تقويت وحدت نتيجه آيين هاي اوروشلوخ در آذربايجان غربي

به گزارش خبرنگار ايرنا، ماه مبارك رمضان نهمين ماه از سال قمري است كه با توجه به تصريح آيات قرآن كريم و احاديث پيامبر گرامي اسلام و ائمه اطهار (ع) والاترين ماه در طول سال به شمار مي رود.
رمضان تنها نام ماه قمري است كه در قرآن كريم و در سوره بقره ذكر شده كه اين امر نشان از جايگاه والاي اين ماه در كلام الهي دارد كه البته بايد تعداد 14 مورد استفاده شده كلمه صيام به معناي روزه را در قرآن به اين تعداد اضافه كرد.
با توجه به اين جايگاه برتر، مشخص است كه مسلمانان در تمام دنيا آيين هاي ويژه اي را براي ماه مبارك رمضان در نظر بگيرند كه منطقه آذربايجان به عنوان يكي از مناطق مسلمان خيز و شيعه پرور، از اين قاعده مستثني نيست.
در آذربايجان غربي آيين هاي مربوط به ماه مبارك رمضان(اوروشلوخ آيي) به مراسم پيش از ماه مبارك، موقع سحر شب هاي اين ماه، موقع افطار، روزهاي پاياني ماه و پس از ماه مبارك مربوط مي شود.
حسن اصلي برگزاري آيين هاي ماه مبارك رمضان در آذربايجان غربي، نقش آن در وحدت و انسجام بين خانواده ها، محله ها، مناطق شهري، منطقه ها، و بين اقوام و اقليت هاي ديني و مذهبي است به طوري كه بسياري از اين آيين ها با حضور پرشور مردم به اجرا در مي آيد.
پيش از آغاز ماه مبارك رمضان، مردم آذربايجان غربي با خانه تكاني و غبارروبي مساجد، مصلاها، امامزاده ها و حسينيه ها به پيشواز اين ماه مبارك مي روند.
عطرافشاني مساجد، حسينيه ها و مصلاها، اعطاي قرآن هاي جديد و قرار دادن قرآن ها در رحل هاي موجود و شستن فرش هاي مراكز ديني و مذهبي از جمله مراسم مربوط به اين امر است.
پيشواز رفتن و روزه گرفتن چند روز مانده به آغاز ماه مبارك رمضان نيز از جمله ديگر آيين هايي است كه در آذربايجان غربي همچون ديگر استان هاي كشور و دنيا رايج است و حتي برخي از افراد تا 10 روز از ماه شعبان را روزه گرفته و به پيشواز ماه رمضان مي روند.
از مهمترين و دلچسب ترين زمان هاي مربوط به ماه مبارك رمضان، سحرگاه هاي اين ماه مبارك است كه شيريني خاصي نيز به ويژه براي روزه اولي ها دارد.
بيدار كردن همسايه هاي محل براي خوردن سحري در يك ساعت مانده به اذان صبح، خواندن مناجات توسط موذن ها و افراد خوش صدا در دقايق مانده به اذان صبح از بلندگوي مساجد، بيدار كردن كوچكترها براي آشنا كردن آنها با اين مراسم ديني از جمله آيين هاي مربوط به سحري يا 'اوباشدان' در آذربايجان غربي است.
ميهمان كردن اعضاي خانواده بر پاي سفره افطار، افطاري دادن به نوعروسان و تازه دامادها، دستگيري از افراد تنگدست محله و حتي روستا و شهر و برگزاري ميهماني هايي با حضور فقرا و استفاده از نان هاي روغني، دست پخت و غذاهاي شيريني نظير 'تره' و قايقاناخ در كنار ديگر غذاهاي سفره افطار از جمله آيين هاي مربوط به افطار در آذربايجان غربي به شمار مي رود.
يكي از آيين هايي كه اين روزها فراموش شده و در كمتر منطقه اي به ويژه در شهرها اين رسم را مي توان در روزهاي پاياني ماه مبارك رمضان مشاهده كرد، مراسم دوختن كيسه توسط دختران در مساجد براي بزرگترهاي خانواده است كه اين كيسه توسط افراد مومن با سكه اي متبرك مي شد و در اصطلاح به آن، كيسه ديبي (ته كيسه) مي گفتند.
اين كيسه كوچك پس از دوخته شدن به دست دختران به بزرگ خانواده تحويل داده شده و وي پس از انداختن مبلغي پول به داخل كيسه و جمع آوري مبالغي از افراد توانمند، وجوه جمع آوري شده را به مستمندان هديه مي دهد كه اين مبلغ علاوه بر فطريه است.
البته اين رسم هم اكنون تنها در برخي روستاها آن هم به صورت محدود به اجرا در مي آيد.
با توجه به اينكه ماه مبارك رمضان ماه قرآن است و ثواب خواندن يك آيه در اين ماه مساوي با ختم قرآن در ديگر ماه هاي سال از سوي پيامبر اسلام (ص) مطرح شده، مردم آذربايجان غربي اهتمام خاصي به اين امر دارند و حتي برخي افراد در ماه رمضان، سه دور قرآن را ختم و ثواب آن را به درگذشتگان خانواده خود هديه مي كنند.
اين امر در سال هاي اخير با راه اندازي محافل جمع خواني قرآن كريم رونق بيشتري در كل كشور به ويژه آذربايجان غربي به خود گرفته است.
همچون ديگر زمان هاي سال، ديد و بازديدهاي زمان افطار و روز عيد فطر از جمله آيين هاي ديرين مردم آذربايجان غربي است و خانواده ها از اين فرصت براي رفع كدورت استفاده مي كنند.
اقامه نماز عيد فطر نيز از جمله آيين هاي ديني و مذهبي است كه همواره با شكوه خاصي در روز نخست ماه شوال به شكرانه يك ماه روزه داري برگزار مي شود.
البته بايد مد نظر داشت كه آيين هاي روزه داري به جز موارد محدودي در برخي از روستاها و جوامع دور نشده از سنت هاي گذشته، در بسياري موارد به ويژه با اعمال نظر رسانه ها از جمله رسانه ملي مشابه شده و نمي توان موارد خاصي را كه مختص ديار خاصي باشد، در خصوص ايام مختلف سال به ويژه ماه مبارك رمضان مطرح كرد.
گزارش از: صابر چهرقاني
2093/1905