق های لازم باید صنعت سیمان را در مسیری قرار دهند كه مشتری خود را در بازارهای هدف حفظ كند.
بهزاد اظهار كرد: احیای صنعت سیمان در گرو تغییر راهبرد و تغییر سیاست های كلان و منطقه ای است كه هم در حوزه داخل كشور و هم در تعاملات با دیگر كشورها باید لحاظ شود.
7489/1211
مشهد- ایرنا - طی چند سال اخیر كه ركود تورمی بر اقتصاد كشور چنبره انداخته، پیامدهای فراوانی داشته كه شاید مهمترین پیامد آن را بتوان ركود در ساخت و ساز و صنایع وابسته به آن از جمله صنعت سیمان و بتن دانست.
