در این سفر دیپلماتیك، شماری از مقامات بلندپایه تركیه ای از جمله وزیر خارجه، وزیر اقتصاد و رئیس سازمان اطلاعات تركیه و دهها تن از سرمایه گذاران و كارآفرینان بزرگ تركیه ای، اردوغان را همراهی كردند.
با توجه به رویكرد ثابت و مشخص دولت اردوغان، از اهداف حضور تركیه در قاره آفریقا، می توان به گسترش تاثیر سیاسی بر كشورهای آفریقایی، حضور پررنگ تر در بازار پر تقاضای آفریقا و مقابله با تاثیر « فتح الله گولن» رهبر مسلمان این كشور بر مردمان قاره آفریقا، اشاره كرد.
** افزایش كنشگری سیاسی تركیه در كشورهای آفریقایی
با احتساب سفارت تركیه در موگادیشو، تركیه دارای 34 سفارتخانه در كل منطقه آفریقا است. این آمار نسبت به سال 2009 در حدود 4 برابر شده است. ارسال كمك های بشردوستانه به مناطق بحرانی و در معرض خطر خشكسالی آفریقایی به ویژه پانتلند و سومالی لند، تاسیس آكادمی نظامی برای آموزش نیروهای ارتش سومالی و از همه مهمتر توسعه ایرلاین ها (مسیر هوایی) از سوی شركت های هواپیمایی تركیه، بی تردید با هدف كسب منافع سیاسی از سوی تركیه همراه است.
** حضور پررنگ تر در بازار پر تقاضای آفریقا
از دست دادن بازارهای رقابتی در كشورهایی چون روسیه، لیبی و عراق و از سوی دیگر رشد اقتصادی كشورهای آفریقایی، یكی از دلایل اصلی حضور معنادار اردوغان در قاره آفریقا است. تركیه آگاه است كه از دست دادن بازار پرتقاضای آفریقا به معنای شكست اقتصادی است و از این رو می كوشد با در اختیار گرفتن بازارهای كم رقابت اما پرتقاضای آفریقا، حضور خود را پررنگ تر نماید.
افزون بر آن، كشورهای آفریقایی اصلی ترین دریافت كننده كمك های مالی از سوی تركیه هستند. اجرایی كردن مولفه های اقتصاد آزاد و نیز توسعه اصلاحات اقتصادی با رویكرد غربی، در كشورهای نیازمند آفریقایی از دیگر اهداف رئیس جمهورتركیه است.
** مقابله با تاثیر محمد فتح الله گولن
بنیاد خدمات عمومی و آموزشی جنبش گولن، از دهه 70 میلادی تا كنون و با حضور حدود 4 میلیون نفر مسلمان تركیه ای كه اكثرا دانشجویان، معلمان، بازرگانان، روزنامه نگاران و افراد تحصیل كرده در زمینه‌های مختلف هستند، مدیریت می‌شود و در قاره آفریقا بسیار اثرگذار است.
بسیاری از بازرگانان و كارشناسان فعال در مناطق آفریقایی، با تاثیر پذیری از «محمد فتح الله گولن» رهبر مسلمان و اعتدال گرای تركیه، در حوزه های گوناگون در كشورهای آفریقایی، فعالیت می كنند كه این امر خوشایند دولت اردوغان نیست.
ترس دولت اردوغان از تاثیرپذیری چهره های شاخص آفریقا از «گولن» و مقابله با نفوذ اندیشه های این رهبر در تبعید، در كشورهای آفریقایی، از دیگر اهداف اردوغان در قاره سیاه است.
البته واضح و مبرهن است كه حضور اردوغان در كشورهای آفریقایی آغازی بی پایان برای نجات تركیه از تنگنا های اقتصادی و سیاسی است.
تركیه به خوبی می داند حضور پررنگ ایران در منطقه و نیز تمایل كشورهای جهان به توسعه مناسبات سیاسی و تجاری با ایران ظرفیت های سیاسی و اقتصادی منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا متعلق به ایران است. حقیقتی كه تركیه را واداشته است تا شكست خود را نه در خاورمیانه كه این بار در آفریقا، جستجو كند.
گزارش: حمید اوضح
خاورم**9377**1144
تهران – ایرنا – «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری تركیه با هدف توسعه مناسبات اقتصادی، سیاسی در سفری چهار روزه به سه كشور اوگاندا، كنیا و سومالی، سفر كرد. سفر چهار روزه اردوغان در راستای سفر دوروزه اسفند ماه سال گذشته به كشورهای غنا، ساحل عاج، گینه و نیجریه انجام شد كه نشان از وجود برنامه های هدفمند از سوی تركیه برای افزایش تحركات سیاسی و اقتصادی در قاره آفریقا است.