به گزارش ایرنا، با آغاز ماه رمضان، مردم استان سمنان با غبارروبی مساجد و منازل به استقبال این ماه مبارك می روند و از این فرصت برای برآورده شدن حاجات و دستگیری از مستمندان استفاده و از هم پیشی می گیرند.
این ماه با ویژگی های خاص خود، سفره های محبت را بین مردم می گستراند و روزه داران در گوشه و كنار ایران با آداب زیبایی، ورود به ماه ضیافت الهی را گرامی می دارند.
وجود آداب و رسوم خاص هر منطقه به مهمانی ماه مبارك رمضان، جلوه و شور خاصی بخشیده است.
آدابی كه در استان سمنان هم وجود دارد و باعث می شود طروات ماه خدا با یاری و كمك به دیگران، دادن نذورات و برگزاری جلسات انس با قرآن بیشتر شود.
*** گلاكنی
ناصر تهرانی كارشناس مردم شناس می گوید: در آستانه ماه مبارك رمضان بانوان مجنی با مالیدن دوغاب گل قرمز به نمای دیوارهای كاهگلی، شهر را برای ورود رمضان آذین می بندند.
وی گفت: بانوان مجن ازتوابع شاهرود به تهیه نان و حلوای محلی هم اهمیت زیادی می دهند و یكی از مهم ترین رسوم آن ها پخت نان و حلوا برای افطار است.
به گفته وی، مجنی ها آئین حنابندان رمضان هم دارند، می روند عطاری های قدیم، حنای اصل می خرند و در اولین شب ماه رمضان ، دست و پای خود را حنا می بندند.
*** شوخوانی
خیلی ازمناطق استان سمنان هنوز 'شوخوان' دارد ، همان خوش صداهایی كه هنگام سحر بر روی پشت بام خانه خود یا مسجد دعا و مناجات می خواند و مردم را با شب خوانی برای سحری خوردن بیدار می كند.
طاهره افشار كارشناس ادبیات كهن می گوید: در زمان قدیم به علت وسایل ارتباط جمعی ، هنگام سحر فردی كه صدای بلندی داشت بر پشت بام سه بار 'یا الله' می گفت و به نوعی بیدارباش مردم بود ، تعدادی از افراد هم كه به آن ها شب خوان یا به اصطلاح محلی ' شوخوان ' می گفتند در كوچه ها به راه می افتادند و با خواندن اشعاری ، مردم را برای سحری خوردن و روزه داری بیدار می كردند.
وی خاطرنشان كرد : این رسم زیبا هنوز هم در برخی مناطق روستایی استان سمنان با كمك و همیاری جوانان روستا حفظ و اشعار شوخوانی به عنوان گنجینه ای از ادبیان ، سینه به سینه منتقل می شود.
الله تویی، مرد تویی، دانایی / از مورچه ای كه دم زند در ته چاه / از دم زدن مور آگاه تویی یا الله / یا رب تو گناهان مرا دو نیمه كن درعرفات / نیمی به حسن ببخش، نیمی به حسین.... نمونه ای از این اشعار كهن است .
*** ختم نبات ، نماز جعفر طیار
آیین مقابله قرآن و قرائت یك جزء از كلام الله وحی ، مراسم عمومی است كه در همه مناطق ایران برگزار می شود.
در مناطقی از استان سمنان نظیر خارتوران شاهرود ، به مراسم ختم یك جزء قرآن ، ختم نبات می گویند.
مرتضی شاهمیری كارشناس مردم شناسی گفت : علت این نامگذاری این است كه در هر آیین ختم قرآن ، پس از قرائت روزه داران ، به تبرك ختم یك جزء قرآن ، مقداری نبات، نقل، برنج یا گلاب بین قاریان تقسیم می شود تا در تهیه افطار همان روز استفاده شود.
وی ادامه داد: در دامغان هم در اولین جمعه ماه مبارك رمضان ، مردم در خانه و مسجد ، نماز جعفر طیار می خوانند.
*** آش قل هو الله
یكی از بهترین آداب ماه مبارك رمضان ، ختم قرآن است.
شاهمیری از رسم زیبایی می گوید كه در بسیاری از مناطق استان سمنان تا كنون حفظ شده و باعث گرد هم آمدن مردم حتی پس از این ماه مبارك می شود.
به گفته وی، در جلسه های مقابله قرآن، هر فردی كه بر اساس نوبت سوره اخلاص ( قل هوالله احد ) را قرائت كند، پس از ماه رمضان دیگر افراد جلسه را برای خوردن آش و یا شیرینی به منزل خود دعوت می كند.
*** غذاهای رمضانی
تنوع غذاهای سنتی در ماه مبارك رمضان در استان سمنان زیاد است.
در كنار غذاهایی نظیر شیر برنج، فرنی، شله زرد و حلیم ، مردم هر شهر و منطقه غذای مخصوصی هم برای افطار و سحر دارند كه عبارتند از :كشك بادمجان در سمنان، حسّو در شاهرود، لرزان در دامغان، قلیه بادمجان در گرمسار، حلوای آروشه در مهدیشهر، آش دوغ محلی سرخه ، آش خمیر میامی و شله قروت در آرادان.
در باور مردم استان سمنان، نان جو و خرما، غذای اصلی مولای متقیان حضرت علی (ع) بوده است و بر همین اساس ، در سفره های سحر و افطار خانواده ها ، نان جو و خرما حتما وجود دارد.
پخت انواع نان به خصوص نان های روغنی هم در طول ماه رمضان مرسوم است.
در برخی مناطق استان سمنان نظیر دامغان، افطار نخستین روز ماه مبارك رمضان بر اساس یك سنت قدیمی كشمش پلوست و معمولا كوچكترها ، اولین افطار را در منزل بزرگ خاندان مهمان می شوند.
*** آب زعفران و شیر ربانی در شب های قدر
در شب های قدر مردم استان سمنان مانند سایر مناطق كشور با حضور درمساجد و خواندن قرآن و دعاهای جوشن كبیر، مجیر، افتتاح به شب زنده داری می پردازند.
در شهر شاهرود زنان همزمان با تلاوت دعای جوشن كبیر ظرفی از آب حاوی زعفران را نزد خود نگه داشته و با خواندن هر بند از دعا بر آن می دمند تا به عنوان تبرك آن را با خود به خانه ببرند.
در روز بیست و یكم ماه مبارك رمضان، مردم دست از كار می كشند و در مراسم سوگواری شهادت حضرت امام علی (ع) شركت می كنند.
در روستای كوه زر دامغان ، با فرار رسیدن 21 رمضان ، بانوان نان فتیر می پزند و به نیت درگذشتگان بین عزاداران تقسیم می كنند.
در این روز دامداران استان هم ، به یاد شیرهایی كه كودكان كوفه برای مداوای امام اول شیعیان به پیشگاه آن حضرت تقدیم كردند ، شیر دوشیده از گاو و گوسفند خود را به ایتام ، فقرا و نیازمندان اختصاص می دهند. این رسم زیبا ' شیر ربانی ' نام دارد كه در بسیاری از مناطق كویری و ییلاقی استان كه محل استقرار عشایر و دامداران است مرسوم است.
*** كیسه مراد
در روز بیست و هفتم ماه مبارك رمضان ، در شهرهای شاهرود، دامغان ، گرمسار و روستای جزن دامغان ، كیسه مراد دوخته می شود، آئینی كه 500 سال قدمت دارد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دامغان گفت: در این آیین بانوان، كیسه های كوچك رنگی را می دوزند و درون آن را تعدادی سكه یا برنج قرار می دهند و این كیسه را تا 27 ماه مبارك رمضان سال آینده نزد خود نگه می دارند.
معصومه داوودیان افزود : بانوانی كه حاجت سال پیش آن ها برآورده شده، امسال هنگام كیسه دوزی، به شكرانه مستجاب شدن دعایشان، نان و شیرینی بین سایر بانوان تقسیم می كنند تا هنگام افطار استفاده كنند.
مراسم كیسه دوزی بین نماز ظهر و عصر روز بیست و هفتم رمضان برگزار می شود.
محل برگزاری این مراسم در دامغان ، مسجد تاریخانه است یكی از مساجد قرون اولیه و مرجع تاریخ گذاری جهان اسلام . در این آیین بانوان پس از كیسه دوزی و اقامه نماز عصر دو ركعت نماز حاجت نیز اقامه می كنند.
*** چرخاندن فطریه و عیدی فطر
در آخرین روز از ماه مبارك رمضان، همه مردم خود را برای عید فطر آماده و در برخی مناطق استان سمنان ، شیرینی و نان محلی های مخصوص فطر را پخت می كنند.
هنگام افطار آخرین شب از ماه رمضان ، سرپرست خانواده فطریه را از مال خود جدا می كند و به دست همه اعضای خانواده حتی نوزادان هم می دهد تا به اصطلاح ، فطریه بین اعضای خانواده دست به دست چرخانده شود.
در روستای نام نیك كالپوش به مناسبت عید فطر فردی كه به تازگی پدر شده كفش های خود را وزن نموده و همان مقدار گندم یا برنج به فقرا می دهد.
بسیاری از خانواده های استان سمنان در این عید فرخنده به نوعروس خانواد عیدی می دهند. نو دامادها هم از عیدی فطر بی نصیب نیستند.
پس از نماز عید فطر هم برنامه عید دیدنی ، زیارت اهل قبور و اماكن مقدس هم از آداب این عید فرخنده است.
در این عید مبارك ، اهالی هر محل هم به دیدن خانواده هایی می روند كه به تازگی عزیزی را از دست داده اند و ' نوعید ' آن ها را گرامی داشته و برای سفر كرده شان آرزوی علو درجات می كنند.
7340/6026/1352
سمنان-ایرنا- مردم ازگذشته تاكنون، هرتحولی را با برگزاری آئین و رسوم ویژه ای گرامی می دارند و در این میان، از دیرباز رویدادهای مذهبی ازجمله آیین ماه مبارك رمضان از اهمیت خاصی برخوردار بوده و هست.
