الجزایر از کودتای 1965 تا طرح آشتی ملی
#
تهران، خبرگزاری جمهوری اسلامی 03/04/85
خارجی.سیاسی.الجزایر.کودتا.بن بلا.بومدین.
از سیدسعید میرحسینی
19 ژوئن 1965 ملت الجزایر شاهد کودتای سرهنک "هواری بومدین" علیه
"احمد بن بلا" بود که سرآغاز روند دگرگونی های سیاسی در این کشور و منطقه
شد.
"فرانتس فانون" نویسنده و روزنامه نگار شهیر درباره الجزایر می گوید:
در آفریقا هیچ سرزمین اشغال شده ای نیست که الجزایر وضع آن را تغییر نداده
باشد.
جایگاه جغرافیای سیاسی و راهبردی الجزایر در عرصه جهانی، منطقه ای و
دنیای اسلام بگونه ای شکل گرفته که این کشور در بسیاری از معادلات سیاسی نقش
تاثیرگذاری دارد.
بسیاری از متفکران، رهبران و مبارزان آفریقایی، مبارزات مردم الجزایر
برضد استعمارگران فرانسوی را الگوی استقلال طلبی قرار دادند بگونه ای که به
بخشی از هویت این قاره تبدیل شده است.
الجزایری ها در سال 1962 با پایان دادن به استعمار فرانسوی ها، استقلال
یافتند و بن بلا نیز به عنوان نخستین رییس جمهوری قدرت را در دست گرفت.
بن بلا در سال 1950 در کنار مبارزان دیگری مانند "حسین آیت احمد"،
"محمد بوضیاف"، "یوسف بن خده"، "دیدوش مراد" و "رابح بیطاط" سازمان مخفی
(او.اس ) را با ماموریت سیاسی نظامی علیه فرانسویان پایه گذاری کرد که
چهار سال بعد به شکل گیری جبهه آزادیبخش ملی منجر شد.
وی در اوت سال 1956 هنگامی که می خواست پنهانی از مغرب راهی الجزایر
شود بازداشت و تا 1962 در فرانسه زندانی شد.
پس از همه پرسی اول ژوئیه 1962 که نزدیک به 90 درصد مردم الجزایر به
استقلال این کشور رای دادند ارتش آزادیبخش بن بلا را به قدرت رساند.
پیامد شرایط نابسامان پس از استقلال، نظامیان که نقش اساسی در کسب
استقلال داشتند در صدد تحکیم هرچه بیشتر قدرت خود در ساختار سیاسی الجزایر
برآمدند.
کودتا با انتقاد تند از بن بلا آغاز شد. در بامداد روز کودتا بومدین
در حضور "عبدالعزیز بوتفلیقه" وزیر امورخارجه دولت خود (رییس جمهوری
کنونی ) بن بلا را متهم کرد که نتوانسته برای ملت الجزایر گام مثبتی
بردارد.
پس از این انتقاد نامنتظره، افسران طرفدار "بومدین "به فرماندهی سرهنک
"طاهر زبیری" با اشغال مراکز حساس الجزایر، عملیات کودتا را آغاز کردند.
بن بلا دو روز پس از کودتا در نقطه دوردستی زندانی شد تا اینکه در سال
1980 "شاذلی بن جدید" رییس جمهوری وقت اجازه داد با خروج از الجزایر
راهی سوییس شود.
بومدین پس از پیروزی در کودتا به کمک بوتفلیقه، پست نخست وزیری، وزارت
دفاع و نیز ریاست شورای انقلاب را شخصا برعهده گرفت و مجلس ملی را نیز
تعطیل کرد.
اما اتحاد کودتاگران دوام نیافت و در 14 دسامبر 1967 سرهنک "طاهر
زبیری" کودتایی را علیه بومدین تدارک دید که با شکست مواجه شد و در 25
آوریل 1968 نیز از یک حمله مسلحانه جان سالم بدر برد.
با انتشار منشور ملی الجزایر در سال 1967 این کشور با رژیم تک حزبی
و آرمان سوسیالیستی به دنیا معرفی شد.
در 19 نوامبر 1976 مردم به قانون اساسی جدید رای دادند و چند ماه بعد
بومدین باکسب 99 درصد آرا به ریاست جمهوری رسید که پس از چند سال
مسوولیت در پست های مختلف، در سال 1978 بر اثر ابتلا به سرطان کبد درگذشت.
اکنون الجزایر پس از تجربه تحولات بزرک در عرصه سیاسی پس از بن بلا و
بومدین، با حاکمیت بوتفلیقه، منتظر عملی شدن طرح آشتی ملی است تا "دهه
سیاه" جنک و خونریزی که هزاران نظامی و غیرنظامی را قربانی کرده پایان
یابد.
صویر/1502/1516
