به گزارش ايرنا، اين خانه ها مانند نگيني بر انگشتر آثار تاريخي منطقه كاشان، جلوه نمايي مي كند و گردشگران خوش ذوق و هنردوست سراسر ايران بلكه سراسر جهان را به خود جلب كرده اند.
* خانه تاريخي بروجرديها:
اين خانه درخيابان علوي كاشان واقع است و توسط بازرگاني به نام حاج سيد حسن نطنزي در حوالي سال 1275 قمري در دوره قاجاريه ساخته شده است ،چون صاحب خانه مال التجاره از بروجرد وارد مي كرده، لذا به حاج آقا حسن بروجردي مشهور شده و خانه اي هم كه متعلق به وي بوده به خانه بروجردي موسوم شده است .
معمار اين خانه يكي از نوابغ معماري كاشان و از طراحان معروف ساختمان به نام استاد علي مريم بوده است كه در ايجاد دو بناي تاريخي ديگر كاشان، خانه تاريخي طباطبايي (در نزديكي خانه بروجردي) و تيمچه امين الدوله (واقع در بازار) نقش داشته است.
اين خانه شامل دو قسمت بيروني و اندروني است و محلي كه هم اكنون در معرض ديد عموم است قسمت بيروني اين خانه است.
در داخل حياط يك حوض بزرگ و باغچه هاي وسيع دراطراف آن قرار دارد. در قسمت شمال شرقي، مطبخ قرار گرفته، در قسمت شرقي بنا اتاقها و ايوانهاي سرپوشيده اي به چشم مي خورد كه درجلو ايوانها پله هايي براي رفتن به سرداب ها (زيرزمينها) ساخته شده است، اين سردابها در جبهه هاي مختلف بنا واقع است كه به وسيله بادگيرهايي بلند هواي آنها تهويه وخنك شده و قابل استفاده در هواي گرم تابستان بوده است.
نقاشي هاي اين بنا در شيوه هاي متنوع و با رنگ و روغن و آبرنگ و زير نظر هنرمند نامدار نقاشي ايران در دوره قاجاريه مرحوم ميرزا محمدخان غفاري كاشاني ملقب به «كمال الملك» ترسيم شده است.
خانه تاريخي بروجردي در تاريخ ١٣/٣/١٣٥٤ به شماره ١٠٨٣ در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده است.
* خانه تاريخي طباطبايي ها:
اين خانه كه از شاهكارهاي هنر معماري قديم بشمار مي رود در نزديكي خانه تاريخي بروجرديها و در جوار بقعه مباركه امامزاده سلطان امير احمد (ع) قرار دارد.
به علت آنكه سنگ بناي اين خانه را شخصي به نام حاج سيد جعفر طباطبايي نطنزي بنا نهاده است به خانه طباطبايي ها موسوم و مشهور شده است.
اين خانه در زميني به مساحت 4 هزار و 730 مترمربع و در حدود سال 1250 قمري با مهارت و هنرمندي معمار معروف كاشاني استاد علي مريم به شيوه معماري حجاب دار، گودال باغچه، متقارن و درون گرا ساخته شده است.
خانه طباطبايي ها كه يكي از جالبترين و زيباترين بناهاي تاريخي كاشان محسوب مي شود مانند ديگر ابنيه تاريخي برخوردار از تزئينات مجلل و باشكوه، اصالت معماري و طراحي متناسب با فرهنگ و اقليم خاص منطقه است.
اين خانه تاريخي مشتمل بر چهار صحن و حياط است كه حياط مركزي متعلق به قسمت بيروني و دو حياط متعلق به اندروني و يك حياط متعلق به خدمه بوده است.
قسمت اندروني خانه شامل اتاق پنج دري ساده در مركز و دو حياط در دو طرف آن و داراي سرداب هائي كه بادگيرها هوا را در آن جريان مي دهند .
خانه طباطبايي داراي پنج درب ورودي است كه ورودي اصلي به دو ورودي اندروني و بيروني در قسمت هشتي تقسيم مي گردد. علت پيچ و خم هاي راهروهاي ورودي براي شكستن اختلاف ارتفاع و نداشتن ديد مستقيم است.
اين خانه تاريخي كه به وسيله هيئت امناي مرمت و احياي ابنيه تاريخي كاشان خريداري و در سال هاي 137٣ تا 1376 با همكاري شهرداري و ميراث فرهنگي كاشان و با پشتيباني مسئولان وقت وزارت معادن و فلزات براساس نقشه اصلي مورد مرمت و بازسازي قرارگرفت در فهرست آثار ملي ايران به شماره 1504 به ثبت رسيده است.
* خانه عامريها:
اين مجموعه تاريخي يكي از بزرگترين خانه هاي تاريخي كاشان به شمار مي رود كه قدمت آن به دوران زنديه مربوط مي شود و در دوران قاجار بناهايي به آن افزوده شده است.
خانه عامريها مشتمل بر بيش از80 اتاق و هفت حياط است كه قديمي ترين آن حياط بيروني و اندروني است.
خانه عامريها داراي بلندترين بادگير بين باد گيرهاي خانه هاي تاريخي كاشان است.
* خانه آل ياسين:
خانه آل ياسين كه در محله پشت مشهد در خيابان امام خميني (ره) كاشان قرار دارد در اواسط قرن سيزدهم هجري قمري به دستور محمد شاه قاجار براي مرحوم سيد پشت مشهدي يعني محمد تقي حسيني كاشاني عالم و مرجع معروف قرن سيزدهم ساخته شده است.
اين بنا داراي بخشهاي اصلي حوضخانه، تالار و اتاق هاي اطراف حياط است. هنر مقرنس، گچ بري، نقاشي و گره چيني در نهايت زيبايي در اين خانه مشهود است.
سطوح كاهگلي اين بنا از ويژگي آن است. از فضا هاي مهم معماري اين خانه مي توان از سرداب هاي آن، شاه نشين، مهتابي، هشتي ورودي، ايوان تابستاني، سر پوشيده و بادگير اشاره كرد.
تزئينات نما در ايوان تابستاني به صورت يزدي بندي ساخته شده است.
اين بنا در تاريخ ٢٥/١٢/١٣٧٩ با شماره ٣٢٥٠ در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
* خانه تاريخي احسان:
اين خانه در محله درب باغ، از قديمي ترين محله هاي شهر كاشان واقع شده و با شماره 12325 در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده است.
مالك خانه حاج ميرزا آقا احسان از تجار و ملاكين معروف كاشان و انساني خير و نيكوكار بوده است. آب انبار و حمامي نيز در محل ( سر كوچه و در محله درب باغ) ، توسط ايشان ساخته شده و به نام وي خوانده مي شود .
خانه داراي تزئينات خاص و زيباي معماري مثل گچ بري و آيينه كاري بوده و به خاطر شكل معماري و قوس ها و نما سازي هاي زيباي جداره هاي آن ، جلوه و زيبايي خاصي پيدا كرده است.
* خانه تاريخي نقلي:
خانه نقلي كاشان با 200 مترمربع نمونه اي از خانه هاي مردمي با قدمت قاجاريه است.
دو بادگير، حوض كوچك، اتاقهاي دو دري، سه دري و تك دري، سرداب، ايوان زيبا، مطبخ، دو حياط اندروني و بيروني، دو در به كوچه، همه نشان از آن دارند كه با حفظ معماري بومي و در متراژ اندك و با داشتن تمامي مشخصه هاي يك خانه ي ايراني مي توان يك اثر ارزشمند خلق كرد. خانه نقلي در پشت مسجد آقا بزرگ و در زير گذر آب انبار خان واقع شد است.
* خانه تاريخي تاج :
اين خانه در محور گردشگري خيابان علوي كاشان با شماره 9028 در فهرست آثار ملي كشور قرار گرفته و يكي از بناهاي گودال باغچه اي اصيل مردم كاشان در دوران قاجاريه با حدود دو قرن قدمت است.
خانه تاريخي تاج كه هم اكنون با عنوان موزه مردم شناسي و خانه هنرمندان از آن كاربري فرهنگي مي شود داراي 700 مترمربع عرصه و 800 مترمربع اعياني برخوردار از معماري ارزشمند بومي از نمونه خانه هاي عام مردم كاشان در آن دوره است.
از اين خانه مي توان به عنوان مرجع و معرف ارزشمندي در مطالعات و تحقيقات مردم شناسي در اين خطه بهره جست.
موسس و مدير خانه هنرمندان كاشان در مقاله «خانه تاريخي تاج»، خانه هاي تاريخي كاشان را به دو دسته تقسيم مي كند و مي نويسد: دسته اول، خانه هاي ساده بيروني و اندروني گودال باغچه اي است كه بيشتر خانه هاي كاشان را تشكيل مي دهد و دسته دوم خانه هاي بزرگ و با عظمت اشراف نشين است.
سيد علي اكبر حلي درونگرايي اين خانه ها را نخستين ويژگي آنها دانسته و آورده است: بيرون خانه هاي تاريخي كاشان ديواري كاهگلي و بسيار ساده است و درون انها داراي عظمت و شكوه معماري اصيل ايراني است.
وي كه از معماران سنتي و چيره دست اين ديار بشمار مي رود با اشاره به ويژگي «خط آسمان« در معماري خانه ها و شهر كاشان، مي نويسد: در كنار خانه عباسيان، به عنوان ارزشمندترين اثر مسكوني دوران قاجاريه در جهان، خانه هاي تاج و رزاقيان با وسعت محدود بسيار نجيب و ساده قرار گرفته است، اما بام همه اين خانه ها همتراز است.
اين موضوع را يكي از ويژگيهاي مردم شناسي در كاشان مي داند چرا كه ثروتمندان اين شهر، با وجود توان مالي زياد، خانه هاي خود را مرتفع نساخته اند تا بدين وسيله ديگر خانه ها تحقير نشده و آفتاب و نور از آنها گرفته نشود.
از 318 اثر تاريخي ثبت شده كاشان در فهرست آثار ملي 83 مورد آن شامل خانه هاي تاريخي است.
6136 / 1339
كاشان- ايرنا- خانه هاي تاريخي كاشان به عنوان گنجينه اي گرانبها از معماري اصيل ايراني يكي از جالب ترين جاذبه هاي اين شهر براي هر گردشگري است.