تحقق 34 عملیات دیجیتالی گمركی در دولت یازدهم

به گزارش ایرنا، گمرك سازمانی دولتی است كه مسئول اجرای قوانین گمركی و اخذ حقوق و عوارض ورودی (واردات) و خروجی (صادرات) و همچنین مسئول اجرای سایر قوانین و مقررات مربوط به واردات، ترانزیت و صادرات كالاها است.
به همین دلیل گمرك در وضع اقتصادی كشور نقش زیادی بازی می كند و مسئولان این بخش نیز تلاش كردند با بهبود وضع آن اقتصاد كشور را روان تر كنند.
ارائه خدمات گوناگون در زیرمجموعه سامانه جامع امور گمركی و دیگر تمهیدهای دیجیتالی اندیشیده شده همسو با تحقق سیاست های دولت الكترونیك، از گام های این بخش در دو سال و نیم گذشته بوده است.

** دوراظهاری صادرات
با راه‌اندازی سامانه اظهار از راه دور، هر صادركننده می‌تواند در هر زمان از شبانه‌روز نسبت به پر كردن فرم اظهارنامه و تحویل الكترونیكی اسناد به گمرك اقدام كند.
همچنین بی نیازی به مراجعه حضوری صاحبان كالا و انجام تشریفات گمركی به‌صورت غیرحضوری از دیگر مزیت های این طرح است.
از دیگر قابلیت‌های سامانه در بخش صادرات، انجام الكترونیكی بخشی از امور ارزیابی در محل و توزین و كنترل وسایل نقلیه حامل بار است.

** دوراظهاری واردات
در گذشته اظهارنامه‌های گمركی در گمركات اجرایی از سوی اپراتورها تایپ و تحویل متقاضی می‌شد.
این موضوع افزون بر بروز مشكل ناشی از حضور این افراد در گمرك، باعث كندی سرعت كار گمركات در ترخیص كالا می شد؛ زیرا هر گمرك بر مبنای شمار اظهارنامه های تایپ شده در روز خدمات ارائه می‌كرد.
انجام تشریفات ترخیص كالاهای وارداتی و همچنین صدور كالا از كشور بر اساس قانون امور گمركی و آیین‌نامه اجرایی آن منوط به تنظیم اظهارنامه گمركی و تسلیم آن به گمرك است.
اظهاركننده موظف است اسناد لازم مانند سیاهه خرید، گواهی مبدا، اسناد بانكی و سایر مجوزهای مورد نیاز را كه مقررات و قوانین تعیین كرده است، به اظهارنامه پیوست كند.
با راه‌اندازی سامانه اظهار از راه دور، نیاز به این امر برطرف شده است و هر صاحب كالا می‌تواند در هر زمان از شبانه‌روز نسبت به پر كردن فرم اظهارنامه و تحویل الكترونیكی اسناد به گمرك اقدام كند.

** دریافت الكترونیك مانیفست
در گذشته اطلاعات مانیفست كالا به‌صورت دستی و غیرقابل صحت‌سنجی به گمرك ارائه می‌شد.
در سامانه جامع امور گمركی برخلاف گذشته، اطلاعات مانیفست كالا پیش از ورود به گمرك به‌صورت الكترونیكی از شركت‌های حمل‌ونقل دریافت می‌شود.
این اطلاعات پردازش شده و مبنای طی تشریفات گمركی قرار می گیرند.
صدور قبض انبار به‌صورت الكترونیكی و طی مراحل آن با كمترین وقفه از دیگر قابلیت‌های سامانه در این بخش است.

** دریافت الكترونیك قبض انبار و مدیریت آن
یكی از چالش‌های بزرگ گمرك در حوزه مدیریت، انبارها و قبوض انبار صادر شده آن است كه گاهی در اختیار گمرك یا مجموعه‌های دیگر قرار دارد و بیشتر به شكل خصوصی اداره می‌شود.
كنترل انبارها و نظارت بر آن از اختیارات و وظایف قانونی گمرك است. از این‌رو با اجرای سامانه جامع امور گمركی، گمرك ارتباط مستقیم با قبض انبار برقرار كرده و اطلاعات آن نیز به‌صورت الكترونیكی در اختیار گمرك قرار می‌گیرد.
سامانه جامع مدیریت قبوض انبار و صادر و خارج كردن آن را در اختیار گرفته و به طور هوشمند، اعمال نظارت و كنترل‌های گمركی را میسر می‌سازد.
تسریع و تسهیل در صدور قبض انبار و جلوگیری از ورود دوباره اطلاعات، تسریع در ارزیابی و مشخص كردن محل دقیق كالا، نظارت و كنترل دقیق و هوشمند بر شیوه بارگیری، تخلیه كالا و... از خدمات پیش بینی شده در سامانه جامع امور گمركی است.

** كنترل الكترونیكی بدهی‌ها
بدهی‌های گمركی كه برمبنای ماده 7 قانون امور گمركی مشخص می‌شوند، پیش از این به‌صورت نیمه مكانیزه و با دخالت انسان كنترل می‌شد. بدین صورت امكان جعل یا تخلف بسیار زیاد بود.
با راه‌اندازی سامانه جامع امور گمركی، این بدهی‌ها به‌صورت سیستمی اعمال می شود و به افرادی كه بدهی دارند به‌صورت اتوماتیك اجازه اظهار و خروج كالا داده نخواهد شد.
بدین صورت فرد باید بدهی خود را پرداخت كند تا از گمرك خدمات بگیرد و این موضوع تاثیر بسیار زیادی بر كاهش بدهی‌های گمركی خواهد داشت.
افزون بر این بررسی‌های سیستمی و مشخص كردن میزان بدهی نیز به طور اتوماتیك در سامانه لحاظ شده است و در زمان مشخص شدن بدهی، سامانه به‌طور اتوماتیك از انجام عملیات فرد بدهكار در كل كشور به‌طور یكسان جلوگیری می شود.

** احراز هویت با سامانه
در گذشته دایره احراز هویت در گمرك وظیفه دریافت اظهارنامه و كنترل احراز و نیز صدور كوتاژ را برعهده داشت. این موضوع به علت فقدان یك سیستم واحد و جامع، باید به‌صورت دستی و بدون دخالت سیستم انجام می‌پذیرفت.
با اجرای سامانه جامع امور گمركی، همه این مراحل را سیستم به طور اتوماتیك انجام می دهد و استعلام‌های مورد نیاز را از سازمان‌های همجوار به طور مستقیم دریافت می كند.

** تعیین اتوماتیك و هوشمند كارشناس
تعیین كارشناس گمركی با توجه به تعدد آنها، برعهده یك فرد قرار داشت و این فرد بر مبنای تجربه خویش به تعیین كارشناس مربوط اقدام می كرد.
البته پیش از این در این بخش سیستم‌هایی وجود داشت اما نقص آنها مشخص و قابل بررسی بود.
در این زمینه، سامانه جامع امور گمركی با تعیین هوشمند كارشناس به‌صورت اتوماتیك بر مبنای ضابطه‌های مشخص و توانمندی‌ها، نقش موثری در سلامت اداری و تخصیص متعادل اظهارنامه‌ها خواهد داشت.

** سلكتیویتی مسیر اظهارنامه
كالاهای وارداتی در گمرك در مراحل ترخیص طبق نظر كارشناسان گمرك، باید یكی از مراحل سه گانه زیر را طی كنند.
استفاده از سیستم انتخاب مسیر اظهارنامه، اعتماد به خدما‌ت‌گیرندگان و اعمال كنترل‌های گمركی روی آن‌دسته از اظهارنامه‌هایی كه نیاز به كنترل دارند، سبب می شود كالای سایر اظهارنامه‌ها در حداقل زمان و با حداقل بازرسی‌ها ترخیص و به صاحب آن تحویل شود.

** مسیر سبز- مسیر زرد - مسیر قرمز
با اجرای سامانه جامع امور گمركی، سیستم سلكتیویتی به‌صورت هوشمند و اتوماتیك از سوی سیستم به كار گرفته شده و برمبنای ضابطه‌های از پیش تعیین شده و همچنین داده های دریافتی مسیر برمبنای مدیریت ریسك تعیین می شود.

** دریافت مجوزهای لازم به‌صورت الكترونیك
ارسال و دریافت مجوزهای لازم برای ترخیص كالا مانند استاندارد، ثبت سفارش، قرنطینه و... به‌صورت دستی بسیار زمان‌بر بوده و همچنین امكان مدیریت و تایید صحت این مجوزها نیز به‌صورت دستی بسیار مشكل است.
از این‌رو، سامانه جامع امور گمركی مجوزهای مشخص را به‌صورت مستقیم و الكترونیك از سازمان‌های همجوار دریافت می كند و این كار در روند ترخیص كالا تاثیر زیادی خواهد داشت.
همچنین این تاثیر به‌صورت سیستمی اعمال و از بكارگیری سلیقه كارشناسان گمرك جلوگیری می شود. برای نمونه كالایی كه نیاز به مجوز استاندارد دارد كارشناس نمی‌تواند تا زمان دریافت مجوز استاندارد، آن را تایید كند و سامانه اجازه ترخیص را صادر نخواهد كرد.

** صندوق الكترونیكی
سامانه جامع امور گمركی، با اتصال مستقیم به بانك و پرداخت الكترونیكی مزایای بسیاری را در چرخه تجارت خارجی كشور پدید می‌آورد.

** صدور پروانه (برگ سبز) الكترونیكی
با اجرای سامانه جامع امور گمركی، پروانه (برگ سبز) به‌صورت الكترونیكی صادر و براساس میزان واقعی خروح كالا تنظیم می‌شود.
همچنین این قابلیت در این سامانه لحاظ شده كه با حذف كاغذ، صدور پروانه كه منشا بسیاری از مشكلات و تخلفات است، نسبت به تبادل الكترونیكی اسناد بین سازمان‌ها و مراكز مورد نیاز مانند نیروی انتظامی اقدام كند.

** توزین هوشمند
از آنجا كه وزن در مراحل ورود كالا به كشور نقش تعیین‌كننده دارد، سامانه جامع امور گمركی با اتصال مستقیم به باسكول‌ها و دریافت الكترونیكی مقدار توزین شده برای هر كالا، این اطلاعات را پردازش و با ضابطه‌های مورد نظر اعمال مدیریت ریسك می كند.
بر این اساس، دیگر به صدور و تحویل قبض باسكول نیازی نیست و سامانه به طور اتوماتیك این اطلاعات را به درهای خروج و سایر قسمت‌های مربوطه می فرستد.

** دریافت بیجك الكترونیك از انبارها
اتصال مستقیم و دریافت اطلاعات مقدار كالای خارج شده از انبارها (بیجك) از موارد مهم در كنترل خروج كالا از گمرك است.
با اجرای سامانه جامع امور گمركی، گمرك به‌صورت سیستمی اطلاعات مربوط را از انبارها دریافت و ذخیره می كند.
مدیریت و نظارت گمرك بر انبارها لحاظ شده و امكان ثبت اطلاعات و خروج كالا خلاف پروانه‌های صادر شده وجود نخواهد داشت.
با این سامانه امكان جعل و دستكاری بیجك‌ها از بین می رود و سرعت ترخیص كالا به علت دقت بالا در عملكرد افزایش می یابد.

** سلكتیویتی درب خروج
در گذشته روند كار بدین صورت بود كه پس از صدور پروانه سبز گمركی توسط سرویس ارزیابی، كالاهایی كه توسط گمرك برای آنها مجوز خروج صادر شده بود مجدداً و به طور سلیقه‌ای در درب خروج، مورد ارزیابی مجدد قرار می‌گرفت كه این كار با پیاده‌سازی سامانه پنجره واحد تجارت فرامرزی به‌صورت الكترونیك انجام می‌شود.

** سامانه جامع بازبینی
این سامانه از قسمت دریافت اسناد در جمع‌آوری اظهارنامه‌های سرویس واردات شروع شده و با طی مراحل مختلف تا بایگانی راكد را تحت پوشش خود قرار می‌دهد.
بر این اساس اسناد پس از تحویل به بازبینی به‌صورت سیستمی بین كارشناسان بازبینی توزیع می‌شود و شخص در توزیع اظهارنامه‌ها دخیل نیست.

** دوراظهاری ترانزیت
در گذشته اظهارنامه‌های گمركی در گمركات اجرایی توسط اپراتورها تایپ و تحویل متقاضی می‌‌شد. این موضوع علاوه بر مشكلات حضور این افراد در گمرك، باعث كندی سرعت گمركات در ترانزیت كالا می‌گردید. زیرا هر گمرك برمبنای تعداد اظهارنامه‌ای كه می‌توانست در روز تایپ كند خدمات ارائه می‌كرد.
با اجرای سامانه جامع امور گمركی در قسمت ترانزیت، اظهار از طریق اینترنت صورت می‌گیرد و این سامانه به‌طور هوشمند كنترل‌های لازم را در اظهارنامه‌ها و تعیین مسیر آنها اعمال می‌نماید. این كنترل‌ها برمبنای اظهارنامه، گمركات مبدأ و مقصد، مجوزهای موردنیاز و یا امكان ترانزیت و یا عدم امكان آن به گمركات مربوطه اعمال می‌‌شود.

** پلمپ الكترونیكی
ازجمله موارد مهم در ترانزیت كالا در داخل كشور، پلمپ محموله‌های ترانزیت است كه این موضوع صحت عبور كالا از كشور را تضمین می‌كند.
با اجرای سامانه جامع امور گمركی و نصب پلمپ‌های الكترونیكی بر روی محموله‌های ترانزیتی و اتصال مستقیم آنها با سامانه، می‌توان موقعیت هر محموله ترانزیتی را به‌صورت آنلاین مشاهده و رصد كرد. همچنین در صورت باز شدن یا تأخیر آن سامانه به‌صورت هوشمند هشدارهای لازم را به مدیران مربوطه ارائه نماید.
**ارسال و دریافت اطلاعات به‌صورت الكترونیكی بین گمرك مبدا و مقصد
با اجرای سامانه جامع امور گمركی، اطلاعات ترانزیت در مبدا به‌صورت هوشمند به مقصد ارسال شده و این اطلاعات با چرخش در روند ترانزیت مقصد به‌صورت هوشمند تكمیل و به گمرك مقصد ارسال می‌شود.

** تیر الكترونیكی(E-TIR)
ازجمله بخش‌های سامانه جامع امور گمركی، بخش كارنه‌تیر است. این بخش نیز همانند ترانزیت از فرآیند دوراظهاری آغاز شده و براساس رویه كارنه‌تیر اقدام به طی روند مربوطه می‌نماید.
ارسال اطلاعات به مقصد و اعلام وصول اتوماتیك از قابلیت‌های این بخش از سامانه است.
با هماهنگی اتاق بازرگانی و انجمن شركت‌های حمل‌ونقل و با حضور نماینده سازمان IRU در تهران، پژوهشكده سامانه‌های هوشمند اقدام تولید ماژول اتصال سامانه جامع به سازمان IRU و دریافت مستقیم اطلاعات كارنه‌تیر از مبدأ حمل انجام شده و در حال حاضر تیر الكترونیكی (E-TIR) اجرایی شده است.
قرارداد آیین‌نامه اجرایی طرح الكترونیكی تیر«E-TIR» هم با هدف تسهیل روند ترانزیت، تجارت و كاهش خطرپذیری میان دكتر مسعود كرباسیان رئیس‌كل گمرك ایران و محسن جلالی‌پور رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و كشاورزی ایران امضا شد.
مسعود كرباسیان رئیس‌كل گمرك ایران در مراسم امضای این آیین‌نامه با تأكید بر اینكه امروز بیش از 70 كشور دنیا براساس سند تیر رفتار می‌كنند، گفت: ما به‌عنوان یك كشور پیشتاز در امر كارنه تیر توانستیم با 70 كشور دنیا ارتباط برقرار كنیم كه این كار بدون كمك همكارانمان در اتاق بازرگانی میسر نبود.
در بحث ترانزیت یك نوع هماهنگی بین ما و كمیسیون اقتصادی اروپا كه تحت نظر سازمان ملل است از یك سو و سازمان ایرو وجود دارد.
وی افزود: از سوی دیگر امروز بیش از 70 كشور دنیا براساس سند تیر رفتار می‌كنند. سند تیر یا همان دفترچه كارنه تیر دفترچه‌‌ای است كه قبلاً صادر می‌شد و به عنوان مثال وقتی كامیونی از اروپا راه می‌افتاد به هر مرز گمركی كه می‌رسید یك برگ از دفترچه مزبور را كه وُله نام داشت می‌كندند و گمركات پس از جمع‌آوری این برگه‌ها آنها را به مقر اصلی كنوانسیون تیر در ژنو می‌فرستادند، تا بررسی شود كه كامیون مورد نظر در آن زمان از كشورهای مسیر ترانزیت عبور كرده است یا نه كه كاری زمان‌بر و سخت بود، اما امروز خوشبختانه با سیستم تیر الكترونیكی می‌توان وضعیت كامیون‌ها را به صورت لحظه‌ای رصد كرد.
رئیس كل گمرك با اشاره به اینكه ایران با 15 كشور همسایه است كه از این تعداد هفت كشور به دریا راه ندارند و دروازه ورود به این كشورها عهده ایران است، گفت: در واقع ما دروازه ورود به جنوب شرقی آسیا هستیم و آسیای مركزی را نیز پوشش می‌دهیم.
كرباسیان طرح ایجاد راه ابریشم جدید از سوی چینی‌ها با اعتباری در حدود 900 میلیارد دلار را موجب تحولی جدی در امر ترانزیت جهانی خواند و اظهارداشت: خوشبختانه با همكاری گمرك و دیگر دستگاه‌ها و شركت‌های حمل‌ونقل، وزارت راه، اتاق بازرگانی وضعیتی به وجود آمده كه كشور ما دور از مسیرهای بین‌المللی ترانزیت نیست و اجرای طرح‌هایی مانند دوراظهاری ترانزیتی مشكلات تشكل‌های حمل‌ونقلی را تا حدود زیادی برطرف كرده و تسویه‌ها لحظه به لحظه انجام می‌شود كه این امر سلامت و صحت كار را بالا برده و با استفاده از ایكس‌ری، جی‌پی‌اس و تجهیزات مدرن دیگر امنیت، سرعت و دقت ترانزیت در كشور بالا رفته و به همین دلیل در حال رسیدن به ظرفیت 13 میلیون تن ترانزیت در سال هستیم.
محسن جلالی پور رئیس اتاق بازرگانی ایران نیز در سخنانی از عملكرد گمرك ایران در الكترونیكی كردن رویه‌های گمركی و تسهیل تجارت تقدیر و تشكر كرد.

** سامانه هوشمند بیمه
با راه‌اندازی این سامانه بیمه‌ها به شبكه الكترونیكی سامانه جامع گمركی پیوستند تا فعالیت بیمه‌های همكار در گمرك به‌صورت الكترونیكی كنترل شود تا علاوه‌بر صرفه‌جویی در وقت و هزینه، از بروز تخلفات احتمالی هم جلوگیری شود.

** سامانه بایگانی دیجیتال اسناد
سامانه بایگانی دیجیتال در گمركات اجرایی راه‌اندازی شده است. این سامانه‌ها با دریافت اسكن اسناد، آنها را به اطلاعات اظهارنامه لینك نموده و كارشناس می‌تواند اطلاعات اسكن اسناد را مشاهده نماید. جلوگیری از تغییر اسناد مربوطه و مفقودی اسناد ازجمله قابلیت‌های این سامانه است.
** سامانه پیامك استعلام پته عبور
این سامانه با ذخیره اطلاعات مربوط به پته عبوری، امكان استعلام شماره رهگیری‌های صادر شده را فراهم می كند. بر این اساس دستگاه‌های استعلام‌كننده با ارسال شماره رهگیری به همراه كد مربوطه به سامانه پیامكی گمرك ایران، اطلاعات مربوط به خودرو، كالا، وزن و تعداد را در تلفن همراه خود مشاهده می كنند.

** كنترل ورود و خروج خودروها به‌صورت هوشمند
با راه‌اندازی سامانه جامع امور گمركی، این سامانه به‌صورت هوشمند و با اتصال به دوربین‌های پلاك‌خوان و تگ‌های هوشمند و همچنین راه‌بندهای متصل به سیستم، به كنترل ورود و خروج خودروها اقدام می كند.

** گزارش های آنلاین مدیریتی
دسترسی به گزارش ها و اطلاعات مدیریتی از نیازهای مدیریتی امروزی است.
در گذشته دسترسی به این اطلاعات در گمرك به زمان زیادی نیاز داشت و بسیار تخصصی ‌بود و می‌بایست اطلاعات تك‌تك گمركات تجمیع و سپس پردازش اطلاعات انجام شده و گزارشات مدیریتی دریافت شود. همچنین دسترسی به این اطلاعات پیچیده و در اختیار بخش فناوری اطلاعات بود.

** اعمال بخشنامه‌ها و مقررات به‌صورت الكترونیكی
یكی از معایب صدور بخشنامه‌های اداری، زمان‌بر بودن ارسال و دریافت آنها و توجیه مدیران زیرمجموعه در زمینه این بخشنامه‌ها بود. به طوری كه گاهی اوقات برداشت‌های متفاوت از بخشنامه‌ها باعث مشكلات عدیده‌ای شده است. همچنین بررسی بازخورد بخشنامه‌ها معمولاً با پیچیدگی و زمان بسیار همراه است. با اجرای سامانه جامع امور گمركی، این بخشنامه‌ها توسط مركز و به‌صورت یكجا در سامانه اعمال می‌گردد و از اعمال سلیقه و بخشنامه‌های متفاوت جلوگیری به عمل خواهد آورد.

** ارزیابی عملكرد گمرك سراسر كشور با مدل پی ام سی(PMC)
ارزیابی عملكرد گمركات سراسر كشوربا روش الكترونیكی پیشنهادی كونیو میكوریا دبیركل سازمان جهانی گمرك با عنوان پی ام سی(PMC)در نشست تخصصی مدیران ستادی و اجرایی گمركات سراسر كشور بررسی و ارزیابی شد.
این اقدام با بهره‌گیری از سامانه پنجره واحد تجارت فرامرزی صورت گرفت و دكتر كرباسیان رئیس‌كل گمرك ایران در این نشست با بهره‌گیری از گزارش‌های آنلاین این سامانه به ارزیابی عملكرد گمركات پرداخت و مشكلات و مسائل مرتبط با رویه‌های گمرگی گمركات سراسر كشور را با كمك سامانه‌های هوشمند تبیین و درخصوص هر یك از موارد مطرح شده راهكارهایی بیان داشت.

** سامانه آنلاین ارزش
گمرك ایران از مهم‌ترین پروژه گمركی در تعیین ارزش كالاها رونمایی كرد و با اجرایی شدن این پروژه با عنوان تعیین شناسه ارزش واحد كالا (TSC) ارزش كالاها با استفاده از سامانه جامع گمركی به صورت آنلاین تعیین می‌شود.
این اقدام در اجرای دستور رئیس‌كل گمرك ایران و تاكید وی مبنی بر یكسان‌سازی ارزش كالاهای وارداتی به‌منظور رعایت عدالت مالیاتی در اخذ حقوق ورودی و جلوگیری از اعمال سلیقه در ارزشگذاری كالاها و ایجاد فضای رقابتی سالم برای كلیه واردكنندگان، تجار و صاحبان كالا، با عنایت به مواد 14 و 15 قانون امور گمركی و آیین‌نامه‌های اجرایی مربوطه در بررسی و تعیین ارزش كالاهای وارداتی صورت می‌گیرد.
بنابراین گزارش، دفتر بررسی و تعیین ارزش گمرك نیز در بخشنامه‌ای 10 بندی این موضوع را به گمركات سراسر كشور اعلام كرد.

** سامانه همراه گمرك
در راستای توسعه پنجره واحد تجارت فرامرزی و دولت موبایلی سامانه موبایلی گمرك (m- Government) راه‌اندازی شد.
دفتر فناوری اطلاعات و ارتباطات گمرك جمهوری اسلامی ایران پس از راه‌اندازی پنجره واحد تجارت فرامرزی با هدف تكریم ارباب‌رجوع اقدام به توسعه نرم‌افزار تلفن همراه در گمرك كرد.
در این نسخه از نرم‌افزار، صاحبان كالا و اظهاركنندگان می‌توانند از آخرین وضع پروانه‌های گمركی خود در همه رویه‌های گمركی به‌صورت برخط مطلع شوند.
در این نسخه افزون بر در اختیار بودن فهرست كلیه اظهارنامه‌ها كاربران با مشخص كردن فعالیت‌های مهم همچون خروج كامیون حامل كالا نسبت به آخرین وضعیت محموله مطلع آگاهی می‌یابند.
بنابراین گزارش، دسترسی به نرم‌افزار فوق از طریق ثبت‌نام در سامانه merchant.irica.ir امكان‌‌پذیر خواهد بود.

** پرداخت اینترنتی
پرداخت اینترنتی از مراحل مهم و حساس ترخیص كالا به شیوه الكترونیكی است كه در قالب سامانه جامع امور گمركی انجام می‌شود. این كار با پیگیری و تلاش بی‌وقفه گمرك و همكاری سیستم بانكی از مدتی قبل در سطح گمركات اجرایی عملیاتی شده است.
این شیوه پرداخت كه جایگزین روش‌های وقت‌گیر و حتی همراه با اشتباه قبلی شده است، به‌طور نسبی رضایت واردكنندگان و صادركنندگان را همراه داشته و در عین حال امكان سوءاستفاده مالی را از بین برده است.
پیش از این صاحبان كالا یا نمایندگان آنها مجبور بودند برای ترخیص كالاهای خود مراحل مختلف تشریفات گمركی را طی كرده و سپس برای پرداخت وجوه متعلقه به بانك مراجعه كنند كه این كار ضمن گرفتن وقت زیادی از آنها، سبب تاخیر در فرآیند ترخیص می‌شد، اما اكنون با راه‌اندازی سامانه پرداخت الكترونیكی افزون بر ایجاد سهولت و سرعت در انجام این مرحله از ترخیص، امكان تبادل سریع اطلاعات بین گمرك و سیستم بانكی فراهم شده و همه چیز به صورت آنلاین قابل رویت است.
به تازگی دفتر فناوری اطلاعات و ارتباطات گمرك ایران با انتشار راهنمای پرداخت اینترنتی به كاربران كمك می‌كند تا با سهولت بیشتری كار خود را انجام دهند.
براساس این راهنما متقاضیان باید برای پرداخت اینترنتی دارای یكی از كارت‌های بانكی متصل به شبكه شتاب باشند و اطلاعات زیر را ارائه دهند.

** طرح كارشناسی مجازی
یكی از اقدام های گمرك در ارتباط با این بحث، موضوع كارشناسی متمركز یا Expert Pool است.
در گذشته بین كارشناس و مدیر ارتباط مستقیم وجود داشت كه این امر فساد را در سیستم اداری افزایش می‌داد اما با راه‌اندازی كارشناسی متمركز در گمرك ایران، پس از اینكه اشخاص اظهارنامه ارائه كردند، كار كارشناسی بدون ارتباط مستقیم میان كارشناس و ارباب رجوع در اسرع وقت صورت می‌گیرد.
همچنین در این سیستم هیچ فرقی بین یك كارشناس با یك اظهار‌كننده عادی وجود ندارد. به عبارتی با اجرای چنین سامانه‌‌ای همه گمركات كشور در قالب یك گمرك دیده می‌شود و بخش عظیمی از كارها به‌صورت الكترونیكی صورت می‌گیرد و از بسیاری خطاها، تخلفات و مراجعات بی‌مورد جلوگیری می‌شود.
با این طرح توزیع اظهارنامه‌ها در گمركات برای كارشناسی مجازی براساس تخصص هر گمرك صورت می‌پذیرد و بر این اساس اظهارنامه‌های گمركات تخصصی فقط به كارشناسان مجازی مستقر در سایر گمركات تخصصی ذی‌صلاح ارجاع خواهد شد.
در صورت نیاز كارشناس به رویت نمونه كالا، مراتب از سوی كارشناس مجازی به رئیس سرویس ارزیابی گمرك محل اظهار گزارش می شود تا موارد درخواستی توسط وی انجام و نتیجه به كارشناس مجازی اولیه (مستقر در دیگر گمركات) گزارش شود.
دریافت اصل اسناد و احراز اصالت اسناد اسكن شده در سامانه توسط مسئول سرویس ارزیابی گمرك محل اظهار صورت می‌پذیرد و مسئولیت كارشناسان مجازی فقط در حیطه استنتاج از اسناد الكترونیكی است.
در صورت بروز اختلاف و نیز مواردی كه كارشناس مجازی نسبت به ارائه گزارش اقدام می كند، گزارش كارشناس مجازی به طور مستقیم به كارتابل مدیریت یا معاون گمرك محل اظهار ارسال می شود.
تصمیم‌گیری نهایی در مورد اختلاف در گمرك محل اظهار به طور مستقیم از سوی مدیر آن گمرك صورت می‌پذیرد كه این تصمیم‌گیری می‌تواند با اخذ مشورت معاون، رئیس سرویس ارزیابی و شخص معتمد مدیر باشد، بنابراین از زمان ابلاغ این بخشنامه به تشكیل كمیته فنی نیازی نیست و نظر نهایی مدیر در اظهارنامه الكترونیكی درج می شود و كارشناس مجازی بر آن اساس اقدام می كند.
در صورت باقی ماندن اختلاف اظهارنامه با دستور مدیر گمرك محل اظهار، توسط آن گمرك به دفتر ستادی ذی‌ربط ارسال خواهد شد. این ارسال به صورت الكترونیكی است و متضمن شرح كامل موضوع اختلاف به همراه مستندات و اعلام صریح دلایل آن گمرك خواهد بود.

** سامانه ثبت و دریافت شماره شناسه گوشی‌های وارداتی (IMEI) در گمرك
IMEI مخفف International Mobile Equipment Identity شناسه بین‌المللی تجهیزات موبایل است و همه دستگاه‌های موبایل با قابلیت اتصال به شبكه مخابراتی GSM، این كد 15 رقمی مختص به خود را دارند.
در این كد، اطلاعات مربوط به مدل گوشی‌، شركت سازنده، كشور سازنده و... وجود دارد و گوشی‌های تلفن همراه با این كد در شبكه‌های مخابراتی ثبت می‌شوند.
از پانزدهم آذر ماه امسال ثبت و دریافت شماره شناسه گوشی‌های تلفن همراه وارداتی اجرایی شد.
گمرك جمهوری اسلامی ایران برای اجرای سیاست‌های كنترل هوشمند ورود كالا به كشور و به منظور تسریع و شفاف‌سازی فرایند واردات تلفن همراه، افزایش دقت در كنترل‌های گمركی، نسبت به ثبت و دریافت شماره شناسه گوشی‌های وارداتی اقدام كرد.
بر این اساس از پانزدهم آذرماه 1394 افزون بر اظهارنامه و فهرست عدل‌بندی، ارائه شناسه بین‌المللی تجهیزات موبایل (IMEI) از سوی همه واردكنندگان از طریق سامانه پنجره واحد تجارت فرامرزی الزامی شد.
واردكنندگان می‌توانند از طریق مراجعه به سامانه پنجره واحد تجارت فرامرزی به آدرس: epl.irica.ir افزون بر ارائه اظهارنامه الكترونیك خود به گمرك، مراحل مختلف كاری خود را بدون حضور در گمرك اجرایی پیگیری كنند و اطلاعات مورد نیاز را در اختیار گمرك قرار دهند.
همچنین قرار است به منظور ارائه تسهیلات بیشتر، به‌زودی امكان بررسی وضعیت گوشی‌های تلفن همراه از طریق سامانه پنجره واحد تجارت فرامرزی در اختیار عموم مردم قرار گیرد.

** آغاز به كار سامانه برخط آمار تجارت خارجی كشور
سامانه برخط آمار تجارت خارجی كشور نیز در دو سال و نیم گذشته آغاز به كار كرد.
برای راه‌اندازی پنجره واحد تجارت فرامرزی مطابق بند (ج) ماده (38) «قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی كشور» و قانون «انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات»، گمرك جمهوری اسلامی ایران با هدف شفاف‌سازی امر تجارت و امكان اتخاذ تصمیات آگاهانه توسط بازرگانان به‌صورت روزانه اطلاعات پایش نشده تجارت خارجی را بر روی درگاه اینترنتی گمرك به نشانی merchant.irica.ir/daily منتشر كرد.
جمع‌بندی آمار مقدماتی در پایان هرماه نیز در درگاه اینترنتی گمرك قابل دسترسی است.

** صدور كارت الكترونیكی كارگزاران گمركی
گمرك ایران صدور كارت الكترونیكی كارگزاران گمركی (ترخیص‌كاران) را اجرایی كرد.
با این اقدام امكان ثبت نام برای دریافت پروانه (كارت) الكترونیكی كارگزاران گمركی در سایت merchant. Irica.ir www . فراهم شد.
كارگزاران گمركی نیز با مراجعه به این نشانی اینترنتی نسبت به تكمیل فرم اطلاعاتی و بارگذاری تصویر پروانه كارگزاری، عكس پرسنلی خود و كارمندان تحت پوشش به همراه تكمیل فرم تعهدنامه مربوط اقدام كردند.

** وكالت‌نامه رسمی الكترونیكی
سامانه جامع گمركی وكالت نامه رسمی الكترونیكی را الزامی كرد و با این اقدام اسكن و انضمام تصویر وكالت‌نامه رسمی كارگزاران گمركی (شخصی و حقیقی) در هنگام اظهار كالا در سامانه جامع امور الزامی شد.
این اقدام در بخشنامه‌ای برای همه ترخیص‌كاران الزامی شد و اعلام شد: باید تصویر وكالت‌نامه رسمی مربوط در هنگام اظهار، در سامانه امور گمركی اسكن شود و به ضمیمه اسناد ضمیمه قابل رویت باشد.

** فرجام سخن
گمرك ایران در دو سال گذشته ابزارها و امكاناتی را برای دستیابی به یك گمرك مكانیزه و دیجیتال به كار گرفته است تا به این ترتیب، گامی برای تحقق اقتصاد مقاومتی بردارد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی بیست و نهم بهمن ماه سال 1392 بندهای 24گانه سیاست های اقتصاد مقاومتی را به عنوان الگوی نظام اقتصادی اسلام و كشور ابلاغ كردند.
اقتصام** 9141**1961