نتايج بررسي هاي باستانشناسي بر روي تپه ها و محوطه هاي باستاني و همچنين شواهدي از آثار فرهنگي اين خطه حاكي است كه منطقه بردسكن در هزاره هاي دوم و اول پيش از ميلاد مسكوني و آباد بوده است.
اين ناحيه در قرون و سده هاي گذشته جزئي از سرزميني به شمار مي رفت كه در متون جغرافيايي و تاريخي از آن با نام 'ترشيز يا طرثيت' ياد شده است.
ترشيز در نيمه اول سده چهارم هجري از شهرهاي تابعه نيشابور محسوب مي شد.
با طلوع دولت نادرشاه افشار اندكي از تهاجمات افغانها و تركمنها به اين ناحيه فروكش كرد كه اين وضعيت تا دوران سلسله قاجار نيز ادامه يافت.
مناره فيروزآباد
اين اثر تاريخي در 20 كيلومتري جنوب بردسكن و در ميان دهستان شهرآباد قرار دارد. قرائن و شواهد باستانشناسي مويد آثار زيستگاهي از صدر اسلام تا سده هفتم هجري در نزديكي اين بنا است.
اين مناره با ظاهري استوانه اي شكل و ارتفاع 18 متر از نظر تزئينات و نحوه آجرچيني نشان دهنده معماري به سبك و شيوه رازي است.
بنا داراي دو كتيبه در بالا و پايين با مضامين آيات قرآني، تاريخ ساخت اثر و باني آن بوده كه قرائت اين خطوط به دليل مخدوش بودن ميسر نيست.
همچنين در داخل مناره نيز پلكاني مارپيچ تعبيه شده و روي هم رفته ويژگي هاي معماري انتساب اين اثر را به عصر سلجوقي نشان مي دهد.
مسجدجامع كوشه
اين بناي مذهبي در 11 كيلومتري جنوب بردسكن و در روستاي كوشه گلستان واقع شده است.
فضاي داخلي مسجد متشكل از شش شبستان ستوندار با پايه هاي چهار ضلعي به ابعاد يك متر و 60 سانتيمتر ساخته شده است.
در داخل حجره دوم محرابي در ميان ستون با گچبري ساده تزئين شده است. هم اينك اين بنا كه به همت بانويي به نام معصومه به سال 1294 هجري شمسي ساخته شده مورد توجه مردم بوده و نماز جماعت در آن اقامه مي شود.
برج علي آباد كشمر
برج مقبره آجري موسوم به علي آباد كشمر بر سر راه بردسكن به كاشمر قرار دارد. گويا اين بنا بر فراز بقايا و آواره هاي قلعه اي كهن به نام كوشك بنيان شده و از ديدگاه معماري با برج رادكان در چناران قابل مقايسه است.
نماي خارجي بنا در پائين هشت ضلعي و بالاترين قسمت آن داراي گنبد مخروطي به صورت دوپوسته است كه 48 نيم ستون به انضمام تزئينات هندسي از آجر و كاشي فيروزه اي زينت بخش آن شده است.
بنا فاقد كتيبه است و بيشتر نشان دهنده اسلوب معماري در قرن هفتم هجري است.
رباط كبوران
به قولي واقف اين رباط 'حاجي ميرزااحمد مجتهد كاشمري' بوده و به سعي و اهتمام 'كربلائي غلامرضا طبسي' بنيان نهاده شده است. شالوده رباط، سنگي است و با طرح و نقشه يك ايواني شامل حياط مركزي، دوازده اتاق و نمازخانه است.
مسجد جامع سيف آباد
اين بنا در جنوب بردسكن و در روستاي يوسف آباد واقع شده است كه بيشترين فضاي مسجد در بخش شرقي آن به صورت شبستان ستوندار با پايه هاي چهار ضلعي به ابعاد يك و نيم متر شكل گرفته است.
بر راس پوشش گنبدخانه گنبدي با ظاهر ساده و بر بالاي ايوان دو ستون كوچك آجري كه نمادي از ماذنه است به چشم مي خورد. محراب داخل بنا و پوشش زير گنبد با آجرهاي خفته راسته تزئين شده اند.
بنا بر شواهد معماري مسجد جامع سيف آباد با ساختار يك ايواني در سده سيزدهم هجري بنيان شده است.
مقبره عبدل آباد
مقبره عبدل آباد در فاصله 25 كيلومتري جنوب خاوري بردسكن قرار دارد. اين بنا بقعه اي خشتي آجري به ارتفاع 10 متر است كه گنبدي بر فراز آن ساخته شده و فضاي داخلي آن در قسمت زير گنبد و بخشي از ديوارهاي داخلي منحصر به گچبري هاي ساده است. بنا متعلق به سده هشتم هجري است.
آب انبار سيدباقر
در مركز بردسكن و در مقابل مسجدجامع اين شهر نيز بنايي آجري از دوره قاجار واقع است كه به آب انبار سيدباقر مشهور است.
ساختار معماري اين آب انبار داراي 22 پله آجري، فضاي پاشير و مخزن بوده و از ويژگيهاي بارز آن وجود بادگيري چهار طرفه به ارتفاع دو متر بر روي گنبد مخزن است.
امام زاده الله آباد
مزار امام زاده الله آباد در روستاي الله آباد در 22 كيلومتري بردسكن قرار گرفته است. بناي امام زاده داراي نقشه اي چهار گوش است.
با نگرش به شواهد اين بناي مذهبي معلوم مي شود كه احتمالا در عصر صفوي ساخته شده و از گذشته تاكنون براي مردم منطقه مكاني مقدس به شمار مي رفته كه براي اهداي نذورات به آنجا مي روند.
قلعه شادي آباد
اين قلعه از قرن پنجم تا هشتم هجري قمري آباد و مسكوني بوده و هنوز مخروبه هاي آن مشهود است.
قلعه شادي آب به صورت كهن دژي بسيار بزرگ و در شش جهت داراي برجهاي ديده باني و قراول خانه بوده است و شخصي به نام محمدحسين نامرادي كه امروز در دوبيتي ها ذكر زبانها است ساكن اين قلعه بوده است.
اين بنا در فاصله 30 كيلومتري جنوب غربي بردسكن و در فاصله شش كيلومتري شمال قلعه تاريخي رحمانيه در فاصله 9 كيلومتري شمال امامزاده الله آباد واقع است.
قلعه رحمانيه
اين قلعه در روستاي رحمانيه و در 19 كيلومتري جنوب غربي بردسكن قرار گرفته و بنا بر مطالعات انجام شده قدمت آن به قرون هشت تا 12 هجري قمري باز مي گردد.
قلعه رحمانيه داراي پلاني دايره اي شكل است كه نحوه قرار گرفتن آن در ارتفاع مويد اين نكته است كه قلعه رحمانيه يكي از ابنيه نظامي و مستحكم دوران خود بوده است.
فضاهاي داخلي نيز به صورت دايره اي و متحدالمركز ساخته شده اند و در ساختار آن از ملات كاهگل و خشت استفاده شده است.
دهانه بيجورد
دهانه بيجورد يكي ديگر از مناطق مفرح و خوش آب و هواي بردسكن است كه در شمال اين شهرستان در ميانه كوهها و كوهپايه هاي بيجورد واقع شده است.
اين منطقه بسيار سرسبز و خرم بوده و به علت داشتن چشمه ها و آب فراوان از پوشش گياهي مناسبي برخوردار است.
از ساير جاذبه هاي طبيعي بردسكن مي توان به آبشار سر برج اشاره كرد كه در ناحيه شمالي بردسكن واقع شده است.
دره آسياب خوشاب
اين دره يكي از مناطق خوش آب و هواي شهرستان بردسكن است كه در شمال اين ناحيه واقع شده است.
منطقه شمالي بردسكن داراي كوهپايه هايي زيبا و خرم و كوههايي نسبتا رفيع نظير كوه سرخ، چهل دختر، بغل داغ و وارسنگ است كه دره هاي سرسبز در ميانه آنها واقع شده اند.
دره آسياب خوشاب از تنوع گياهي مطلوبي برخوردار است و در آن انواع درختان مثمر و غيرمثمر رشد كرده اند.
نمكزار كوير لوت
جنوب شهرستان بردسكن با كوير لوت مجاور بوده و به همين سبب داراي چهره اي پست و هموار است كه در نهايت به كوه كم ارتفاع الله آباد مي پيوندد.
يكي از جاذبه هاي طبيعي و گردشگري شهرستان بردسكن نمكزارهاي كوير لوت است كه تصويري بديع از زيبايي هاي كويري را در برابر ديدگان علاقه مندان به طبيعت به تماشا مي گذارد.
اين موهبت الهي شايسته بهره برداري بيشتري است كه مسوولان امر را در جهت برپايي تورهاي كويرگردي و ايجاد تسهيلات و امكانات توريستي در آن منطقه تشويق و ترغيب مي سازد.
عشاير بردسكن
اين شهرستان با گستردگي جغرافيايي، تنوع اقوام و سابقه كهن با فرهنگ غني درخشان و پويا توانسته است در طول تاريخ هويت و اصالت خويش را حفظ كرده و با هماهنگي و جذابيت در حوزه ميراث غني فرهنگي، معنوي و طبيعي بدرخشد.
اين شهرستان به خاطر تنوع اقليمي چشم انداز روشني از نظر فضاي روستايي و عشايري نيز دارد لذا طوايفي از قبيل كلاه درازي، طاهري، ايلخاني، شورچاهي، بلوچ خانزائي، طايفه بيگي، تيموري و عبدالسرخ در اين منطقه زندگي مي كنند.
جايگاه موسيقي در فرهنگ بردسكن
موسيقي اين شهرستان آميختگي عميقي با شئونات زندگي داشته و به نوعي بازگو كننده غم ها، شادي ها، آلام، آرزوها، اعتقادات و روايتگر افسانه هاي محلي است كه در حقيقت نوعي از موسيقي مقامي بوده و بطور كلي بر پايه دو بيتي و چهار بيتي خواني استوار گشته است.
از آهنگهاي رايج در اين منطقه مي توان به حسينا، سرحدي، حيدربيك، گل محمد و كوچه باغي اشاره كرد. همچنين سازهاي رايج در بردسكن بيشتر ني، دايره، دو سازه، سه تار، دهل و دوتار است.
صنايع دستي و هنرهاي سنتي
از صنايع دستي و هنرهاي سنتي شهرستان بردسكن كه امروزه در اين منطقه رواج دارد مي توان به انواع فرشهاي دستباف كه پودهاي آن در تناوبي بين پنج تا هفت رج از گره ها مشاهده مي شوند اشاره كرد.
اين نحوه پودكشي از صفحات مشخصه قاليهاي منطقه بردسكن است. از ديگر هنرهاي سنتي و صنايع دستي بردسكن مي توان از گليم بافي، حصير بافي، قاليچه بافي و گيوه دوزي نام برد.
سوغات و ره آورد سفر
از سوغات و ارمغان هاي شهرستان بردسكن مي توان به انواع گليم و قاليچه هاي خوش نقش و نگار اشاره كرد. همچنين گيوه هاي دست دوز و سبدهاي حصيرباف اين منطقه مورد توجه گردشگران و مسافران است.
بردسكن داراي محصولات باغي معروفي از جمله انار، انجير و انگور نيز هست كه كشمش و خشكبار آن از شهرت بسزايي برخوردار است.
زعفران و زيره نيز جزو سوغات مهم اين شهرستان به شمار مي رود.
5132/7496
مشهد - ايرنا - شهرستان بردسكن ديار ميراث كهن و خطه آثار تاريخي متعدد ميزبان مسافران نوروزي و گردشگران تاريخ دوست است.