به گزارش ايرنا آيت الله حاج ˈ شيخ محمد صدوقي ˈ فرزند ميرزا ابوطالب در سال 1328در خانواده اي روحاني و ديني در يزد متولد شد.
در كودكي پدر و مادر خود را از دست داد و تحت سرپرستي پسر عموي خود' ميرزا محمد كرمانشاهي 'تربيت يافت و در حدود 13 سالگي به تحصيل علوم ديني روي آورد.
اين شهيد بزرگوار با ورود به مدرسه علميه عبدالرحيم خان، مقدمات منطق و بخشي از سطوح فقه و اصول را نزد حضرات آيات و حجج اسلام سيد علي محمد كازروني ، حاج شيخ غلامرضا فقيه خراساني ، علي بمان و محمد زارچي فرا گرفت.
در سال 1348 شمسي براي ادامه تحصيل راهي اصفهان شد و در مدرسه چهار باغ سكني گزيد اما پس از يك سال به دليل اوضاع نامساعد جوي و سرماي شديد به يزد و از آنجا به قم عزيمت كرد.
وي در آنجا دروس سطح و خارج فقه و اصول را در محضر آيات عظام حاج شيخ عبدالكريم حايري يزدي مؤسس حوزه علميه قم ، سيد صدرالدين صدر ، سيد محمد تقي خوانساري ، سيد محمد حجت ، ميرزا محمد همداني ، سيد شهاب الدين مرعشي نجفي و سيد حسين بروجردي به پايان برد و به درجه اجتهاد نائل آمد.
آيت الله صدوقي در حوزه علميه قم همزمان با تحصيل به تدريس لمعه ، رسائل و مكاسب و كفايه پرداخت و بزرگاني چون حضرات آيات علامه محمد تقي جعفري ، شهيد مرتضي مطهري ، شهيد قدوسي، شهيد سيد مصطفي خميني ، محمد فاضل لنكراني ، احمد جنتي ، مهدوي كني و محمدي گيلاني از جمله شاگردان ايشان بودند.
آيت الله صدوقي در بدو ورود به شهر مقدس قم ضمن آشنايي و برقراري روابط صميمانه با امام خميني (ره) مورد عنايت ويژه آيت الله العظمي حايري يزدي قرار گرفت و انجام برخي امور حوزه از جمله مسائل مالي به وي واگذار شد و اين امر پس از رحلت آيت الله حايري و در زمان آيات عظام سيد محمد تقي خوانساري ، سيد صدرالدين صدر و سيد محمد حجت ادامه يافت.
چندي بعد وي همراه با برخي از بزرگان به تهران رفت و با دعوت از آيت الله العظمي بروجردي براي اقامت در قم و سرپرستي حوزه به اتفاق ايشان به قم عزيمت كرد.
وي در اين زمان علاوه بر مسئوليت هاي گذشته، توليت مدارس را نيز پذيرفت.
شهيد صدوقي سرانجام پس از 21 سال اقامت در قم به دعوت بزرگان و مردم يزد و به دستور آيت الله العظمي بروجردي و توصيه امام خميني (ره) به اين شهر عزيمت كرد.
وي در روز جمعه سوم بهمن ماه سال 1330 شمسي (1371 قمري) در ميان استقبال گرم و پرشور مردم وارد يزد شد و به كار تدريس ، بازسازي مدارس علميه ، برگزاري مجالس وعظ و خطابه، ترويج دين، حل مشكلات مردم و اقامه جماعت همت گمارد و زعامت ديني و مرجعيت امور شرعي را بر عهده گرفت.
آيت الله صدوقي در دوران ستم شاهي طاغوت از پيشگامان مبارزه با اين رژيم بود و همواره با امام خميني (ره) در زمينه مسائل نهضت ارتباطي تنگاتنگ داشت.
فعاليت هاي سياسي و مبارزات آن بزرگوار با رژيم از سال 1341 شمسي با ارسال تلگرافي به شاه و مخالفت با تصويب انجمن هاي ايالتي و ولايتي وارد مرحله جديدي شد و تا پيروزي انقلاب اسلامي ادامه يافت.
شهيد صدوقي به ويژه رهبري حركت هاي انقلابي مردم مؤمن يزد و بخش ديگري از مناطق كشور را در دست داشت و اطلاعيه ها و سخنراني هاي روشنگرانه او در مسجد روضه محمديه (حظيره) به سبب افزايش آگاهي سياسي مردم و حضور جدي آنان در صحنه هاي مبارزه مي شد.
همچنين ارتباط با گروه فدائيان اسلام و پشتيباني از آنها ، سركشي و ديدار از روحانيون تبعيدي در مناطق مختلف ، حمايت از امام خميني (ره) در حادثه 15 خرداد سال 1342 و مهاجرت به تهران در اعتراض به دستگيري امام ، تشكيل جلسات بزرگداشت شهداي طلاب در حادثه 19 دي قم ، اعتراض به كشتار 29 بهمن مردم تبريز و اعلام عزا در سال جديد ، برگزاري مراسم چهلم شهداي تبريز در يزد كه به شهادت عده اي از مردم و پيدايش حادثه دهم فروردين يزد منجر شد ، صدور اعلاميه اي در اعتراض به آتش سوزي سينما ركس آبادان و تصريح بر انجام اين اقدام از سوي عمال رژيم پهلوي ، اعتراض به كشتار 17 شهريور تهران و برپايي چند مجلس ترحيم به مناسبت شهادت سيد مصطفي خميني گوشه اي از فعاليت هاي سياسي او در فاصله سالهاي 1341 تا 1357 است.
آيت الله صدوقي پس از پيروزي انقلاب اسلامي ، از سوي امام خميني (ره ) به امامت جمعه يزد منصوب شد، همچنين به نمايندگي از سوي مردم يزد به مجلس خبرگان تدوين قانون اساسي راه يافت.
با شروع جنگ تحميلي در جبهه ها حضوري فعال داشت و در موارد مختلف به ياري رزمندگان مي شتافت و موجب تقويت روحيه و ايمان آنان مي شد.
وي در انجام امور خيريه و خدمات اجتماعي نيز پيشتاز بود و آثار ارزنده اي در يزد و برخي از مناطق كشور از خويش به يادگار گذاشت كه از جمله مي توان به تعمير و احداث 18 مسجد از جمله مسجد روضه محمديه و ملااسماعيل، احداث و مرمت 19 مدرسه علميه در استان يزد و شهرهاي شيراز و مشهد، تأسيس حوزه علميه خواهران مكتب الزهرا (س ) در يزد، تأسيس چندين بيمارستان ، درمانگاه ، سازمان خيريه و صندوق قرض الحسنه اشاره كرد.
آيت الله صدوقي عالمي برجسته و مجاهدي شجاع ، خستگي ناپذير و مطيع ولايت بود و ديانت، قاطعيت، بلند همتي، پرهيزكاري، اخلاق نيكو، تواضع و فروتني، متانت و مردم داري از ويژگي هاي بارز اخلاقي آن شهيد عزيز به شمار مي رفت، همواره بر شب زنده داري و قرائت قرآن عشق مي ورزيد و به اهل بيت (ع) ارادتي خاص داشت.
وي از دور انديشي و روشن بيني سياسي بالايي برخوردار بود و از اولين افرادي به شمار مي رفت كه با تيز بيني، خطر منافقين را دريافت و به مبارزه و روشنگري بر ضد آنان پرداخت.
اين شهيد گرانقدر به همين دلايل بارها از سوي منافقين مورد سوء قصد قرار گرفت و سرانجام در روز جمعه دهم رمضان 1402 قمري برابر با يازدهم تيرماه سال 1361 شمسي پس از اداي نماز جمعه در مسجد ملا اسماعيل اين شهر هدف حمله ناجوانمردانه منافقان كوردل قرار گرفت و پس از آيت الله مدني و آيت الله دستغيب، سومين امام جمعه اي بود كه خط سرخ شهادت را به طول قامت ايمان خود امتداد بخشيد.
پيكر مطهرش پس از اقامه نماز و تشييع بي نظير از سوي مردم مؤمن ديار دارالعباده (يزد) در مسجد روضه محمديه اين شهر به خاك سپرده شد.
حضرت امام خميني (ره) در پيامي به مناسبتهاي شهادت وي فرمودند 'اينجانب دوستي عزيز كه بيش از 30 سال با او آشنا و روحيات عظيمش را از نزديك درك كرده ام از دست دادم و اسلام خدمتگزاري متعهد و ايران فقيهي فداكار و استان يزد سرپرستي دانشمند را از دست داد. '
مراسم سالگرد شهيد صدوقي جمعه شب (11 تيرماه) بعد از نماز مغرب و عشاء در مسجد روضه محمديه (حظيره ) برگزار مي شود.
2088/ 6197
يزد- يازدهم تيرماه هر سال، سالگرد عروج سومين شهيد محراب، نماينده سابق ولي فقيه در استان و امام جمعه فقيد يزد آيت الله 'شهيد صدوقي 'است.
