به گزارش ایرنا از نیمه ماه شعبان كه بگذریم، چهره ظاهری شهرهای استان یزد دگرگون می شود مردم این استان از چند روز قبل شروع به نظافت و پاكسازی خانه ها و مساجد می كنند و به این ترتیب به استقبال ماه مهمانی خدا می روند و رمضان كم كم خود را با آیین های معنوی زیادی نمایان می كند.
یزدی ها نظافت خانه را در روز انجام می دهند چون عقیده دارند جارو كردن در شب كراهت دارد و شب باید خانه تمیز باشد تا شیطان در كثیفی آن ماندگار نشود به همین دلیل خاكروبه را قبل از غروب آفتاب از خانه بیرون می برند.
**هلال ماه نو
مردم یزد برای رؤیت هلال اول ماه رمضان، غروب روز آخر ماه شعبان به بالای پشت بام و مناره های مساجد می روند و با نگاه به آسمان، ماه را جست و جو می كنند و در صورت مشاهده آن، اعمال مخصوص این ماه را به جا می آورند.
اگر بدلیل ابری بودن آسمان، رؤیت هلال اول ماه ممكن نباشد یزدی ها مجبور می شوند به اصطلاح قاصد در كنند یعنی افرادی را به آبادی ها و شهرهای نزدیك بفرستند كه افق شان با شهر آنها یكی است.
اگر قاصد در كردن جواب نداد و تا سحرگاهان، امكان دیدن ماه میسر نشد، مردم سحری را خورده و روزه می گیرند تا در صورت آغاز ماه رمضان از تكالیف دینی خود غافل نمانده باشند.
یزدی ها به محض رؤیت ماه، چشم هایشان را می بندند و صلوات می فرستند تا از بركت ماه نو، حاجاتشان برآورده شود.
**ستارگان اذان گو
مردم این دیار به بركت سرزمین كویریشان، همیشه امكان تماشای ستاره ها و جهت یابی با استفاده از ستاره ها را داشته اند.
در گذشته، در ماه رمضان همین ستاره های روشن و نورانی، نقش موذن را برای یزدی ها ایفا می كردند و به طور مثال حركت ستاره پرویز، نشانه هنگامه سحر بوده است.
در سالهایی كه مردم از ستاره بینی فاصله گرفتند اما هنوز وسایل ارتباط جمعی آنقدر گسترده نبوده تا كفاف جمعیت را بدهد، خادمان مساجد یكی، 2 ساعت به سحر مانده چراغهایی را روشن می كردند و در نقاط مرتفع شهر و گلدسته مسجدها می گذاشتند تا مردم با دیدن نور چراغ به نزدیك شدن سحر پی ببرند و وقت اذان، چراغها را خاموش می كردند تا مردم بدانند باید سفره سحری را ببندند و نماز صبح را به جا آورند.
یكی از مشهورترین چراغها، ˈچراغ ملاكاظمˈ خادم مسجد جامع كبیر یزد بود؛ او هر شب چراغی را روشن و در یكی از گلدسته های مسجد می گذاشت و هنگام اذان صبح آن را خاموش می كرد یا اینكه در شهر نقاره می زدند و وقت سحر را اعلام می كردند.
امروزه نیز كه تمام امكانات مهیاست، مردم با استفاده از تلفن همدیگر را با فرا رسیدن سحر بیدار می كنند.
در قدیم مردم برای تشخیص غروب آفتاب به دیوار كاهگلی نگاه می كردند و عقیده داشتند هر وقت كاه های داخل كاهگل دیوار دیده نشد موقع اذان مغرب فرا رسیده است.
نماز جماعت مغرب و عشا مانند سایر نمازهای یومیه در تمام مساجد برگزار می شود و چون مردم بر این باورند كه افطاری دادن و سیر كردن روزه داران از ثواب بسیاری برخوردار است بر این امر همت گمارده و در بیشتر مساجد یزد افطاری می دهند.
** نخل برداری
نخل در زبان فارسی به معنای تابوت است و در میان شیرازی ها بعنوان نمادی از تابوت حضرت سید الشهدا (ع) شناخته می شود كه از چوب ساخته شده و به شكل برگ درخت است.
این نخل ها با احترام خاصی در برخی نقاط شهر گردانده می شود و مردم ملبس به رخت مشكی بر سر و سینه زده و در رثای اهل بیت(ع) عزاداری می كنند.
این آیین بیشتر در ایام ماه محرم و روزهای تاسوعا و عاشورا با شكوه خاصی در شهرهای یزد، تفت، اشكذر، اردكان و بافق برگزار می شود با این حال یزدی ها در روز شهادت حضرت علی(ع) و مصادف با ماه رمضان نیز هیأتهای عزاداری راه می اندازند و آیین نخل برداری را اجرا می كنند.
** كلوخ اندازی
از دیگر رسوم جالب این خطه این است كه مردم با برپایی آیین كلوخ اندازی یا كلوخ اندازون به استقبال ماه مبارك رمضان می روند.
این رسم مردم یزد بیشتر شبیه خانه تكانی مردم كشور در ایامی پایانی هر سال است به نحوی كه مردم چند روز قبل از ماه رمضان به نظافت و پاكسازی خانه ها و مساجد می پردازند و با برگزاری آیین كلوخ اندازی به شادی پرداخته و به استقبال ماه رمضان می روند.
در این آیین دیرین، خانواده ها در آخرین روز ماه شعبان در كنار یكدیگر جمع می شوند یا دسته جمعی به دل طبیعت می زنند و آن روز را به شادی و خوشی می گذرانند و از انواع خوراكی ها بهره مند می شوند و به دیگران نیز می دهند.
یكی از خوراكی هایی كه روز كلوخ اندازی طرفدار زیاد دارد، خوراك موسوم به ˈشولیˈ است كه نوعی آش است و انواع مختلف دارد.
از دیگر خوراكی های روز كلوخ اندازی، آش رشته یا آش خمیر، آش كشك، حلوای برنج، شله زرد و فالوده یزدی است.
در گذشته های دور، مردم یزد در پایان روز به یكدیگر كلوخ های كوچك پرتاب می كردند و می خندیدند و از این روست كه به این روز، روز كلوخ اندازی می گویند.
در صورتی كه ماه رمضان مثل امسال مصادف با فصل گرما باشد جمعه آخر ماه شعبان یا آخرین روز این ماه را جوانترها در دسته های چند نفری یا به اتفاق اعضای خانواده به باغ و صحرا می روند و با پختن آش و تهیه غذاهای مناسب، خوردن شیرینی و آجیل، از آمدن ماه رمضان استقبال می كنند.
در برخی شهرستانهای استان همچون شهرستان بافق، برخی مردم، چند روز قبل از حلول ماه رمضان روزه می گرفتند و این روزه ها به نیت روزه قضا گرفته می شد تا بنا بر احتیاط، اگر هلال ماه رمضان زودتر رؤیت می شد روزه قضا بر گردن آنها نمانده باشد.
عادت این بود قبل از ماه رمضان، خانواده ها خود را برای گرفتن روزه آماده می كردند و كسانی كه توانایی داشتند آذوقه یك ماه خود را كه بیشتر آرد، حبوبات، خرما و نان خشك بود خریداری می كردند.
** روضه قنبر
خواندن روضه قنبر از دیگر رسوم مردم یزد است كه معمولاً در ماه مبارك رمضان برگزار و از شب نوزدهم تا شب بیست و هفتم ماه مبارك رمضان خوانده می شده است.
این روضه بیشتر مخصوص زنان است كه با نذری دادن و طلب حاجت در این چند روز در خانه ها برگزار می شود و بعنوان نماد ضربت خوردن مولای متقیان حضرت علی(ع) است.
قنبر از غلامان حضرت علی(ع) بود و فردی در این مراسم با حالاتی شبیه درویشان با لباس سفیدی بر تن و كلاه سفید كشكولی بر سر، كه نماد دوستی حضرت علی(ع) است مراسم روضه را اجرا می كرد.
در مراسم روضه قنبر، 2 شخصیت دیگر نیز حضور دارند كه یكی نقش حضرت زینب(س) را با لباس بلند و مشكی و شخصیت دیگر نقش ام كلثوم(س) را بازی می كرد و بین حاضران در گروه، صحبت هایی در قالب شعر رد و بدل و اشعار حزن آلود نیز خوانده می شد.
اكنون هم این مراسم كم و بیش در یزد برگزار می شود و احترام خاصی بین مردم دارد كه برای طلب حاجت و رفع گرفتاری توسط زنان برگزار می شود.
**آیین های شب های قدر
مردم یزد عقیده دارند در شب های قدر، ساعت به دنیا آمدن هر نوزاد و از دنیا رفتن هر شخص، از طرف ملك مقرب خداوند معین می شود به همین دلیل در این شبها از خداوند طلب طول عمر و داشتن فرزند می كنند.
مردم خرانق اردكان عقیده دارند موقع خواندن دعا و قرآن، اگر قرآن از سر كسی بیفتد در آن سال می میرد یا كسانی كه نماز صد ركعتی بخواند اگر در وسط نماز چرتش بگیرد آن سال، سال آخر عمرش خواهد بود.
آنها همچنین معتقدند اگر كسی كه بعد از ماه رمضان بمیرد، آمرزیده و عبادتش به درگاه خدا مقبول شده است.
اهالی طزرجان تفت هم بر این باورند كه مقدرات هركس در شب بیست و سوم رقم می خورد و آنان كه سال آخر عمرشان را می گذرانند بر طومار گناهانشان خط كشیده می شود به همین اعتقاد، برخی افراد، شب بیست و سوم پس از مراسم احیاء، دست راست خود را جلوی صورت می گیرند اگر سایه پنج انگشت خود را بر دیوار دیدند، معتقدند تا رمضان سال بعد زنده خواهند ماند و اگر سایه یكی از انگشتان را ندیدند تا سال دیگر می میرند.
همچنین در شب های احیا، دعای جوشن كبیر خوانده می شود و زمانی كه به جمله ˈالغوث، الغوث، خلصنا من النار یا ربˈ رسیدند، بر ریسمانی كه قبلاً آماده شده است، می دمند و آن را گره می زنند و بدین ترتیب صد گره به ریسمان زده می شود و اعتقاد دارند كه هرگاه در زمان مرگ این ریسمان را بر گردن اندازند یا دور كفن خود ببندند از آتش جهنم در امان خواهند بود.
همچنین برای شفای بیماران، با خواندن همان جمله و دمیدن آن به شیرینی و خوراندن آن به بیمار، طلب بهبود و شفای مریض را مسألت می كنند.
در روز شهادت حضرت علی(ع) نیز در حسینیه شاه ولی تفت، مراسم نخل گردانی برگزار می شود.
**تهیه آجیل مشكل گشا
این رسم در شب های ماه رمضان بخصوص شبهای احیا و قدر اجرا می شود و كسانی كه حاجت دارند آجیل را تهیه می كنند.
برای این كار، فرد حاجت دار ماهانه مبلغی را كنار می گذارد و پول را به زن مومنی می دهد تا آجیل را از هفت مغز، بخرد و در مراسم خاصی بین 2 نماز در میان نمازگزاران تقسیم كند.
**رسم كیسه دوزی
آیین كیسه دوزی و لباس مراد هم یكی دیگر از آداب و رسم سنتی مردم خطه یزد است كه در ماه مبارك رمضان برگزار می شود.
در این مراسم سنتی كه ریشه در آیین نیاكان دارد و از تبار آریایی ها به ارث رسیده است در شب 24 ماه رمضان در میان نماز ظهر و عصر پارچه ای را به نیت شفا برای بیمار تهیه می كنند و آن را برش می دهند تا كار دوخت روی آن انجام شود.
**روزه چند كُتو
بیدار شدن در وقت سحر، سحری خوردن و آمادگی برای روزه گرفتن علاوه بر ثواب و اجر معنوی به لحاظ تفاوتی كه با 11 ماه دیگر سال دارد نوعی تنوع و تفریح برای بزرگترها محسوب می شود بچه ها و نابالغین هم بدلیل اینكه اول شب به طور معمول خانواده ها از سحر و سحری خوردن و بیدار شدن صحبت می كنند، شور و شوق فراوانی برای بیدار شدن از خود نشان می دهند و از والدین می خواهند كه آنها را نیز فراموش نكرده و سحرگاهان بیدار كنند.
كودكان ضمن اینكه روزه های كوتاه تری می گرفتند، با بیدار شدن هنگام سحر با فرهنگ معنوی سحر و روزه و رمضان آشنا می شدند.
البته برای كاستن از فشار گرسنگی و تشنگی طول روز بر حسب توان فرزند نابالغ چند نوبت به آنها آب و غذا خورانده و دوباره روزه آنها را پیوند می زنند كه به چنین روزه گرفتنی ˈروزه پیوندی یا دوكُتُوˈ گفته می شود.
** بیدار شدن سحر
در زمان قدیم به لحاظ نبودن ساعت و سایر ابزار و وسایل هشدار دهنده و سنجش زمان كه بتوانند در وقت معین و مقرر بیدار یا وقت را از روی آنها تعیین كنند از روش ها و ابزار طبیعی بهره می گرفتند و در زمان مورد نظر یا در وقت سحر بیدار می شدند به طور مثال یك یا چند نفر از اهالی محل سحرها بیدار می شدند و با صدا زدن و زدن در منازل، دیگران را بیدار می كردند.
** طبل و دهل نوازی
صدای خواندن خروس بهترین و رایج ترین وسیله برای بیدار كردن مردم در سحر بوده است زیرا مردم به تجربه دریافته بودند كه خروس ها در طول شبانه روز در سه نوبت معین بانگ سر می دهند.
زندگی سنتی و غلبه فرهنگ دامداری و كشاورزی در بیشتر مناطق موجب می شد كه عامه مردم در منازل خود تعدادی مرغ و خروس نگهداری كنند و حتی كسانی كه در طول سال(غیر از ماه رمضان) به هر دلیل مرغ و خروس نداشتند، مخصوص این ماه خروسی خریداری و برای بیدار شدن هنگام سحر در نزدیكترین محل خواب خود از آنها نگهداری می كردند.
خروس خوان اول نیمه شب یعنی ساعت 24 را خبر می داد، خروس خوان دوم سحر و خروس خوان سوم وقت نماز صبح و دمیدن صبح صادق را بانگ می زد.
برخی از مردان كه دعا خوان سحر و اذان گوی صبح بودند از روی ستاره ها و قرار گرفتن آنها در آسمان به اوقات مورد نظر پی می بردند و با صدای خود همسایگان دیگر را بیدار می كردند و به این ترتیب همه شهر از آغاز سحر و پایان آن مطلع می شدند.
** غذاهای سحری و افطاری
همیشه جامعه به طبقات و گروه هایی تقسیم شده و از نظر سطح زندگی و برخورداری از مزایا و امكانات یكسان نبوده و نیستند.
نابرابری و تضاد در همه وجوه زندگی از جمله اندوخته خوراكی ماه مبارك رمضان، تهیه سحری و خوردن افطاری وجود داشته و دارد.
غذای اغنیا، اربابان و ثروتمندان را در طول ماه رمضان گوشت، كشك و روغن گوسفند، برنج و دیگر غذاهای مقوی تشكیل می داد اما بیشتر مردم ˈاشكنه تخم مرغˈ را با مرزنجوش، فلفل، پیاز و در صورت امكان روغن گاو یا گوسفند و در غیر این صورت با یكی از روغن های ارزانتر می پختند بطوری كه مقداری آب داشته باشد تا نان خود را در آن 'تلیت' كنند.
شیر گاو یا گوسفند را بیشتر برای سحری استفاده می كردند و در صورتی كه ماه مبارك مقارن با زمستان بود، ˈآش تُكیˈ یا شلغم پخته، غذای افطاری مردم را تشكیل می داد.
** ختم قرآن كریم
از رسوم پسندیده مردم این استان كه هنوز هم نه تنها در یزد بلكه در تمام شهرستانهای استان مرسوم است ختم قرآن در ماه مبارك رمضان بوده و هست.
زنان یزدی در ماه رمضان دوره های قرآن خوانی دارند و هر روز یك جزء از قرآن را با هم قرائت می كنند. آنها معتقدند در پایان ماه در نوبت خواندن سوره توحید به هر كس كه برسد در كار او گشایش ایجاد می شود و زندگی اش در طول سال توأم با خیر و بركت خواهد بود.
از روز اول ماه رمضان زنان مومنه در قدیم در خانه یكی از آشنایان مسلط به قرائت قرآن معروف به مُلّا گردهم می آمدند و جمع حاضر هر روز یك جزء قرآن را تلاوت می كردند و تا پایان ماه مبارك، 30 جزء قرآن تلاوت می شد.
اكنون هم این رسم هر ساله تكرار می شود البته دیگر در جلسه، زنی را ملا خطاب نمی كنند بلكه تقریبا همگی به قرائت قرآن آشنایی دارند و چنانچه شخصی كمی در خواندن قرآن كریم ضعیف باشد دیگران كمك می كنند كه تا پایان ماه مبارك رمضان، غلط خوانی ها برطرف شود.
البته این مراسم در زمان حاضر در امامزاده ها و مساجد هم به صورت عمومی برگزار می شود و با استقبال پرشور جوانان و نوجوانان همراه است.
** آداب كهن یزد در شب 27 ماه مبارك رمضان / از جشن و سرور تا مراسم دوست دوست
یك پژوهشگر یزدی در باره وجود برخی از آیین های ماه مبارك رمضان در استان یزد به خبرنگار ایرنا گفت: این آیین ها ریشه در آیین های كهن دارد در شب بیست و هفتم این ماه كه شب قصاص ابن ملجم است مراسم متعدد و جالبی در یزد برگزار می شد بعضی از افراد در این شب غسل و حتی مراسم احیا برگزار می كردند و معتقد بودند اگر فردی این روز را روزه بگیرد گناهانش به گردن ابن ملجم می افتد.
صدیقه رمضان خانی افزود: مردم در شب بیست و هفتم ماه مبارك رمضان به جشن و سرور می پردازند و این روز را مبارك و مقدس می دانند و اگر مراسم خواستگاری، بله برون، عقد و عروسی دارند در این شب برگزار می كنند و همچنین تازه دامادها در این شب به نوعروسان خود هدیه می دهند كه به هدیه بیست و هفتمی معروف است.
وی اضافه كرد:در این شب، مردان خضاب و زنان حنا می بندند و لباس نو به تن می كنند و به منزل فامیل و اقوام می روند و بعد از افطار نیز غذاهای یزدی مانند شولی یا كله پاچه می خورند.
این پژوهشگر، یكی دیگر از مراسم را ذكر گفتن و لعنت فرستادن بر ابن ملجم و خواندن ذكرهای: ˈناد علیا مظهر اعجائب، اللهم العن قتل امیرالمومنینˈ عنوان كرد و گفت: این رسوم در شهرهای دیگر كشورمان مانند شیروان، خراسان، طالقان و هرات هم وجود دارد.
به گفته وی مولودی خوانی، دایره زنی و دوختن پیراهن مراد از دیگر آیین های معروف یزدیها در روز 27 ماه رمضان است.
رمضان خانی اظهار كرد: این مراسم به این شكل است كه اگر كسی مریض بود یا دختر دم بختی داشت، از هفت نفر كه اسامی حضرت زهرا(س) یا ائمه را داشتند پول می گرفت و با آن پارچه می خرید و در روز 27 ماه رمضان در مسجد آن را می دوخت و حتی در قدیم چرخ خیاطی خود را به مسجد می بردند تا پیراهن هرچه زودتر دوخته شود تا در نهایت لباس دوخته شده را به تن فرد مورد نظر كنند.
به گفته وی البته این رسم بیشتر در مسجد«امیر چخماق» یزد كه سنگی را با نام «مراد» در خود دارد انجام می شود، اما در سایر مساجد نیز مرسوم است.
در جای دیگری در تعریف این مراسم آمده است: از چند روز مانده به شب بیست و هفتم، زنهایی كه مریض دارند یا بچه دار نمی شوند به فكر دوختن پیراهن مراد می افتند.
برای تهیه پارچه، زنی كه نذر دارد به هفت خانه رو به قبله كه از سادات است، مراجعه كرده و كمك می طلبد؛ صاحبخانه هم با روی گشاده، مقداری پول به آن زن می دهد و برای برآوردن حاجتش دعا می كند.
برای كمك گرفتن به سراغ خانه داغدیده نمی روند، زیرا معتقدند این كار شگون ندارد. بعد از خرید پارچه، در مسجد جمع و به دوختن آن مشغول می شوند و تا زمانی كه حاجتشان برآورده نشود آن را برتن می كنند.
در یزد، بیشتر زنان برای دوختن پیرامن مراد به مسجد امیر چخماق می روند. در این مسجد سنگ مرمری است مشهور به سنگ مراد كه روی آن كتیبه ای حك و بر دیوار محراب نصب شده است؛ گفته می شود دوختن پیراهن مراد در مقابل این سنگ، باعث می شود كه حاجت، زودتر برآورده شود.
رمضان خانی گفت: مردم معتقد بودند با این كار اگر فرد مریض باشد شفا می یابد یا برای دختر دم بخت همسر مناسبی پیدا می شود؛ همچنین بعد از دوخت و دوز لباس، شیرینی به حضار تعارف می كردند البته این رسم هنوز هم وجود دارد.
نكته جالب این است كه مردم اعتقاد داشتند اگر پارچه پیراهن مراد با قیچی بریده شود به حاجتشان نمی رسند و آن را با تیغ می بریدند و همچنین بایستی نخ همرنگ پارچه باشد.
رسم دیگر، دوختن كیسه مراد در این روز است به این شكل كه پولی از افراد خاص تهیه می شد و با آن پارچه خریده و كیسه ای می دوختند و از مردم مواد خوراكی می گرفتند و داخل كیسه می ریختند و معتقد بودند اگر آن را به مریض بدهند حالش بهتر می شود.
رسم شكستن گردو برای بازگشایی بخت دختران دم بخت نیز كه اكنون هم كم و بیش وجود دارد، از دیگر آیین های یزدیها در ایام ماه مبارك رمضان است.
افرادی كه دختر دم بختی داشتند مقداری گردو تهیه كرده و از پله های مسجد جامع بالا می رفتند و در هر پله یك عدد گردو را زیرپا می شكستند و زمانی كه به بالای مسجد رسیدند بر گنبد مسجد دعای خاصی می خواندند و هفت دور می چرخیدند و از پله ها پایین می آمدند.
در دست دختر دم بخت، قفل و شیرینی قرار داشت كه وقتی از پله های مسجد جامع پایین می آمد قفل را به اولین نفری كه جوان بود، می داد تا آن را باز كند و به وی شیرینی تعارف می كرد زیرا معتقد بودند با این كار بخت دختر باز شده و همسر مناسبی پیدا می كند.
این پژوهشگر یزدی پختن نان مراد یا نان بیست و هفتمی را رسم دیگر یزد عنوان كرد و افزود:
برای تهیه آن آرد را از هفت نفر كه اسم فاطمه دارند، گرفته و به سراغ مغازه ای كه رو به قبله بود و صاحبش فرد خوب و مومنی محسوب می شد، می رفتند و پولی می گرفتند .
با این پول آرد خریده و نان را می پختند و به برش های كوچكی تقسیم كرده و به مردم می دادند و معتقد بودند اگر فردی كه باید به سربازی برود این نان را بخورد از خدمت سربازی معاف می شود و یا اگر در زندان است آزاد می شود.
رمضان خانی به رسم تهیه حلقه مراد نیز اشاره كرد و گفت:پول تهیه انگشتر را از هفت نفر كه اسامی ائمه را داشتند می گرفتند و مقداری پول هم خودشان به آن اضافه می كردند و به زرگر سفارش می دادند تا انگشتری از جنس طلا یا نقره به اندازه انگشت فرد مریض بسازد و روز 27 ماه رمضان اگر فرد مورد نظر دختر بود حلقه را به دستش می كردند و اگر پسر بود حلقه را به گوش راستش می آویختند.
این پژوهشگر، مراسم دوست علی یا دوست دوست را یكی از معروفترین آیین های یزد و یادگاری از ایام باستانی این دیار دانست و گفت: گروهی بنام قاشق زن یا كمچلی زن كه اغلب جوانان و نوجوانان بودند به در هفت خانه می رفتند و اشعار: ˈدوست دوست دوست علیه امام اول علیه، میدی یا برم؟ˈ می خواندند و صاحبخانه مقداری مواد خوراكی به آنها می داد كه گروه آن را بین خود تقسیم می كردند و اگر فردی مریض بود به او می دادند.
مردم از این بچه ها استقبال می كردند و با روی گشاده و سعه صدر از خوراكی هایی كه قبلا برای همین شب تهیه كرده بودند، به آنها می دادند.
عده ای از مردم اعتقاد دارند این كار باعث برآوردن حاجات و همدردی با یتیمان كوفه و همدلی با مولا علی (ع) است.
** نان بیست و هفتمی در روستای بنادك سادات
نان مخصوصی كه به «نان بیست و هفتمی» مشهور است، پخت می شود كودكان برای گرفتن آن نان، بصورت دسته جمعی به خانه ها مراجعه و اشعاری را خوانده و نان را طلب می كنند.
** مراسم الاغ ابن ملجم در شهر هرات
در این شب، مجسمه ابن ملجم را با گونی درست كرده و بر الاغی سوار می كنند و در روستا می چرخانند، مردم نیز اجتماع كرده و با تفریح و شادی آن را آتش می زنند.
- هدیه بیست و هفتمی در شهرستان تفت نیز گاهی مراسم عروسی را در این شب برگزار می كنند و یا خانواده داماد برای عروس خود هدیه ای می فرستند كه به آن«هدیه بیست و هفتمی» گفته می شود.
** مراسم شب و روز عید فطر
به گزارش ایرنا، نظافت منازل، خرید لباس نو، تهیه شیرینی و میوه های تازه فصل و برنامه ریزی برای دید و بازدید در این روز از جمله مقدمات برای حلول عید سعید فطر و بزرگداشت آن در بین مردمان مومن این استان است.
با اعلام روز اول ماه شوال و فرارسیدن عید سعید فطر، مردم پس ازعمل مستحبی غسل و پوشیدن لباس نظیف و معطر در سطح محله ها و مناطق مختلف تكبیرگویان راهی مصلای اقامه نماز عبادی سیاسی و شكوهمند این روز مبارك می شوند.
مردم با ورود به مصلای نماز عید فطر ضمن مصافحه و تبریك این عید بزرگ به هم برای اقامه نماز آماده می شوند.
رسم این است كه قبل از اقامه نماز عید، مكبر و مجری این مراسم چندین مرتبه ذكرهای وارد شده این روز را بلند قرائت و نمازگران نیز با او تكرار می كنند.
مهمترین این ذكرها گفتن الله اكبر، لااله الاالله، صلوات بر محمد و آل محمد(ص) و خواندن دعای سلامت امام زمان(عج) است.
از قدیم الایام رسم بر این بوده است كه كسانی كه نذر و نیازی دارند با تهیه شیرینی، آن را در محل برگزاری نماز عید فطر و قبل از اقامه نماز بین مردم توزیع می كردند.
طبخ آش معروف به حضرت ابوالفضل العباس(ع) و توزیع آن در صبحگاه عید بین مردم از دیگر آداب و رسوم قدیمی این روز در بین یزدی هاست.
در اكثر مناطق استان بر اساس یك سنت دینی و ارزشی، مردم بلافاصله پس از اتمام نماز عید سعید فطر و قبل از رفتن به منازل خود، بر سر قبور مطهر شهیدان رفته و با به همراه بردن خیرات از قیبل خرما، شیرینی و گل یاد شهدا و گذشتگان خود را گرامی می دارند.
شستن قبور شهدا و اموات، قرائت آیات كلام وحی و ذكر ادعیه از دیگر مواردی است كه در این روز صورت می گیرد.
مردم مومن استان یزد در ادامه آداب و رسوم خود در این روز مبارك به دید و بازدید بزرگترها و ریش سفیدان خانواده و محل سكونت خود می روند و این عید را به آنها تبریك می گویند.
برگزاری جشن های اسلامی شامل مولودی خوانی و مدیحه سرایی همراه با دعوت اقوام و بزرگان فامیل از دیگر آداب حسنه این عید بزرگ اسلامی است كه در بین یزدیها رایج است.
در بین زنان یزدی نیز رسم است كه در روز عید سعید فطر بصورت دسته جمعی به خانه فردی كه جلسات ختم قرآن مجید در طول ماه مبارك رمضان در منزل او برگزار شده است می روند و با دادن هدیه و شیرینی از او تقدیر می كنند.
در برخی از مناطق استان نیز بانوانی كه در جلسه ختم قرآن مجید ماه رمضان سوره اخلاص به نامشان ختم شده است در روز عید فطر از دیگر زنان محل دعوت كرده و با شیرینی از آنها پذیرایی می كنند.
مردم مومن یزد معتقدند عید سعید فطر همان روز تولد دوباره انسانها و بازگشت به فطرت پاك انسانی و الهی است.
یزدی ها در پایان روز این تولد دوباره را تا پاسی از شب به شكرانه حضورشان در یك ماه میهمانی خدا و انجام عبادات و ترك معصیت ها به شادی و شادمانی می گذرانند.
2088/6197
یزد- ایرنا - یزد با توجه به پیشینه تاریخی اش، اصیل ترین آداب و رسوم محلی را بویژه در ماه مبارك رمضان دارد به گونه ای كه مردم این دیار در طول زمان، آنچنان به این مناسبت ها پایبند شده اند كه جزء جدایی ناپذیر زندگی آنها شده است.
