یك سال تجاوز عربستان به یمن ، ناكامی در اهداف

تجاوز نظامی عربستان به یمن پس از آن صورت گرفت كه شورای انقلاب یمن به رهبری انصار الله با طرح تقسیم یمن به 6 ایالت در قالب سیستم فدرال مخالفت كرد. مرزبندی ها در قالب این نظام به گونه ای طراحی شده بود كه امكان دسترسی حوثی ها را به دریا و حوزه های نفتی این كشور از بین می برد و آنها را از این منابع محروم می كرد.
از این دید یكی از اهداف عربستان از تحمیل جنگ بر یمن ایجاد سازوكاری بود كه همچون گذشته بتواند به سلطه خود بر این كشور ادامه دهد .
همچنین عربستان می خواست حوثی ها را در مناطق تحت سكونت خود در استان صعده محدود و زمین گیر كند و از نقش آفرینی آنها در فرایند انقلاب این كشور جلوگیری كند،اما جنگ یمن باعث شد مردم یمن حول محور انصار الله جمع شوند و برای دفاع از كشور خود وارد عمل شوند كه این امر نقش و جایگاه این جنبش را در میان مردم یمن بیش از پیش تقویت كرد.
با وجود اینكه از همان نخستین هفته های آغاز تجاوز نظامی عربستان به یمن نشانه های شكست این تجاوز آشكار شد و عملا جنگ وارد مرحله فرسایشی شد اما عربستان به امید تغییر موازنه نظامی در صحنه میدانی و عملیاتی روز به روز بر گستره حملات خود افزود و بعد از اتمام مجموعه اهداف تعیین شده با اجرای استراتژی زمین سوخته به بمباران شدید مناطق مسكونی و غیرنظامی دست زد و در این راستا حتی مدارس و مساجد نیز مورد حملات گسترده هوایی قرار گرفت كه در نتیجه آن بیش از 30 هزار نفر از مردم این كشور شهید و زخمی و نزدیك به دو میلیون نفر دیگر نیز آواره شده اند ضمن آنكه بیش از 80 درصد مردم یمن نیز دچار سوء تغذیه شده و از گرسنگی رنج می برند. همه این اقدامات برابر اصول و قوانین بین المللی از جمله كنوانسیون چهارم ژنو و اساسنامه دیوان كیفری بین المللی جنایات جنگی محسوب می شوند كه در مراجع بین المللی قابل پیگرد هستند.
در اواخر سال گذشته نشانه ای از تغییر نسبی رویكرد نظامی گرانه عربستان در یمن مشاهده شد كه البته این تغییر نسبی نه از روی میل و اختیار بلكه از روی اجبار صورت گرفت. یكی از عوامل موثر در این زمینه شكست های پی در پی عربستان در عرصه نبردهای زمینی بوده است.
آنچه ارتكاب چنین جنایاتی را توجیه ناپذیر می كند اصرار عربستان بر ادامه جنگ برغم تلاش های بین المللی برای توقف جنگ بود و به همین منظور با اعمال فشار سازمان ملل متحد را به تغییر جمال بن عمر نماینده خود در امور حل بحران یمن وادار كرد و درعین حال نشست هایی كه با میانجی گری اسماعیل ولد شیخ نماینده جدید این سازمان در ژنو برگزار شد به شكست كشاند. البته در اواخر سال گذشته نشانه ای از تغییر نسبی رویكرد نظامیگرانه عربستان در یمن مشاهده شد كه البته این تغییر نسبی نه از روی میل و اختیار بلكه از روی اجبارصورت گرفت. یكی ازعوامل موثر دراین زمینه شكست های پی در پی عربستان در عرصه نبردهای زمینی بوده است . از دیگر عوامل ورود امریكا به عرصه مبارزات انتخابات ریاست جمهوری ،لزوم حل بحران های خاورمیانه را برای دولت اوباما و حزب حاكم ضروری كرده است تا بتواند از ثمرات آن در انتخابات بهره بگیرد .

** مقاومت یمنی ها
تحلیلگران معتقدند كه نیروهای مخالف عربستان علی رغم امكانات محدود نظامی توانسته‌اند مقابل حملات هوایی ائتلاف سعودی از 26 مارس 2015 ایستادگی كنند و این جنگ موجب شده است تا دولت منصور هادی كه از سوی عربستان حمایت می‌شود، نقاط ضعف خود را آشكار كند.
«چارل اشمیتز» تحلیلگر پژوهشكده خاورمیانه در واشنگتن به خبرگزاری فرانسه می‌گوید: نیروهای حوثی و عبدالله صالح در شرایط كنونی، یك دردسر بزرگ شده‌اند. آن‌ها نه پوشش هوایی دارند و نه ذخایر كمكی سلاح و مهمات؛ اما نیرو و توان نظامی خود را حفظ كرده‌اند.
«جردن پری» تحلیلگر ارشد خاورمیانه و شمال آفریقا در پژوهشكده «ورسك مپل كرافت» نیز عقیده دارد: آن‌ها توانسته‌اند زمین را حفظ كنند و بر سازمان‌های اصلی حكومت تسلط داشته باشند.
او یكی از اصلی‌ترین دلایل موفقیت انصارالله و عبدالله صالح را نداشتن توان تاكتیكی و توان جنگی در صحنه نبرد از سوی نیروهای ائتلاف عربستان می‌داند.

** كشتار مردم یمن
در عین حال سازمان دیده بان حقوق بشر، و دیگر مجامع حقوق بین الملل ،اقدامات عربستان در یمن را یكی از بزرگترین جنایات سال 2015 در دنیا توصیف كردند.
مدیر بخش خاورمیانه و شمال آفریقای سازمان دیده بان حقوق بشر در مصاحبه ای گفت : عربستان در یمن از بمب های خوشه ای استفاده می كند و جنایاتی كه در این كشور مرتكب می شود، یكی از بزرگترین جنایات سال 2015 است.
وی تأكید كرد: دیده بان حقوق بشر از بحران یمن كه قربانیان آن غیرنظامیان هستند، بسیار نگران است.
هر چند هنوز نشانه روشنی از تمایل عربستان به توقف جنگ و تجاوز به یمن دیده نمی شود اما حتی اگر به فرض جنگ متوقف شود آثار و تبعات آن سال ها و دهه ها بر این كشور سنگینی خواهد كرد و بر همین اساس پیگرد قضایی جنایات جنگی عربستان در تجاوز به یمن همچنان در اولویت و دستور كار انقلابیون یمن باقی خواهد ماند كه همین مسئله با ایجاد وحشت در مسئولان سعودی آنها را بر آن داشته كه در هر طرح صلح پیشنهادی خواستار امتناع یمنی ها از پیگرد قضایی جنایات جنگی عربستان شوند .
متجاوزان سعودی-آمریكایی با بیش از 140 هزار بمب خوشه‌ای ساخت آمریكا و انگلیس كه به كارگیری آن در سطح بین المللی ممنوع است، چهار استان از استانهای یمن را بمباران كرده اند كه بر اثر آن هزاران نفر شهید یا زخمی شده‌اند.
پایگاه خبری شمّر نت یمن با اعلام این خبر افزود: مركز اجرایی چاره اندیشی برای مین ها و بمب ها در یمن اعلام كرد كه متجاوزان سعودی- آمریكایی و هم پیمانانش از آغاز تهاجم به یمن تا دسامبر سال گذشته میلادی با بیش از 140 هزار بمب خوشه ای، استانهای صعده ، حجّه، عمران و مأرب را بمباران كرده‌اند.
این مركز افزود ائتلاف متجاوزان به یمن همچنین بمب نوترونی كه به «مادر بمبها» شهرت دارد به منطقه فج عطان در صنعاء پرتاب و برخی محله های مسكونی را در این شهر با بمبهای خوشه ای بمباران كردند.
شمر نت به نقل از خبرگزاری سبأ یمن افزود ائتلاف متجاوزان به یمن از تسلیحاتی كه به كارگیری آن در سطح بین المللی ممنوع است استفاده و اماكن مسكونی و تأسیسات خدماتی دولتی و اراضی كشاوری را در استانهای یمن بمباران كرده‌اند.
مركز اجرایی چاره اندیشی برای مین ها و بمب ها در یمن افزود ائتلاف متجاوزان سعودی بمب های خوشه‌ای ساخت آمریكا و انگلیس را در یمن به كار گرفته اند و این كشورها جزو كشورهایی هستند كه قول داده اند از این تسلیحات استفاده نكنند و به هیچ كشوری ندهند بنابراین آنها مسئول مستقیم جنایاتی هستند كه در حق ملت یمن صورت می گیرد.
این مركز افزود مساحتی به متراژ 400 در 400 متر در روستای فج عطان كه با استفاده از بمب نوترونی بمباران شده بود بررسی شد و پنج تُن از بقایای بمب های پرتاب شده توسط جنگنده های متجاوزان سعودی آمریكایی تخلیه شد.
به گفته این مركز سه تُن از بقایای بمب های پرتاب شده به شهرستان حرف سفیان تخلیه شده است.
محله های كویت، رباط ، منطقه سنینه و دائری در صنعاء با بمب های خوشه ای هدف قرار گرفته است كه متجاوزان نیز به آن اذعان كرده اند و دو تُن بقای این بمب ها در این محله ها تخلیه شده است.
این مركز تصریح كرد متجاوزان سعودی آمریكایی همچنین از بمب های شیمیایی و فسفری و خوشه ای در استان های مأرب و حجه و صعده استفاده كرده اند.
هر روز ابعاد گسترده تری از جنایات آل سعود در یمن منتشر می شود ، گزارشگر العام در این خصوص چنین گزارش داد: بیش از سی و شش هزار یمنی از آغاز تهاجم وحشیانه رژیم ددمنش آل سعود و هم پیمانانش از جمله آمریكا به یمن كشته یا زخمی شده اند.
بیش از 15 میلیون یمنی به كمك نیاز دارند كه دو و نیم میلیون آواره در داخل و دویست و پنجاه یمنی آواره در جیبوتی و سومالی از جمله آنها هستند.
شش سازمان بین المللی غیر دولتی شامل پزشكان جهان، هندیكپ اینترنشنال، پریمیر اوریگانس اینترنشنال ، اكتید، سازمان تلاش علیه گرسنگی و همچنین سازمان كِر ، گزارش هولناكی را درباره وضع ملت یمن منتشر كردند. این سازمانها اعلام كردند از بیست و سوم مارس سال گذشته یعنی روز آغاز تجاوز به یمن، حدود سی و شش هزار قربانی اعم از كشته یا زخمی ثبت كرده اند.
ژان پییر مدیر بخش وضع اضطراری سازمان هندیكپ اینترنشنال گفت: «سی و شش هزار قربانی از آغاز حمله ائتلاف سعودی به یمن كه نیمی از آنها غیر نظامی هستند.»

** ویرانی كارخانه ها و تاسیسات یمن
عربستان سعودی در طول یك سال بیش از 200 كارخانه، 570 انبار مواد غذایی و حدود 400 بازار و مجتمع تجاری یمن را از بین برده است.
ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی كه برای تجاوز به یمن تشكیل شد علاوه بر محاصره اقتصادی ملت یمن، به نابودی زیرساخت های این كشور مبادرت كرده چنان كه در طول یك سال صدها كارخانه و مجتمع تجاری از بین رفته است.
محاصره یمن موجب تعطیلی 50 واحد صنعتی شده كه در پی آن 75 درصد بخش صنعتی یمن از كار افتاده است و 80 درصد كارگران این بخش بیكار شده اند.
'عبدالاله شیبان' نماینده وزارت صنایع یمن با اشاره به تعطیلی بخش اقتصادی یمن گفت: متاسفانه این روند رو به افزایش است و به عنوان مثال صنعت آب گازدار كه در نزدیكی فرودگاه صنعا بود یك ماه و نیم قبل هدف حملات شدید قرار گرفت و بیش از 300 كارگر آن بیكار شدند. در بخش صنایع سیمان دولتی نیز 3 هزار و 312 كارگر بیكار شده اند.
وی افزود: به دلیل محاصره اقتصادی یمن و نبود مواد اولیه، قسمتی از تولید تأسیسات صنعتی متوقف شده است؛ ضمن آن كه به دلیل شرایط نابسامان معیشتی امكان فروش تولیدات وجود نداشت.
بر اساس گزارش های سازمان های اقتصادی، حجم خسارت های اقتصادی یمن در طول یك سال گذشته از مرز 40 میلیارد دلار گذشت.
این موضوع تاثیر منفی بر اقتصاد این كشور داشته و باعث كاهش 34 درصدی رشد در بخش كشاورزی، نفت و برق شده است. در عین حال به دلیل محاصره اقتصادی، قیمت مواد غذایی 35 درصد افزایش داشته است.
عبدالرحمن الشرعبی كارشناس اقتصادی خاطرنشان می كند كه وضعیت نامناسب اقتصادی یمن به دلیل هدف قرار گرفتن زیرساخت ها در بخش كشاورزی، نفت و سایر بخش های حیاتی است و محاصره كامل و كاهش سفرهای ریلی و بندرگاهی به مشكلات انسانی دامن زده و در صورت ادامه این روند باید منتظر فاجعه انسانی در یمن بود.

** هدیه عربستان به القاعده و داعش
چندی پیش شبكه خبری بی بی سی انگلیس در گزارشی تكان دهنده به همكاری میان ائتلاف عربی - آمریكایی تحت هدایت عربستان و تروریست های القاعده در یمن اعتراف كرد. بی بی سی اعلام كرد، به شواهدی دست یافته كه نشان می دهد نظامیان ائتلاف تحت هدایت عربستان با تروریست های القاعده در یك جبهه علیه كمیته های مقاومت مردمی یمن موسوم به انصارالله می جنگند.
بر اساس گزارش بی بی سی، یك مستند ساز در خط مقدم نزدیك شهر تعز از همكاری شبه نظامیان حامی دولت مستعفی یمن تحت حمایت نظامیان اماراتی و نیز تروریست های القاعده فیلم تهیه كرده است.
بی بی سی اضافه كرد كه چندین گزارش از نیروهای ائتلاف و تروریست های القاعده كه در یك جبهه در جنوب یمن علیه انصارالله می جنگند طی 11 ماه گذشته منتشر شده است.
برخی از این گزارش ها حتی حاكی از آن است كه دولت مستعفی و فراری یمن تحت هدایت عبد ربه منصور هادی از مواجهه مستقیم با القاعده اجتناب می كند كه همین امر مانع حمله این گروه به اهداف و مواضع نیروهای هادی شده است.
این همكاری نزدیك باعث شده كه شاخه القاعده در یمن كه آمریكا آن را خطرناك ترین شاخه این گروه تروریستی نامیده است، در بخش های جنوبی یمن رشد و نفوذی محسوس داشته باشد. این مناطق كه عمدتا تحت كنترل مزدوران وفادار به دولت مستعفی این كشور و مورد حمایت ائتلاف عربستان است، طی یك سال گذشته شاهد افزایش حضور تروریست های القاعده بوده است؛ اخبار مربوط به این پیشروی ها معمولا در شبكه ها و سایت های خبری غربی حامی عربستان منتشر نمی شود، اما شبكه های محلی یمن به انعكاس این تحولات می پردازند؛ شبكه خبری المسیره خبر مربوط به گسترش حضور القاعده در شهرستان الرعده استان حضرموت در جنوب یمن را گزارش كردند.
خبرگزاری فرانسه نیز در گزارشی از تقویت پایگاه های القاعده و داعش در جنوب یمن خبر داد و با استناد به نظر كارشناسان، عوامل اصلی این وضعیت را نبود دولت مقتدر و موافقت نظامیان ائتلاف عربستان دانست.
این گزارش همچنین درباره ادامه حضور فزآینده گروه های تروریستی در جنوب یمن و غیرقابل جبران بودن این روند هشدار داد.
خبرگزاری فرانسه به نقل از منتقدان، حضور پررنگ گروه های تروریستی را درجنوب یمن حاصل همكاری دولت دست نشانده عربستان در عدن و حتی رساندن سلاح به آن ها دانست.
هرچند، به گفته یك كارشناس نظامی غربی كه در این گزارش نامش ذكر نشده، رابطه مذكور، در حد ائتلاف نیست بلكه از آن می توان به عنوان نوعی همزیستی یاد كرد.
این گزارش با یادآوری این مطلب كه دو گروه تروریستی القاعده و داعش به لحاظ ایدئولوژی دشمنان گروه های مقاومت مردمی یمن (انصارالله) هستند، اضافه كرد كه تسلیحات و منابع هدایت شده به سوی مخالفان انصارالله به دست این دو گروه می رسد.
زید السلامی كارشناس یمنی حوزه تروریسم به خبرگزاری فرانسه گفت كه مزدوران عبدربه منصور هادی رییس جمهوری مستعفی یمن برای جنگ با انصارالله به شبه نظامیان محلی متكی هستند كه آن ها نیز متشكل از سلفی های افراطی، جدایی طلبان جنوب و تروریست ها تشكیل شده اند.
بر اساس ارزیابی موسسه اطلاعاتی-امنیتی 'سوفان' آمریكا، القاعده در یمن كه از 20 سال قبل تاكنون در این كشور حضور داشته به مراتب از قبل قوی تر شده است، و حتی داعش نیز به پایش نمی رسد.
خبرگزاری فرانسه افزود: شاخه داعش در یمن توسط تروریست های سابق القاعده در نوامبر 2014 پایه گذاری شد و نخستین حمله هایش را در ماه مارس همان سال علیه مساجد شیعیان این كشور در صنعا اجرا كرد.
القاعده تا پیش از ژوئن 2012 به مدت یك سال استان ابین را در جنوب یمن در اشغال خود داشت، این گروه در آوریل گذشته شهر مكلا مركز استان حضرموت و تاسیسات نفتی همجوار را تصرف كرد و سپس در استان های جنوبی دیگر از جمله ابین، لحج و شبوه جای پایی برای خود ایجاد كرد.
رئیس كمیته عالی انقلاب یمن كه گروه های مقاومت مردمی این كشور را مدیریت می كند، چندی پیش نسبت به وخامت اوضاع امنیتی در استان شبوه (جنوب) و افزایش حضور تروریست های القاعده در این منطقه هشدار داده بود.
پایگاه خبری هافینگتون پست آمریكا در سپتامبر (شهریور) گذشته مطلبی را به قلم دو كارشناس امنیتی منتشر كرد كه از ارتباط نزدیك ائتلاف عربستان با گروه های تروریستی به ویژه القاعده خبر می داد. این مقاله تصریح كرده بود كه همگرایی و همكاری عربستان با گروه های تروریستی در یمن در ماه ژوئن (خرداد/تیر) واضح تر از قبل شد؛ زمانی كه دولت مستعفی تحت حمایت ریاض عبدالوهاب حمیقانی را به عنوان یكی از اعضای تیم مذاكره كننده اش در گفت وگوهای نافرجام سازمان ملل اعزام كرد. حمیقانی در سال 2013 توسط وزارت خزانه داری آمریكا به عنوان تروریست بین المللی اعلام شده بود كه در جذب نیرو و تامین مالی القاعده فعالیت كرده است؛ وی همچنین هماهنگ كننده بمب گذاری سال 2012 در پایگاه گار ریاست جمهوری یمن بود كه هفت كشته بر جای گذاشت.

** آتش بس فرصتی برای كشتار بیشتر
یمنی ها به برقراری طرح آتش بس آینده در این كشور شك و تردید دارند. یمنی ها درباره اجرایی شدن این طرح شك و تردید دارند چرا كه عربستان سعودی در گذشته احترامی برای آتش بس قائل نبوده است.
یمنی ها تاكید دارند عربستان سعودی با استفاده از آتش بس جدید می خواهد از فشارهای بین المللی علیه ریاض به دلیل ارتكاب جنایت جنگی در یمن رها شود و توان نظامی خود را برای تجاوز جدید بازسازی كند.
اما ناظران سیاسی بر این باورند اجرای آتش بس در یمن، این فرصت را به متجاوزان می دهد تا شمار بیشتری از شهروندان یمنی را به قتل برسانند و مشكلات مردم این كشور را بیشتر كنند. این احتمال وجود دارد آتش بس با فشارهای عربستان سعودی بر مزدوران خود در یمن برقرار شود و همچنین این احتمال نیز مطرح است متجاوزان به مانند گذشته به آتش بس متعهد نباشند. شهروندان یمنی تاكید دارند انعطاف پذیری كه عربستان سعودی درباره مسئله آتش بس در یمن پس از یك سال تجاوز و نسل كشی، از خود نشان داده ناشی از انتقادات سازمان های بین المللی علیه عربستان به دلیل ارتكاب نسل كشی در یمن است.

** گفت‌و‌گوهای صلح
احمد عسیری، روز چهارشنبه به شبكه اسكای نیوز امارات گفت كه ائتلاف از مذاكرات صلح استقبال می‌كند.
سعودی‌ها پس از یك سال هزینه سیاسی و مالی و گیر افتادن در یمن، به سختی به دنبال فیصله دادن آبرومندانه به این بحران هستند.
گفت‌و گوهای ژنو تا كنون به نتیجه نرسیده است و هر بار با پیش شرط عربستان و «منصور هادی» مبنی بر عقب‌نشینی حوثی‌ها از شهرها و بر زمین گذاشتن سلاح (شروطی كه عملا مذاكرات را بی معنی می‌كرد) ناكام شده است.
اما دور جدید مذاكرات، بنا به گفته «ابراهیم ولد الشیخ» قرار است در 18 آوریل در كویت برگزار شود؛ این مذاكرات پس از این قرار است انجام شود كه مذاكراتی نیز بین انصارالله و مقامات سعودی در مرز عربستان با وساطت قبائل مرزی در دو هفته گذشته انجام گرفته است.
حال باید ببینیم آیا مذاكرات پیش رو به سرانجامی می‌رسد یا نه؛ مذاكراتی كه تحلیلگران امیدهای بسیاری به آن بسته‌اند؛ چرا كه سعودی‌ها اراده بسیاری برای پایان بحران دارند.
مذاكراتی كه به قول نماینده سازمان ملل از آخرین فرصت‌ها برای خروج از بحران یمن محسوب می‌شود.
از علیرضا فرجی
خاورم**1566**1586