آلودگی هوا در شهرهای بزرگ و صنعتی، عمدتا ناشی از خودروها و كارخانه ها است و مهم ترین اجزاء آن را مونوكسید كربن (CO)، اكسید نیتروژن (NOX)، ازون (O3)، ریز ذرات (PM10)، دی اكسید سولفور (SO2) و اجزاء ارگانیك فرار (VOCs) تشكیل می دهند.
در این بین، ذرات معلق به دلیل راهیابی به عمق ریه ها و سپس تاثیر بر بافت ها و اندام های داخلی بدن توجهی ویژه را به خود جلب كرده است.
استادیار دانشگاه شهید بهشتی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا گفت: طبق آمار غیررسمی میزان مرگ و میر در سال 91 بر اثر ذرات معلق در تهران دو هزار و 658 نفر، مونوكسید كربن 15 نفر، ازون 72 نفر و دی اكسید گوگرد 896 نفر بود.
آلودگی هوا با توسعه التهاب حاد و نشانه های تنفسی و تشدید شرایط التهاب مزمن مانند آسم و بیماری های قلبی- تنفسی ارتباط دارد.
این استادیار دانشگاه شهید بهشتی معتقد است: بسیاری از میانجی های التهاب نقش مهمی را در هر دو پاسخ های سلولی و فیزیولوژیكی به ذرات آلاینده هوا بازی می كنند كه از آن جمله می توان به سایتوكاین ها و كموكاین ها اشاره كرد.
فشی خاطرنشان كرد: سایتوكاین ها، پروتئین هایی هستند كه توسط سلول های دستگاه ایمنی ذاتی و سازشی ترشح می شوند و میانجی اعمال این سلول ها هستند. این مواد در پاسخ به میكروب ها و سایر آنتی ژن ها تولید می شوند و هر كدام اثرات متفاوتی بر سلول های درگیر در ایمنی و التهاب دارند.
وی افزود: كموكاین ها خانواده بزرگی از سایتوكاین ها با ساختاری مشابه هستند كه محرك جابجایی لكوسیت ها و تنظیم كننده مهاجرت لكوسیت ها از خون به بافت ها هستند.
یكی از مسائلی كه ساكنان شهرهای بزرگ در شرایط آلودگی هوا با آن روبرو هستند، انجام فعالیت های بدنی در این شرایط است. دیدگاه عمومی در این باره خودداری از انجام فعالیت ها و به ویژه تمرینات ورزشی است كه برخی از پزشكان و متخصصان آن را توصیه می كنند.
خطر ابتلا به بسیاری از بیماری ها با قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا افزایش می یابد كه از آن جمله می توان به سرطان، آسم، آلزایمر و بیماری های قلبی تنفسی اشاره كرد.
فشی در این رابطه گفت: در زمان ورزش، متابولیسم افزایش می یابد و میزان تنفس نیز بالا می رود و بنابراین حجم بیشتری از آلاینده ها به مجاری تنفسی وارد می شود.
**فعالیت های ورزشی در هوای آلوده
در عین حال، استادیار دانشگاه شهید بهشتی با استناد به یك مطالعه جدید گفت كه افزایش سطوح آلاینده های هوا نباید توجیهی برای توقف تحرك و ورزش باشد.
فشی افزود: محققان دانشگاه شهید بهشتی در مطالعه ای روی موش ها به بررسی اثر ورزش كردن در هوای آلوده پرداختند و در این راستا، برای اولین بار در منطقه موفق به ساخت دستگاه شبیه ساز ذرات آلاینده كمتر از 10 میكرون و 2.5 میكرون شدند.
وی افزود: محققان در این مطالعه موش ها را به چهار گروه تقسیم كردند، گروه اول تنها در هوای پاك قرار داشتند، گروه دوم در هوای پاك ورزش می كردند، گروه سوم تنها در معرض هوای آلوده قرار گرفتند و گروه چهارم در هوای آلوده ورزش می كردند.
فشی خاطرنشان كرد: موش ها مدت یك ماه و نیم تا دو ماه در معرض هوای آلوده قرار گرفتند.
به گفته این استادیار گروه فیزیولوژی ورزشی، نتایج این مطالعه كه در تعدادی از نشریات علمی خارجی از جمله Cancer Prevention منتشر شد، نشان داد موش هایی كه در هوای پاك ورزش می كردند، بهترین وضعیت سلامتی و گروهی كه از هوای آلوده تنفش می كردند، بدترین وضعیت سلامتی را داشتند.
فشی ادامه داد: اما در دو گروه موش هایی كه در معرض هوای آلوده قرار داشتند، موش هایی كه ورزش می كردند، وضعیت سلامتی به مراتب بهتری نسبت به موش هایی داشتند كه بدون فعالیت در هوای آلوده زندگی می كردند.
به گفته فشی، یافته های این مطالعه نشان داد كه با داشتن سبك زندگی فعال هر چند در شهرهای آلوده، می توان خطر ابتلا به بیماری هایی مانند سرطان ریه، آسم و آلرژی، بیماری های قلبی عروقی و آلزایمر را كاهش داد.
این محقق توضیح داد: فعالیت های ورزشی دستگاه ایمنی بدن را تقویت می كند و نیز دستگاه ضدالتهابی بدن را پیشرفت می دهد كه در نتیجه از ابتلا به بسیاری از بیماری ها جلوگیری می كند.
فشی ادامه داد: از این رو بهتر است به افراد ساكن در شهرهای آلوده توصیه شود كه سبك زندگی فعال را دنبال كنند، زیرا به واسطه آن افراد می توانند در برابر بسیاری از عوارض آلاینده های هوا مقاومت كنند
وی در عین حال تاكید كرد كه در روزهایی كه میزان آلاینده ها بسیار بالا است، فعالیت های ورزشی باید به سالن های بسته و دارای دستگاه های تصفیه و تهویه محدود شود.
علمی**2038**2017
تهران- ایرنا- تحرك و فعالیت های ورزشی در هوای آلوده حجم بیشتری از آلاینده ها را به مجاری تنفسی وارد می كند، اما نتیجه یك مطالعه جدید نشان می دهد كه آلودگی هوا نباید توجیهی برای توقف حركات ورزشی باشد، حتی اگر این فعالیت ها به فضای بسته محدود شود.
