به گزارش روز شنبه گروه علمی ایرنا از شبكه خبری بی بی سی، این كشف كه جزییات آن در' ژورنال اخترفیزیكی ' منتشر شده محصول مطالعه تیمی بین المللی از دانشمندان از جمله در دانشگاه كالیفرنیاست.
اخترشناسان این كهكشان را، كه نور آن بعد از 13 میلیارد سال به ما می رسد، ابتدا با كمك تلسكوپ فضایی هابل كشف و بعد وجود آن را با تلسكوپ بزرگ كك (Keck) در هاوائی تایید كردند اما این تلسكوپ های قدرتمند به تنهایی كافی نبود.
پروفسور مبشردرعصرتاریك كیهانی فوتون‌های نور با طول موج مشخصی جذب اتم های خنثی هیدروژن می شدند و نمی توانستند فراركنند. به علاوه هیچ منبع دیگری برای تولید فوتون‌ها وجود نداشت چون ستارگان یا كهكشانی وجود نداشت. این وضعیت چندصد میلیون سال ادامه یافت كه به عصر تاریك مشهور است.
آنچه این كشف را ممكن كرد عدسی گرانشی بود كه امكان آن اولین بارحدود یك قرن پیش توسط نظریه نسبیت عام اینشتین پیش بینی شد. در این پدیده مجموعه ای از كهكشان ها نور اجرامی كه درفاصله بسیار دورتر پشت آنها قرار دارد را آشكار می كند.
پروفسور بهرام مبشر، كیهان شناس رصدی و استاد نجوم در دانشگاه كالیفرنیا در ریورساید، می گوید: 'عدسی گرانشی مثل تلسكوپ كیهانی رفتار می كند همانطور كه یك ذره بین اجرام را بزرگتر نشان می دهد. به كمك پدیده عدسی گرانشی است كه می شود كهكشان هایی كه با رصد مستقیم قابل مشاهده نیستند را دید.'
مربع هایی كه در عكس بالا خالی می بینید جای كهكشانی است كه تازه كشف شده و طیف نوری آنها نشان می دهد كه در واقع هر سه متعلق به همان شیء است.
توماسو ترو استاد فیزیك و نجوم در دانشگاه كالیفرنیا در لس آنجلس كه از كاشفان این كهكشان است به بی بی سی فارسی می گوید: 'این كهكشان خیلی كوچك است، جزییات آن به سختی دیده می شود.'
سوال بزرگی كه منجمان می خواهند به آن پاسخ دهند این است كه عصر تاریك كیهانی چگونه پایان یافت.
این دوره ای پس از مهبانگ - بیگ بنگ - است كه كهكشان ها هنوز تشكیل نشده بودند و كیهان عملا تاریك بود.
نظریه های نجومی می گوید كه بعد از مهبانگ، و درحالی كه با انبساط سریع جهان تشعشعات ناشی از مهبانگ خنك می شد، تركیب الكترون ها و پروتون ها باعث تشكیل گاز هیدروژن شد و این شروع عصر تاریك كیهان بود.
به گفته پروفسور مبشر در این دوره كه حدود 380 هزار سال بعد از مهبانگ شروع شد 'فوتون‌های نور با طول موج مشخصی جذب اتم های خنثی هیدروژن می شدند و امكان فرار نداشتند. به علاوه هیچ منبع دیگری برای تولید فوتون‌ها وجود نداشت چون ستاره یا كهكشانی وجود نداشت. این وضعیت چندصد میلیون سال ادامه یافت كه به عصر تاریك كیهانی مشهور است.'
این دوره حدود یك میلیارد سال بعد از مهبانگ تمام شد.
توماسو تروبعید است پیش از این كهكشان های زیاد دیگری شكل گرفته باشند اما احتمالا كهكشان های مشابه زیادی همزمان پدیدار شدند
پروفسور ترو می گوید 'نور ستارگان جوان نمی توانست راه زیادی برود تا به ما برسد. مثل این است كه مهی میان ما و كهكشان های اولیه باشد و در نتیجه نمی توانیم آنها را ببینیم.'
اما به تدریج با تشكیل ستارگان بیشتر نور فرابنفش ساطع شده از ستارگان درحال تولد در این كهكشان‌های جوان، اتم های هیدروژن فضا را یونیزه كرد - الكترون‌ها را از اتم ها جدا شد - تا امكان انتشار نور در كیهان فراهم شود.
معما اینجاست كه همه ستارگان قابل رویت در جهان نمی توانند تشعشع كافی برای یونیزه كردن همه هیدروژن و پایان عصر تاریكی فراهم كرده باشند.
اینجاست كه كشف تازه اهمیت پیدا می كند چون شاید گوشه ای از كهكشان های متعدد و كم‌نور زیادی باشد كه وجود داشته اند اما هنوز كشف نشده اند.
پروفسور مبشر كه در این مطالعه شركت نداشته به بی بی سی می گوید: 'اولین كهكشان ها حدود 600 میلیون سال بعد از شروع كیهان، مهبانگ، متولد شدند. مشخصه مهم در مورد این كهكشان به خصوص این است كه كم‌نورتر از كهكشان هایی كه پیش از این كشف شده بود. اگر این نوع كهكشان ها فراوان باشند، می توانسته اند تشعشعات كافی در كیهان اولیه ساطع كنند. و همین تشعشعات است كه مسئول شفاف شدن و روشن شدن كیهان بوده است.'
فراوانی این كهكشان های اولیه و ناپیدا دقیقا همان وضعیتی است كه محققان مطالعه تازه تصور می كنند در آن دوران وجود داشته.
پروفسور ترو می گوید: 'بعید است پیش از این كهكشان های زیاد دیگری شكل گرفته باشند اما احتمالا كهكشان های مشابه زیادی همزمان پدیدار شدند.'
'این كهكشان مسلما یكی از اولین كهكشان هایی است كه ما می شناسیم و نمونه خوبی است از این كه سایر كهكشان ها چه ظاهری داشته اند.'
به گفته پروفسور مبشر اندازه و ماهیت این كهكشان ها هم اكنون موضوع تحقیقات زیاد در علم نجوم است.
علمی **1354**1724
تهران- ایرنا- ستاره شناسان با كمك عدسی گرانشی و تلسكوپ های قدرتمند توانسته‌اند كم‌نورترین كهكشان كیهان تا به امروز را شناسایی كنند؛ كشفی كه به گفته محققان می تواند به حل یكی از بزرگترین معماهای نجومی كمك كند، اینكه عصر تاریك كیهانی چگونه به پایان رسید.
