سفر روحانی به رم و پاریس، نخستین سفر یك رییس جمهوری ایران پس از 11 سال به یك كشور عضو اتحادیه اروپا به شمار می رود.
روابط سیاسی
...........................
در تاریخ روابط دو جانبه ایران و فرانس ،نام محمدرضا بیگ به عنوان نخستین سفیر ایران در فرانسه در 25 محرم 1125 ق. – 19 فوریه 1713 – به ثبت رسید. سلطان حسین او را به دربار لویی چهاردهم فرستاد. سفارت ایران در پاریس نیز پنجم بهمن ماه 1235 ش. (25 ژانویه 1857) به وسیله فرخ خان امین‌الملك غفاری تأسیس شد و وی تا فروردین ماه 1237 وزیر مختار ایران در فرانسه و چند كشور دیگر اروپایی بود.
براساس یك گزارش، نخستین سفیر فرانسه به ایران نیز در سال 1944 به نام ' پییر لافون' بوده است. سفارت ایران در خیابانی در مركز تهران پا گرفت كه پس از انقلاب اسلامی به 'نوفل لوشاتو' تغییر نام یافت.
با توجه به این اطلاعات، 2015 م. در واقع سیصدمین سال روابط سیاسی میان ایران و فرانسه محسوب می شود.
این روابط در ادوار مختلف این سالها دارای فراز و نشیب های زیادی بود . ورود امام خمینی (ره) در سال ۱۹۷۸ به فرانسه و از آنجا به ایران در كنار همراهی افكار عمومی فرانسویان با انقلاب، نوید فصل جدیدی را در روابط دو كشور داد. در سال ۱۹۷۹ شمس الدین امیر علایی اولین سفیر جمهوری اسلامی ایران به فرانسه اعزام شد. از سال ۱۹۸۲ به مرور روابط سیاسی و اقتصادی دو كشور كمرنگ شد تا اینكه در نهایت ضعف قرار گرفت و با سختی زیاد، بحرانهای متعدد را پشت سر گذاشت و این به دلیل حمایت فرانسه از عراق در جنگ با ایران بود.
در سال ۱۹۸۶ دولت فرانسه پرداخت ۳۶۰ میلیون دلار غرامت را از شركت Eurodif فرانسه كه رژیم گذشته سهامدار آن بود، پذیرفت.
پس از انتخابات ریاست جمهوری در سال 1376، روابط فرانسه با ایران كه به صورت تابعی از روابط با اتحادیه اروپایی در آمده بود از شتاب بیشتری برخوردار شد. مسوولان وقت فرانسه اعلام كردند كه تنش زدایی و تفاهم بیشتر با كشورهای مسلمان در منطقه خلیج فارس، حوزه دریای خزر و شمال آفریقا باعث تحول در روابط اتحادیه اروپایی با ایران و طرح مباحثاتی حول همكاریهای چندجانبه و توسعه آن می شود.
در سال های بعد پس از 11 سپتامبر مخالفت فرانسه با جنگ عراق باعث كدورت روابط پاریس - واشنگتن شد. نگاه اقتصادی فرانسه به منابع انرژی شمال عراق باعث شد تا لندن و واشنگتن خواست پاریس در مخالفت با جنگ ایران و عراق را زیر سوال ببرند. مخالفت تهران با جنگ علیه عراق، بار دیگر موجب نزدیكی تهران و پاریس شد و هر دو كشور تلاش كردند تا از فرصت به وجود آمده استفاده كنند.
در دوره رییس جمهور ساركوزی كه با دولتهای نهم و دهم در ایران مصادف شد، روابط ایران و فرانسه به كمترین سطح خود رسید.
اولاند رئیس جمهوری كنونی در سال های 2010 الی 2013 با تشدید تحریم علیه ایران موافقت كرد و با فشار بسیار زیاد، لابی مخالفان هسته ای علیه ایران شركت 'پژو' در سال 2012 از ایران خارج شد كه این امر عملا خسارت های زیادی برای این شركت به همراه داشت.
در سال 2012 میزان صادرات نفت ایران به فرانسه كاهش یافت و شركت های فرانسوی موجود در ایران به كشور خود بازگشتند.
سرانجام امضای برجام بین ایران و گروه 1+5 در سال 2015 و برداشته شدن تحریم های آمریكا، شورای امنیت و اتحادیه اروپا از اوایل سال 2016 ،دولت فرانسه را نیز مانند سایر كشورهای اروپایی به بهبود مناسبات سیاسی و اقتصادی خود با ایران ترغیب كرد.
**روابط فرهنگی
..........................
براساس یك گزارش سابقه حضور نخستین ایرانی ها در فرانسه را می توان به بیش از شش قرن پیش نسبت داد، با این همه و همگام با شتاب گرفتن مراودات فرهنگي و علمي ایرانیان با مغرب زمین از قرن نوزدهم میلادي، این كشور جایگاهي قابل توجه در میان سیاستمداران و دانش آموختگان ایراني یافت.
از ثمرات چنین مراوداتي مي توان به تاسیس مركز متعدد آموزش زبان فرانسه در ایران و همچنین اعزام نخستین گروه از دانش پژوهان ایراني به این كشور و تربیت شمار قابل توجهي از فرهیختگان علمي و اجتماعي ایران در مراكز آموزش عالي فرانسه اشاره كرد. زبان فرانسه از قرن نوزدهم میلادي به عنوان نخستین زبان خارجي و اروپایي در ایران شناخته شد و برخي پادشاهان قاجار و نزدیكان آنان در دربار پادشاهي با این زبان آشنایي داشتند. سران قاجار از نیمه دوم قرن نوزدهم میلادي در مكاتبات و مراودات خود با سران ممالك مغرب زمین از زبان فرانسه استفاده مي كردند.
براساس گزارش های رسانه ای ، ایران‌شناسی در فرانسه نیز همراه با سایر گرایش‌های شرق‌شناسی، قدمتی دیرینه دارد. توجه به میراث غنی و دیرپای فرهنگی ـ تمدنی ایران در قالب فعالیت‌های باستان‌شناسی، شناخت ریشه‌های زبان‌های باستانی و خط‌های كهن ایرانی، و نیز مطالعه زبان فارسی، تصحیح و انتشار متون كهن، از مهمترین عرصه‌‌های مورد علاقه ایران‌شناسان فرانسوی بویژه در قرن نوزدهم بود. این مسیر با انعقاد قراردادهای رسمی میان نهادها و مؤسسات علمی فرانسوی با دولت ایران، در قرون نوزدهم و بیستم بصورت گسترده‌ای ادامه یافت. هرچند كه مناسبات و تبادلات فرهنگی در دوره‌هایی با فراز و فرود همراه بود اما با نگاهی گذرا به فعالیت‌های ایران‌شناسان فرانسوی، می‌توان دریافت كه در هیچ دورانی مطالعات ایران‌شناسی در فرانسه تعطیل نشده است.
**روابط اقتصادی
.................................
سابقه روابط تجاری ایران و فرانسه نیز به امضای قرارداد 1715 میان ایران و فرانسه در دوران صفویه باز می گردد. در آن زمان فرانسه یكی از شركای مهم تجاری ایران محسوب می شد.
در دهه های اخیر نیز طبق یك آمار ،ارزش روابط اقتصادی میان دو كشور كه بیشتر صادرات سوخت به فرانسه و واردات اقلام متفاوت به ایران و فعالیت صنایعی چون خودروسازی را شامل می شد تا سال های پیش از تحریم یك تا دو میلیارد یورو در سال برآورد می شد.
اعمال تحریم ها علیه ایران در سال 2012 میلادی وضع را تغییر داد و میزان خرید نفت فرانسه از ایران از یك میلیارد و 700 میلیون یورو در سال 2011 میلادی به 80 میلیون یورو در سال 2012 و یك میلیون و 700 هزار یورو در سال 2013 میلادی تنزل یافت. در این دوران مبادلات دو كشور بر محصولات كشاورزی و دستی همچون پسته و فرش، متمركز شد.
اكنون در فضای پسا برجام شركت های فرانسوی تلاش می كنند بازاری را كه یك دهه پیش ترك كردند، دوباره به دست آورند ، زیرا این كشور پیش از مشاركت در تحریم ها چهارمین شریك تجاری جمهوری اسلامی بود اما در 10 سال گذشته میزان این تبادلات به یك هشتم رسید.
مجلس سنای فرانسه در گزارشی كه در آوریل 2014 میلادی منتشر شد، این كشور را «بازنده بزرگ تحریم های ضد ایرانی» خواند و اعلام كرد كه سطح تبادلات تجاری میان دو كشور از چهار میلیارد یورو در سال 2004 به 500 میلیون یورو در سال 2013 میلادی سقوط كرد و بدین ترتیب سهم اقتصادی پاریس از هفت درصد به یك درصد كاهش یافت.
'تیری كوویل' پژوهشگر موسسه روابط بین الملل و راهبردی در مورد روابط تجاری ایران و فرانسه معتقد است: سال های 2005 - 2006 و پیش از تحریم ها، ایران نخستین بازار خاورمیانه ای فرانسه بود. باید بدانیم این كشور 80 میلیون نفر جمعیت دارد و تقریبا هیچگاه مشكل پرداخت پول ندارد. میزان طبقه متوسط و آماده مصرف در این كشور حائز اهمیت است و تقریبا در همه بخش ها ظرفیت های قابل توجهی دارد.
صنایع خودروسازی همواره مهمترین بخش روابط اقتصادی تهران- پاریس را تشكیل می داد كه آن هم در دوران اعمال تحریم ها آسیب جدی دید. خروج شركت های فرانسوی از ایران ،بازگشت آن ها را پس از لغو تحریم ها دشوار ساخت.
طبق گزارش كوویل ؛به طور مثال شركت پژو كه در سال 2011 م 450 هزار دستگاه خودرو معادل یك سوم تقاضای بازار ایران را به این كشور فروخت، با اعمال تحریم ها ایران را در سال 2012 ترك كرد. افكار عمومی در ایران از اقدام شركت «پژو - سیتروئن» متعجب شد. این شركت با فشار شركت «جنرال موتورز» بشكلی غیر منتظره همكاری 25 ساله با ایران را متوقف كرد. این اقدام با انتقادهای مقامات ایرانی مواجه شد . این درحالی است این شركت چهار سال پس از این اقدام و در حالی كه ضعیف شده است، تصمیم دارد تعهدهای مالی و مشاركت صنعتی بیشتری را در ارتباط با ایران بپذیرد.
این شركت اعلام كرده كه از ماه ها پیش با شركت ایران خودرو و سایر فعالان صنعت خودروسازی تماس هایی برقرار كرده است.
شركت خودروسازی «رنو» پیشتر در حمایت از كاهش هزینه ها، خودروهای «لوگان» را وارد بازار كرده بود. هرچند كه این شركت در بحبوحه بحران دیپلماتیك، دفتر خود را در ایران حفظ كرد اما فروش آن به میزان چشمگیری كاهش یافت. براساس یك آمار این شركت در سال 2012 میلادی 100 هزار دستگاه خودرو در ایران فروخته بود كه در سال 2014 میلادی به 33 هزار دستگاه كاهش یافت. این شركت كه از سال 2003 میلادی با ایران خودرو و سایپا همكاری داشته، در اندیشه سرمایه گذاری مشترك با شركت های ایرانی است.
شركت های فرانسوی برای حضور مجدد در بازار ایران در دوران پسا برجام ، افزون بر رقبای فعالتر خارجی با مساله جلب اعتماد شركای ایرانی مواجهند و آن گونه كه «علی آهنی» سفیر ایران در پاریس می گوید، فرانسوی ها در مقایسه با سایر كشورها برای مشاركت در فعالیت های اقتصادی ایران باید بیشتر تلاش كنند.
روزنامه اقتصادی «لزاِكو» فرانسوی نیز در مورد سفر یك هیات اقتصادی فرانسوی شامل روسای 100 شركت، وزیر كشاورزی و وزیر مشاور تجارت خارجی فرانسه به ایران در شهریور گذشته ، نوشت: ایران با بازار 80 میلیونی از طبقه مرفهی كه در برابر كاهش ارزش ریال مقاومت كرده و نیز تعداد قابل توجه نیروی متخصص، نظر شركت های فرانسوی را به خود جلب كرده است.
اروپام**9053**1479**1599
تهران - ایرنا - سفر تاریخی حسن روحانی رئیس جمهوی اسلامی ایران به فرانسه كه امروز (چهارشنبه) و پس از پایان دیدار از ایتالیا آغاز شد، در نگاه ناظران بین المللی چشم انداز مناسبی برای گسترش روابط سیاسی و اقتصادی تهران اروپا است كه به علت پیوستن اعضای این اتحادیه اروپا از جمله فرانسه به تحریم ها ضد ایرانی آمریكا آسیب دیده است.