امضای این قرارداد اگرچه اقدامی درحوزه همكاری های دوجانبه هند و روسیه محسوب می شود، اما آثار منطقه ای آن و تاثیر آن بر تحولات و موازنه تسلیحاتی جنوب آسیا، امری روشن و غیرقابل اجتناب خواهد بود.
هنوز زمان تحویل سامانه پیشرفته یادشده به هند مشخص نشده است اما هند از قرار معلوم قصد دارد این سامانه های موشكی پدافند هوایی را در امتداد مرزهای خود با پاكستان مستقر كند.
سامانه پدافند هوایی اس-400 این قابلیت را دارد كه هر جنبنده ای را در شعاع 40 تا 400 كیلومتری در فضا ردیابی و هدف قرار دهد و مانع از هرگونه تجاوز هوایی احتمالی به آسمان هند شود.
به باور كارشناسان آگاه به تحولات منطقه جنوب آسیا، این سپر دفاعی، باعث خواهد شد تا هند در مسابقه تسلیحاتی آشكار خود با پاكستان، فاصله ای معنادار با این كشور همسایه پیدا كند و چند گام جلوتر از پاكستان قرار گیرد. هند و پاكستان هر دو از قدرت های هسته ای جنوب آسیا هستند.
هند درشرایطی قرار است سامانه های دفاع هوایی پیشرفته از روسیه تحویل بگیرد كه راه خرید سامانه های پدافند هوایی 'پاتریوت' ساخت آمریكا نیز برای این كشور باز است.
علاوه بر این، همكاری هندی ها با روسیه در زمینه دفاعی و تسلیحاتی محدود به سامانه 'اس-400' نمی شود. هندی به عنوان یكی از بزرگترین وارد كنندگان تجهیزات دفاعی و تسلیحاتی در جهان، زیردریایی اتمی ساخت روسیه را نیز در اختیار دارد و قرار است از مشتریان عمده جنگنده های جدید 'سوخو تی-50' روسیه كه از جنگنده های نسل پنجم و پیشرفته محسوب می شود، باشد.
همكاری های گسترده و رو به رشد تسلیحاتی هند و روسیه در شرایطی است پاكستان مدت ها است كه در انتظار دریافت چهار فروند بالگرد نظامی MI-35 از روسیه است.
'خواجه محمد آصف' وزیر دفاع پاكستان كه در روزهای اخیر برای شركت در پنجمین 'نشست امنیت بین المللی ' به مسكو سفر كرده بود، روز چهارشنبه گذشته در مصاحبه با خبرگزاری اسپوتنیك گفت: پاكستان درحال انجام گفت و گوهایی با روسیه برای خرید سامانه های دفاع هوایی، بالگردهای نظامی و تانك های پیشرفته از این كشور است.
سامانه هایی نظیر 'اس-300' و 'اس-400' و اس-500 از جمله معروف ترین سامانه های هوایی ساخت روسیه است. اما وزیر دفاع پاكستان بطور مشخص اشاره نكرده است كه كشورش به دنبال خرید چه نوع سامانه دفاع هوایی از روسیه است و این موضوع در چه مرحله ای قرار دارد. روسیه با ساخت سامانه جدید اس-500، تنها نسخه های قدیمی تر آن را در فهرست فروش و صادارت خود قرار داده است.
پاكستان تلاش می كند روابطش با روسیه را به سرعت گسترش دهد اما مسكو ضمن اینكه نسبت به توسعه مناسبات با پاكستان ابراز تمایل كرده است، معیارها و اهداف خود را برای میزان گسترش روابط با پاكستان دارد و به نظر می رسد پاكستان با شرایط امروز خود، راهی طولانی برای رسیدن روابط دلخواهش با روسیه در پیش دارد.
از سوی دیگر، هند توانسته با بهره برداری از خلاء ایجاد شده در روابط پاكستان و آمریكا ناشی از گسترش فراوان مناسبات اسلام آباد و پكن، این خلاء را پر كند و روابط خود با آمریكا را گسترده تر سازد. سفر سال گذشته باراك اوباما رئیس جمهوری آمریكا به دهلی نو و حضور معنادار وی در مراسم رژه روز جمهوری هند و همچنین سفر قریب الوقوع 'نارندرا مودی' نخست وزیر هند به واشنگتن در نیمه نخست ماه ژوئن سال جاری میلادی (نیمه دوم خرداد) و برنامه وی برای سخنرانی در كنگره آمریكا در این سفر، از نشانه های بارز نزدیك تر شد روابط راهبردی دهلی نو و واشنگتن است و این تحول درعمل می تواند به معنای محدودتر و تنگ تر شدن فضا برای روابط پاكستان با آمریكا باشد.
كنگره ای كه قرار است نارندرا مودی روز هشتم ماه ژوئن در آن با هدف جلب حمایت های بیشتر قانونگذاران آمریكا از گسترش روابط دهلی نو و واشنگتن سخنرانی كند، چند روز پیش صحنه انتقاد شدید نمایندگان از سیاست های پاكستان بود و برخی اعضای كنگره به صراحت پاكستان را به همراهی با طالبان و تبعیض در مبارزه با گروه های تروریستی متهم كردند و از دولت باراك اوباما خواستند تا كمك های مالی آمریكا به آن كشور را متوقف كند. نمایندگان كنگره همچنین بار دیگر در مسیر فروش هشت فروند جنگنده اف-16 آمریكا به پاكستان سنگ اندازی كرده و راه را برای دسترسی پاكستان به این چند فروند هواپیما بسیار دشوار كردند.
مقامات پاكستان سنگ اندازی ها در مسیر فروش این جنگنده را لابی ضدپاكستانی هند در آمریكا می دانند. دولت هند چند ماه پیش زمانی كه دولت واشنگتن فروش جنگنده های اف-16 به پاكستان را تایید كرد، به شدت واكنش نشان داد و این اقدام دولت آمریكا را ناامید كننده خواند. حالا به نظر می رسد مخالفت های هند با فروش اف-16 ها به پاكستان تا حدود به ثمر نشسته زیرا كنگره این بار سنگی به مراتب بزرگتر از دفعات پیش در مسیر اجرای این قرارداد 700 میلیون دلاری میان پاكستان و آمریكا قرار داده و گفته است كه پاكستان باید تمام این مبلغ راخودش بپردازد و دیگر خبری از كمك مالی 430 میلیون دلاری آمریكا برای تسهیل خرید این جنگنده ها نیست.
پاكستان در سال های اخیر سرمایه گذاری سیاسی و اقتصادی زیادی روی روابط دوستانه با چین انجام داده است، امید فراوان به طرح مشترك و عظیم احداث راهروی اقتصادی چین-پاكستان بسته و چینی ها نیز متقابلا به دنبال آن هستند تا با احداث این راهرو، به چند هدف همزمان را از جمله كوتاه كردن مسیر صادرات و واردات انبوه خود به مناطق و كشور های مختلف جهان و تبدیل كردن پاكستان به هم پیمان منطقه ای و راهبردی خود و خارج كردن این كشور از فهرست هم پیمانان آسیایی آمریكا، دنبال می كند.
پاكستان همچنین برای تقویت توان تسلیحاتی خود، نگاه به سمت چین دارد و ایجاد خط تولید جنگنده های نه چندان پیشرفته جِی.اف-17 توسط چین در پاكستان، تنها یكی از زمینه های همكاری تسلیحاتی دو كشور است.
این نكته نیز قابل توجه است كه در ماه های اخیر برخی موسسات تحقیقاتی بین المللی گزارش هایی را منتشر كردند مبنی بر اینكه پاكستان در حوزه تولید سلاح های هسته ای به سرعت درحال پیشرفت است ضمن اینكه زرادخانه های سلاح های هسته ای این كشور نسبت به زرادخانه های هند غنی تر است و پاكستان با سرعتی كه در ساخت تسلیحات هسته ای در پیش گرفته است، در 15 سال آتی، بعد از آمریكا و روسیه، می تواند به سومین قدرت هسته ای جهان تبدیل شود.
از: محمدرضا منافی، رئیس دفتر نمایندگی ایرنا در اسلام آباد
آساق**1723
اسلام آباد - ایرنا - روز چهارشنبه گذشته وزیر دفاع هند از امضای قرارداد تحویل سامانه های موشكی پدافند هوایی اس-400 با روسیه خبر داد و ابراز امیدواری كرد كه این سامانه هرچه سریع تر به هند تحویل داده شود. بدین ترتیب هند بعد از چین، دومین كشوری است كه صاحب این سامانه پیشترفته روسی خواهد شد.
