در اين گفت و گو كه در شماره شنبه هشتم اسفند 1394 خورشيدي با سفير اسبق ايران در مقر اروپايي سازمان ملل در ژنو انتشار يافت، مي خوانيم: يـوهـــــان اشنايدر آمان، رييس‌جمهوري كنفدراسيون سوييس غروب روز شنبه و در حالي كه آب و هواي ايران انتخاباتي بود وارد تهران شد. رييس‌جمهوري سوييس در بدو ورود به فرودگاه مهرآباد تهران مورد استقبال محمدرضا نعمت‌زاده، وزير صنعت، معدن و تجارت قرار گرفت.
دفتر رياست‌جمهوري سوييس در آستانه سفر اشنايدر آمان به ايران، در بيانيه‌اي اعلام كرد كه هدف از اين سفر گسترش روابط تهران- برن در زمينه‌هاي اقتصادي و سياسي و ديگر بخش‌هاست. توسعه و تعميق مناسبات دوجانبه، منطقه‌اي و بين‌المللي و ارتقاي سطح همكاري‌هاي مشترك در حوزه‌هاي سياسي، اقتصادي، قضايي و فرهنگي ميان تهران و برن، از جمله اهداف سفر رييس‌جمهوري سوييس به جمهوري اسلامي ايران است.
ده‌ها نفر از صاحبان صنايع بزرگ، سرمايه‌گذاران و روساي بزرگ‌ترين شركت‌هاي سوييسي اشنايدر آمان را در سفر به تهران همراهي مي‌كنند، در اين سفر علاوه بر مذاكره روساي جمهوري و هيات‌هاي دو طرف، موافقتنامه‌هايي در زمينه‌هاي مختلف اقتصادي، تسهيل مراودات بانكي، سياسي، حقوقي و فرهنگي ميان دو كشور امضا مي‌شود.
علاوه بر جلسات متعدد، رييس‌جمهوري سوييس صبح يكشنبه در خصوص مسائل اقتصادي و سياسي براي دانشجويان و اعضاي هيات علمي دانشگاه تهران سخنراني مي‌كند.
به گفته مسوولان، انتظار مي‌رود در اين سفر همچنين درباره ضرورت فعال شدن و تسريع در روند تصويب موافقتنامه‌هاي تجاري دو كشور از سوي پارلمان سوييس گفت‌وگو شود. به ويژه اينكه موافقتنامه‌هاي تجاري مي‌تواند مسير توسعه و تعميق همكاري‌هاي مشترك را هموارتر سازد. اين روزها تهران به كانون ديپلماسي و رايزني‌هاي بين‌المللي تبديل شده است. هفته پيش بود كه يوسف بن علوي و يك هيات عاليرتبه عماني به تهران سفر كردند و با مقام‌هاي كشورمان ديدار داشتند.
چهارشنبه هفته گذشته نيز الهام علي‌اف، رييس‌جمهور آذربايجان به تهران سفر داشت و نام خود را به عنوان نخستين رهبر يكي از كشورهايي كه پس از اجرايي شدن برجام به تهران سفر كرده است، ثبت كرد. حالا نوبت رهبر يك كشور اروپايي است تا نام خود را به عنوان نخستين رهبر يك كشور غربي براي آمدن به تهران در دوران پسا برجام ثبت كند كه قرعه كار به اسم سوييس درآمده است.
قرار است امروز رييس جمهور سوييس با مقام‌هاي عالي كشورمان ديدار داشته باشد. درباره سفر رييس‌جمهور سوييس به تهران گفت‌وگويي با سيدعلي خرم، سفير اسبق ايران در مقر اروپايي سازمان ملل در ژنو داشته ايم كه مشروح آن در ادامه مي‌آيد.
**همكاري‌هاي ايران و سوييس در طول سال‌هاي گذشته چگونه بوده است؟
كنفدراسيون سوييس از جمله كشورهايي است كه ايران در طول سال‌هاي گذشته همواره به آن اعتماد داشته است. به عبارت ديگر، در مجموعه كشورهاي اروپايي، برخي از كشور‌ها روابط گزنده و تندي نسبت به جمهوري اسلامي ايران اتخاذ نكرده‌اند كه از جمله آنها مي‌توان به سوييس و اتريش اشاره كرد كه اين مساله موجب شده تا تهران و برن در سال‌هاي گذشته روابط دوستانه و همكاري‌هاي گسترده مبتني بر منافع مشترك و احترام متقابل داشته باشند.
ايران در هر شرايطي با آنها ارتباط برقرار كرده و سوييسي‌ها هم با علم و درك شرايط موجود، از خود انعطاف‌پذيري نشان داده‌اند و همين زمينه‌ساز همكاري با يكديگر شده است.
روابط دو كشور پس از پايان جنگ به سمت گسترش حركت كرد و اوج روابط دو كشور هم در دولت آقاي خاتمي صورت گرفت كه رييس‌جمهور اين كشور سفري رسمي به تهران داشت و همچنين او يك سفر غيررسمي ديگري هم به ايران داشت كه يك هفته براي گردشگري به اصفهان رفت و سوغات فراواني را هم به سوييس يافت ولي با وجود محدوديت‌هاي بين‌المللي باز هم شاهد آن بوديم كه دو كشور با يكديگر به همكاري مي‌پرداختند.
با اين حال، متاسفانه روابط تهران و برن همانند روابط با ديگر كشورهاي دنيا در دولت‌هاي نهم و دهم كاهش يافت ولي با وجود محدوديت‌هاي بين‌المللي باز هم شاهد آن بوديم كه دو كشور با يكديگر به همكاري مي‌پرداختند.
**عموم همكاري‌هاي ايران و سوييس در چه زمينه‌هايي بوده است؟
همكاري‌هاي ايران و سوييس تقريبا در تمامي زمينه‌ها بوده است. به عبارت ديگر، ايران و سوييس در زمينه‌هايي چون سياسي و ديپلماتيك، تكنولوژيك، صنعتي، اقتصادي، تجاري و علمي و آموزشي با يكديگر همكاري داشته‌اند. در بخش همكاري‌هاي سياسي و ديپلماتيك، سوييسي‌ها از ابتداي انقلاب تاكنون نقش حافظ منافع امريكا در ايران را بازي كرده‌اند و مورد اعتماد ايران بوده‌اند و 35 سال از اين همكاري مي‌گذرد.
اكنون نيز اين نقش مورد قبول ايران و عربستان واقع شده و قرار است تا سوييس حافظ منافع دو كشور در پايتخت‌هاي يكديگر باشد.
اين نشان از اعتمادي است كه ايران به سوييسي‌ها دارد زيرا اگر ايران اعتمادي به آنها نداشت اجازه ايفاي چنين نقشي را به آنها نمي‌داديم و حافظ منافع‌مان در عربستان نمي‌كرديم يا اجازه نمي‌داديم آنها حافظ منافع رياض و حتي واشنگتن در تهران باشند. در همكاري‌هاي اقتصادي و تجاري هم، تهران و برن در زمينه‌هاي بهداشتي و داروسازي با يكديگر از سال‌هاي پيش از انقلاب همكاري داشته‌اند و اين همكاري هم اينك نيز ادامه دارد.
آنها دانشگاه‌هايي در سطح بالا دارند و ما در سال‌هاي گذشته شاهد تبادل هيات‌هاي علمي و فرهنگي و همچنين اعزام دانشجويان براي تحصيل در مقاطع عالي به اين كشور بوديم.
سوييسي‌ها همچنين از سطح بسيار بالايي در امور قضايي و حقوقي برخوردار هستند و همكاري‌هاي بسياري ميان وزارت دادگستري اين كشور با قوه قضاييه ايران وجود داشته است كه موجب شده تبادل هيات‌هاي قضايي و گفت‌وگوهايي در اين باره صورت بگيرد.
همچنين در مورد حقوق بشر و قاچاق مواد مخدر در سال‌هاي گذشته گفت‌وگوهايي ميان تهران و برن وجود داشته است. يكي از مهم‌ترين همكاري‌هاي دو كشور، همكاري‌هاي بانكي است. سوييس قلب بانك‌هاي معتبر دنيا است و چه در دوران تحريم و چه در قبل از آن، ما شاهد همكاري در اين باره هم بوده‌ايم ولي بايد دانست كه تحريم‌ها به بخشي از اين همكاري‌ها ضربه زد و حداقل مانع از گسترش همكاري شد.
**در دوران جديد ايران پسابرجام، آيا تهران و برن فصل جديدي از همكاري‌هاي دوجانبه خود را تجربه خواهند كرد؟ ويژگي جديد اين دوران از همكاري با گذشته چيست؟
سوييس در طول همه سال‌هاي گذشته با سياست چراغ خاموش با ايران همكاري داشته است. به عبارت ديگر، اين كشور برخلاف ايران، اهل تبليغ و سروصدا كردن و به دنبال هياهو بودن نيست و هر گامي را كه برداشته، در سكوت بوده است و همين موجب شده تا بتواند به دور از حساسيت‌ها روابطش با ايران را تعميق و توسعه بخشد.
با اين حال، با توجه به سياست‌هاي دولت قبل و محدوديت‌هاي سياسي و اقتصادي بين‌المللي ناشي از تحريم، روابط دو كشور گسترش نيافت و حتي ما شاهد كاهش آن بوديم ولي با دستيابي به برجام و اجرايي شدن آن، موانع براي همكاري و گسترش آن برداشته شده و آزادي عمل آن افزايش يافته است. از سوي ديگر، سوييسي‌ها از نخستين كشورهايي بودند كه تحريم‌هاي‌شان را عليه ايران پس از دستيابي به برجام لغو كردند. به طور كلي، ما بايد شاهد بازگشت روابط تهران و برن به دوره‌هاي خوب قبلي و توسعه آن باشيم.
**سوييس از ابتداي انقلاب و پس از قطع روابط ديپلماتيك واشنگتن با تهران، حافظ منافع امريكا در ايران بوده است. آنها چه تلاش‌هايي براي كاهش تنش ايران و امريكا ايفا كرده‌اند؟
قطعا سوييس براي كاهش تنش تلاش كرده و مي‌كند ولي با اين حال، آنها هيچگاه نخواسته‌اند از موقعيتي كه در آن قرار گرفته‌اند و نقشي كه بازي مي‌كنند، سوءاستفاده كنند و همين مساله موجب اعتماد ايران و امريكا شده است.
با اين حال، در دوران كنوني امريكايي‌ها بيشتر از هر كشور ديگري راغب و به دنبال گسترش روابط و توسعه همكاري‌ها با ايران هستند. به عبارت ديگر، آنها هم اكنون مي‌خواهند خود به صورت مستقيم از مجاري ديپلماتيك با ايران در ارتباط باشند و در اين پروسه نيازي هم به واسطه‌اي چون سوييس و عمان نيست. من فكر مي‌كنم در چنين موقيعيتي، سوييسي‌ها از اين مساله استقبال كرده و حمايت مي‌كنند.
**سوييس در هفته‌هاي گذشته مسووليت حفاظت از منافع ايران و عربستان را هم برعهده گرفته است. چه دليل و فاكتورهايي موجب شد تا هر دو كشور، سوييس را به عنوان حافظ منافع خود انتخاب كنند؟
كشوري كه مي‌خواهد نقش حافظ منافع كشور ثالثي را در يك كشور ايفا كرده و بازي كند، فقط نبايد از يك رابطه خوب يك‌سويه با يك كشور برخودار باشد. به عبارت ديگر، داشتن رابطه يك‌سويه با يكي از طرفين دعوا و مناقشه عامل انتخاب آن كشور به عنوان حافظ منافع نمي‌شود بلكه داشتن روابط دوستانه خوب با هر دو سوي مناقشه خود فاكتور بسياري مهمي براي اين انتخاب آن مساله است. سوييسي‌ها در اين باره، هم اعتماد رياض را برخوردار هستند و هم اعتماد ايران را.
**با توجه به اين اعتماد، آيا سوييس قادر به ميانجيگري ميان تهران و رياض و كاهش تنش‌ها ميان ايران و عربستان است؟
اصولا كشورهايي كه به عنوان حافظ منافع كشور‌ها انتخاب مي‌شوند، به دنبال افتادن در وادي نقش‌آفريني براي ميانجيگري نيستند. در واقع، كشورهاي حافظ منافع، لزوما فعاليت‌هاي ميانجيگرانه ندارند و بيشتر در گيرو‌دار امور اداري و خدمات كنسولي هستند. با اين حال، آنها مي‌توانند در جلوگيري از افزايش تنش‌ها تاثيرات محدودي داشته باشند.
**آيا سفر رييس‌جمهور سوييس به تهران به‌معناي آن است كه برن هم مي‌خواهد همراستا با برخي كشورهاي اروپايي نظير آلمان در خاورميانه حضور بيشتري داشته باشد؟
خير. سوييس كشوري است كه مختصات خاص خود را دارد. از راندمان بسياري بالايي برخودار است. امنيت و آرامش در اين كشور بسياري بالا است. سمبلي از دموكراسي مطلوب و آزادي است و از طرفي بلندپروازي سياسي هم ندارد.
سفر رييس‌جمهوري اين كشور به تهران هم در راستاي افزايش مناسبات دوجانبه دو كشور است و نه افزايش حضور در منطقه. آنها در مذاكرات هسته‌اي نقش سازنده‌اي داشتند و ميزبان دورهاي بسياري از مذاكرات بودند.
در طول سال‌هاي گذشته نيز با وجود محدوديت‌هاي بسيار، حداقل روابط را با ايران داشتند. آنها از لغو تحريم‌هاي اقتصادي و محدوديت‌هاي سياسي ايران خوشحال هستند. به عبارت ديگر، با اجرايي شدن برجام و رفع تحريم‌ها، سوييس نيز همانند ديگر كشورهاي مختلف جهان و از جمله كشورهاي اروپايي مي‌خواهد از اين وضعيت استفاده كرده و روابط خود را ارتقا دهد.
**نگاه سوييس به ايران پسابرجام در منطقه چيست؟ به عبارت ديگر، سوييسي‌ها چه ديدگاهي درباره نقش ايران در خاورميانه دارند؟
سوييس به‌شدت مخالف هرگونه تندروي، خشونت و تروريسم است. متاسفانه اين مسائل در سال‌هاي گذشته در خاورميانه افزايش يافته و اروپا هم از اوج گرفتن بحران در خاورميانه ضربه خورده است. از اين جهت آنها به دنبال حل و فصل بحران‌ها در خاورميانه و كاهش خشونت و افراط و مبارزه با تروريسم هستند. از آنجايي كه دولت آقاي روحاني، يك دولت ميانه‌رو و اعتدالگرا و مخالف افراط و خشونت است، همين مساله موجب شده تا سوييسي‌ها براي حل مسائل منطقه حساب ويژه و جداگانه‌اي روي ايران باز كنند.
**با اين نگاه مثبت آنها به نقش منطقه‌اي ايران، ما بايد منتظر همكاري‌هاي تهران و برن در خصوص بحران‌هايي چون سوريه باشيم؟
ايران و سوييس درباره سوييس همكاري‌هايي داشته‌اند، هرچند كه قالب همكاري‌ها مستقيم نبوده است. سازمان صليب سرخ جهاني در سوييس داير است و توسط آنها مديريت مي‌شود. اين سازمان در طول سال‌هاي گذشته با سازمان هلال احمر ايران همكاري‌هايي داشته كه البته فراز و نشيب هم داشته است.
با اين حال، سوييسي‌ها تمايل دارند تا همكاري‌هاي سازمان صليب سرخ جهاني و هلال احمر همكاري‌هاي‌شان احيا شده و در اين رابطه گام‌هايي براي همكاري در سوريه و حتي در يمن بردارند.
از سوي ديگر، از دو سال پيش تا به امروز، گفت‌وگوهايي سياسي در سطح معاونان وزرا شروع شده و دو كشور در اين باره در حال تبادل‌نظر و رايزني‌هاي مستمر هستند. با اين حال، سوييسي‌ها علاقه‌مند به توسعه روابط با ايران و متمايل به گسترش همكاري با تهران هستند زيرا فكر مي‌كنند از اين طريق، آرامش بيشتري در منطقه حاكم خواهد شد.
*منبع:روزنامه اعتماد
**گروه اطلاع رساني**9370**2002
تهران- ايرنا- روزنامه اعتماد در صفحه ديپلماسي در گفت و گو با سيدعلي خرم به بررسي سفر يـوهـــــان اشنايدر آمان رييس‌جمهور سوييس به تهران پرداخت.
