به گزارش ايرنا، صنايع دستي هر منطقه مي تواند نمادي از هويت، آداب، رسوم و سنت هاي ساكنان آن باشد و توجه و زنده نگهداشتن آن موجب حفظ سندهاي مهم تاريخي يك ديار است.
شهرستان كاشان با تمدن هفت هزار ساله آثار ارزشمند سفالين و اشيا مسي و مفرغي را به عنوان ميراث هنرمندان زبردست به ويژه در تپه هاي كهن سيلك به عنوان مهد تمدن شهري در خود دارد.
كاشي كاري هاي خيره كننده و تاريخي مسجدها و محراب هاي اين شهرستان و هنرهاي تزئيني، قاليبافي، زريبافي و مخمل بافي، مس گري، قلم زني و شهره بودن كاشان از ديرباز به عنوان شهر بافت البسه و پارچه هاي زيبا از موارد قابل توجه در عرصه صنايع دست اين منطقه است.
هم چنين زيبايي و تنوع منسوجات كاشان از جمله فرش و بافته هاي ابريشمي و مخمل، كاشان را در سياحت نامه هاي جهانگردان كه از اين منطقه گذشته اند، با نام شهر گلاب، مخمل و قالي عجين كرده است.
12 مهر اصالت يونسكو، نشان افتخار هنرمندان صنايع دستي كاشان
رئيس اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كاشان از فعاليت 570 هنرمند صنايع دستي در 60 رشته از جمله رودوزي هاي سنتي، معرق، چوب، طراحي سنتي، سفال، سراميك، گليم بافي، منبت، قلم زني روي چوب و فلز، چادرشب بافي، بافندگي سنتي و غيره در اين شهرستان خبر داد.
محسن جاوري افزود: 21 نشان ملي مربوط به نساجي سنتي، معرق، چوب، زيلو، سفال نقش برجسته و نقاشي روي شيشه از افتخارهاي صنايع دستي كاشان است.
وي با اشاره به نامزدي كاشان در يونسكو به عنوان شهر جهاني نساجي تاكيد كرد: 12 مهر اصالت يونسكو در رشته هايي چون سفال گري، زيلوبافي، مخمل ساده، مخمل نقش برجسته، شعربافي و ساز سياله به هنرمندان صنايع دستي كاشان اعطا شده است.
جاوري گفت: به منظور توسعه هنرهاي سنتي منطقه، در 28 ارديبهشت ماه سال 1377 همزمان با روز جهاني موزه و ميراث فرهنگي، مركز هنرهاي سنتي كاشان افتتاح شد تا محلي براي آموزش و حفظ واحيا هنرهاي سنتي باشد.
وي با اشاره به وجود 30 كارگاه شعربافي در كاشان و 11 كارگاه در مركز هنرهاي سنتي افزود: اين مركز با داشتن دو دستگاه زيلو بافي، دو دستگاه مخمل ساده و نقش برجسته، چهار دستگاه زريبافي و يك كارگاه سفال گري به آموزش هنرجويان مي پردازد.
رئيس اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كاشان از هنر كهن گيوه بافي نشلج كاشان (روستايي از توابع بخش نياسر) نيز به عنوان ميراث گذشتگان ياد كرد و گفت: گيوه بافي نشلج كاشان نيز نفس هاي آخر خود را مي كشد.
وي افزود: تنها بافنده قديمي گيوه، بانو گوهرعندليب نشلجي پيرزني است كه در اين روستا زندگي مي كند و به دليل سختي گيوه بافي اين هنر در حال منسوخ شدن است.
جاوري افزود: گيوه بافي نشلج كاشان در هفتمين اجلاس سراسري شوراي سياست گذاري ثبت آثار معنوي كشور به ثبت ملي رسيده است.
*نقش زندگي بر تار و پود قالي كاشان
قالي كاشان، در ميان هنرهاي دستي و به خصوص فرش دستباف جايگاه ويژه و منحصر به فردي دارد، قالي شيخ صفي معروف به اردبيلي كه در موزه ويكتوريا آلبرت لندن قرار دارد و در سال 926 هجري قمري بافته شده، كار مقصود كاشاني بافنده مشهور اين شهرستان است.
همچنين قالي معروف به شكارگاه نيز از بزرگ ترين قالي هاي جهان ونيز قالي هاي معروف به چلسي و قالي گلداني و ده ها قالي ديگر كه درموزه هاي معروف جهان نگهداري مي شوند، در كاشان بافته شده است.
شهرت بافندگان و تنوع نقشه ها و طرح هاي قالي كاشان از جمله امتيازهاي قالي اين شهر است، از جمله نقشه هاي قالي كاشان مي توان از ترنج و محراب، محتشم كاشان، گلداني و درختي كاشان، شكارگاه، حيواني، بته جقه اي و سجاده اي كاشان نام برد.
برخي از هنرمندان مشهور رشته نقشه كشي قالي در كاشان ميرزا احمد و ميرزا علي اكبر نقاش، سيدرضاخان صانعي، ميرزا نصرالله خان، دبيرالصنايع و نظام افسري هستند.
فرش دستباف اكنون زنده ترين صنايع دستي شهرستان كاشان است كه بيشتر از ساير صنايع دستي اين منطقه در كانون توجه است.
سابقه فرش كاشان به يك هزار سال قبل از ميلاد مي رسد
رئيس انجمن علمي فرش ايران گفت: با توجه به آثار بدست آمده در تپه‌هاي سيلك، سابقه فرش كاشان به ايران باستان و يك هزار سال قبل از ميلاد مي‌رسد.
اميرحسين چيت سازيان افزود: فرش كاشان در دوره صفوي به اوج شهرت جهاني رسيد، به طوري كه اولين صادرات اصلي و نظام مند دولتي فرش ايران در آن زمان از كاشان به سفارش پادشاه لهستان انجام گرفت.
به گفته وي، فرش كاشان در دوره قاجار و پهلوي نيز هم چنان مورد توجه بوده، بطوريكه تا قبل از سال 54 كاشان حرف اول را در صادرات فرش كشور مي زد و اكنون نيز به رغم حضور ساير رقيبان و مشكلات صادرات فرش، كاشان جايگاه خود را تا حدود زيادي حفظ كرده است.
چيت سازيان گفت: اگر توليد كنندگان فرش دستباف كاشان به مسائلي هم چون استفاده از مواد اوليه مرغوب، ثبات رنگ و تنوع طرح توجه كنند، جايگاه فرش كاشان بويژه در بازارهاي داخلي و خارجي حفظ خواهد شد.
ايجاد نمايشگاه دائمي فرش در منطقه كاشان الزامي است
رئيس صنف فروشندگان فرش دستباف كاشان اظهاركرد: قالي كاشان از دست بافته هاي مشهور و ممتازي است كه دوران فراز و نشيب زيادي طي كرده است.
جواد عطا بخشان افزود: فرش دستباف كاشان زماني تحت تاثير فرش هاي نامرغوبي كه در برهه اي از زمان در آران و بيدگل بافته شد، قرار گرفت و اين مساله به شهرت فرش كاشان لطمه زد.
وي تاكيد كرد: در سال هاي اخير و با ورود جوانان به عرصه بافت فرش در حال حاضر فرش كاشان مرغوبيت قابل توجه را دارد و فرش هاي خوبي به بازار عرضه مي شود.
وي به كاهش كميت و افزايش كيفيت فرش اشاره و خاطرنشان كرد: فرش كاشان در شرايط كنوني رقابت خوبي با فرش هاي اصفهان و تبريز دارد.
عطابخشيان افزود: معاف شدن توليد كنندگان فرش دستباف از پرداخت ماليات نقطه مثبتي است كه باعث اميد توليد كنندگان شد اما نبود آمار واقعي و عدم امكان تفكيك توليد كنندگان از فروشندگان، گاهي موجب فرار مالياتي فروشندگان و اختلال در اين امتياز مي شود.
وي به لزوم ايجاد نمايشگاه دائمي فرش در كاشان اشاره كرد و گفت: 15 سال قبل يك نمايشگاه فرش در كاشان برپاشد و به رغم خريداري زمين براي نمايشگاه، كلنگ زني و سرمايه گذاري در دهه اخير، اجراي اين طرح در گير و دار قانون هاي دست و پاگير از جمله قانون هاي زيست محيطي و آب منطقه اي مانده است.
دوهزار و 300 بافنده فرش دستباف در كاشان تحت پوشش بيمه قالي بافي هستند و اين ميزان درصد كمي از فعالان اين عرصه صنايع دستي محسوب مي شود و به رغم تقاضا در اين بخش در دوسال اخير به خاطرتنگناهاي بودجه اي و مالي دولت، بيمه شدن قالي بافان متوقف شده است.
كاشان همواره يكي از معروف ترين شهرهاي كشور در زمينه صنايع دستي، هنرهاي سنتي و از مركزهاي عمده توليد و بافت قالي و انواع پارچه هاي ابريشيمي مانند زربفت (زري) نقره بافت، مخمل، حرير، اطلس و ديبا بوده است.
صنعت كاشي سازي نيز نام خود را از كاشان گرفته است، در اكثر مسجدهاي كشور زيلوهاي بافت كاشان گسترده شده است، صنايع نساجي، كاشي سازي، مسگري ظروف بدل چيني، سفال و سراميك و نگارگري اين شهر معروفيت جهاني دارد.
آن چه مسلم است توجه به صنايع دستي و فعالان اين عرصه در جاي جاي ايران و شهرستان كاشان كه در دولت يازدهم رنگ و بويي جدي تر به خود گرفته، مي تواند در معرفي شهر و منطقه و رونق اقتصادي و جذب گردشگر داخلي و خارجي موثر باشد.
گزارش از: فاطمه رحمتي
7408/3009
كاشان - ايرنا - صنايع دستي سنتي هر منطقه مي تواند جلوه گاهي از تاريخ و سبقه آن محل باشد و شهرستان كاشان از صنايع دستي كهني برخوردار است كه مهر تاييدي بر قدمت هفت هزارساله و تاريخ اين منطقه است.
