از هفت سین تا هفت ' چین '

سفره هفت سین معمولاً از هفت جزء یا بیشتر كه با حرف سین آغاز می‌شود، تشكیل شده است.
سبزه، سركه، سیر، سماق، سمنو، سیب، سكه هفت قلم سین است كه آینه، آب و كتاب مقدس در كنار آن، دیگر اجزای سفره هفت سین عید نوروز را شامل می‌شود.
سفره هفت سین كه بیشتر مرسوم است شامل سبزه،‌ سنجد، سیر، سماق، سركه ، سمنو، سیب و سپند، آجیل، نان، شیرینی، گل، میوه، تخم‌مرغ‌رنگی و شمع است.
اجزای تشكیل دهنده سفره هفت سین گویای بعضی اعتقادات مردم بوده و به طور مثال سمنو ازجوانه‌‌های تازه و رسیده گندم ساخته می‌شود و از آنجا كه به اعتقاد مردم پیشین فروهر باعث روئیدن گیاهان و جوانه زدن آنها می‌شوند خوردن این جوانه‌های بارور سبب نیرومندی و باروری در تمامی سال می‌ شود.
' سنجد ' از میوه‌هایی است كه در خوان نوروزی گذاشته می‌شد، چون بوی برگ و شكوفه درخت آن محرك عشق و دلباختگی بوده و از مقدمات اصلی تولد و زایندگی است و وجود آن نشانه‌ای از زایش كیهانی است.
' سیب' كه روستائیان این میوه را در شرایط ویژه‌ای نگهداری می‌كردند و پیش از نوروز به یكدیگر هدیه می‌دادند، سیب با زایش نیز نسبت دارد و بدین صورت كه اغلب درویشی سیبی را از وسط نصف می‌كرد و نیمی از آن را به زن و نیمی دیگر را به شوهرش می‌داد به‌این ترتیب مرد از عقیم بودن و زن از نازایی رها می‌شد.
' سكه ' نمادی از امشاسپند شهریور كه نگهبان فلزات است و بودن آن بر سرخوان موجب بركت و سرشاری درآمد انسان می شود.
' سبزه ' نمادی از سرسبزی و زندگی و بركت و شگون است و ' سمنو ' نشانه بركت و ' سماق ' نیز نشانه صبر و بردباری است و ' سیر' سمبل شفا و سلامتی است.
به دلیل اینكه جشن نوروز یك جشن ملی بود هر خانواده‌ای می‌توانست مذهبی ویژه خود را بر روی خوان نوروزی بگذارد در دوران ساسانیان كتاب اوستا را بر سر سفره می گذاشتند و امروزه نیز مسلمانان و كلیمیان قرآن و تورات را بر سر خوان نوروزی می‌گذارند.
انواع سفید و رنگین تخم مرغ نیز باید زینت بخش خوان نوروزی باشد و چون تخم مرغ و تخمه نمادی از نطفه و نژاد است و در روز جشن تولد آدمیان تخم‌مرغ تمثیلی از نطفه باروری است كه به زودی باید جان بگیرد تا زایش كیهانی انجام پذیرد.
پوست تخم‌مرغ خود نمادی از آسمان وطاق كیهان است و میترا نیز بنا بر اسطوره از تخت كیهانی به وجود آمد.
*** سفره هفت سین ایرانی، میزبان كالای چینی
ولی این روزها در بازار نوروزی، برخی كالاهایی كه برای سفره هفت سین به شهروندان عرضه می شود از اصالت ایرانی برخوردار نیست.
از گل و گلدان سفره هفت سین گرفته تا سبزه و نمادهای هفت سین، از ' چین ' وارد شده اند به عبارتی دیگر، اگرچه هفت سین دوباره به هفت چین تغییر یافته است، این تغییرات از تغییر نگرش از كالای ایرانی به كالای چینی تغییر یافته است.
در این سفره های هفت سین چینی، دیگر سر سفره هفت سین، سكه به معنای واقعی نداریم و تنها نماد پلاستیكی از سكه را می بینیم.
در این سفره دیگر سبزه واقعی نمی بینیم و تنها، نمادی از آن را كه سبزه ی پلاستیكی است مشاهده می كنیم یا حتی به گفته فروشنده، سنجد بسته بندی شده قابل عرضه به مشتری نیز، از آنسوی مرزها به كشور وارد شده است.
دستفروشی كه كالاهای مورد نیاز سفره هفت سین را در بساط خود به شهروندان عرضه می كرد، گفت كه حتی شمع سال جدید نیز از نوع كالای چینی موجود است و دركنار شمع ایرانی عرضه می شود.
چین طی سال های اخیر به بازار كالاهای سنتی ایران چشم دوخته است و صادرات سیر و عسل و گلاب به بازار ایران نشان دهنده آن است كه چینی‌ها قصد ندارند تنها به كالاهای استراتژیك و پر بازار بسنده كنند و حتی به بازارهای سنتی ایران و سایر كشورها نیز چشم دارند.
صادرات گسترده تسبیح و جانماز از سوی چین به كشورهای عربی دلیلی بر این مدعاست.
هر چند صادرات سبزه و برخی دیگر كالاها به ایران هیچ گروه تولیدی و هیچ صنعتگری را تهدید نمی‌كند اما تولید كالایی با بازار كوتاه مدت در ایران نكته‌ای جالب و قابل توجه به نظر می‌رسد.
موضوع قابل تامل دیگر، نفوذ نمادی از فرهنگ بیگانه در سر سفره های هفت سین ایرانی است كه باید كم كم این رسم و آیین غلط را از فرهنگ غنی كشور حذف كرد و با فرهنگ سازی در میان مردم، این فرهنگ غنی را حفظ كنیم.
از : سیدبهادر حسینی تشنیزی