بنابر تعریف سازمان بهداشت جهانی عبور فرد از مرز 60 سالگی به معنای پیوستن وی به جرگه سالمندی استو بر این اساس سالمندی بخشی از روند طبیعی زندگی انسان محسوب می شود
كه با مشخصات و نیازها خاص جسمی و روحی این افراد و مراقبتهای ویژه ای را طلب می كند.
آنگاه كه این بخش از زندگی انسان در سطح وسیع شامل گروه قابل توجهی از افراد جامعه و به یك پدیده اجتماعی تبدیل می شود نیازمند توجه، شناخت، برنامه ریزی و مدیریت در سطح كلان اجتماعی است.
جامعه جوان ایران طی دو دهه آینده خواه ناخواه با پدیده سالمندی در گستره ای وسیع مواجه می شود. بنابراین برای رویارویی توام با آمادگی كامل با این پدیده ضرورت دارد با شناخت كافی و كامل از آن نسبت به برنامه ریزی برای استفاده از این فرصت و نیز حركت به سمت جامعه ای دارای سالمندان سالم تلاش كرد.
* ضرورتهای و نیازهای سالمندان
مدیركل بهزیستی خراسان رضوی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا توجه به طرح 'شهر دوستدار سالمند' را یكی از ضرورتها برای مدیریت صحیح پدیده سالمندی دانست.
وی گفت: ولی به رغم ضرورت پیش بینی و ایجاد 'شهر دوستدار سالمند' در ایجاد و بازسازی فضاها، طراحیهای شهری و امكانات شهری این مهم مورد توجه قرار نمی گیرد.
حمیدرضا پوریوسف تنهایی و كاهش فعالیتهای اجتماعی را عمده ترین مشكلات سالمندان ذكر و بیان كرد: شهر دوستدار سالمند تا حد زیادی به رفع مشكلات رفت و آمد و فعالیت اجتماعی این قشر كمك می كند.
وی افزود: 15 درصد افراد جامعه به دلایل مختلف از جمله معلولیت، بارداری، سالمندی، شكستگی و موارد مشابه دچار ناتوانی هستند لذا مناسب سازی محیط های شهری برای آنان یك نیاز مهم و اولویتدار است.
مدیركل بهزیستی خراسان رضوی نبود متخصص طب سالمندان را از دیگر مشكلات این قشر ذكر و بیان كرد: با توجه به اینكه مشهد شهری زائرپذیر و میزبان زائران سالمند می باشد فعالیت این متخصصان طب سالمندی در این شهر ضروری است.
مدیركل بهزیستی خراسان رضوی ادامه داد: مسائل و مشكلات مالی مبتلابه فر سالمند نیز منجر به بروز مشكلات از جمله كمبودهای تغذیه ای می شود كه این وضعیت ضعف جسمانی و كاهش قوای بدنی سالمندان را در پی دارد.
وی اظهار كرد: پیش بینی می شود در سال 1430 حدود 25 درصد جمعیت ایران سالمندان بالای 60 سال باشند در حالی كه هم اكنون به ازای هر 12 نفر یك سالمند داریم.
* هشت درصد جمعیت خراسان رضوی سالمند هستند
پوریوسف گفت: هم اینك حدود هشت درصد جمعیت این استان بیش از 60 سال سن دارند و این به معنای زندگی 500 هزار نفر جمعیت سالمند در خراسان رضوی است.
وی افزود: چهار دهم درصد جمعیت سالمندان این استان معادل دو هزار نفر از خدمات مراكز شبانه روزی، روزانه و خدمات در منزل استفاده می كنند و دو هزار و 300 سالمند در بهزیستی پرونده دارند.
مدیركل بهزیستی خراسان رضوی ادامه داد: تكریم جایگاه و شان سالمندان در جامعه مطلوب است اما همچنان نیازمند فرهنگ سازی در بین نسل جوان نسبت به این پدیده و نیز تامین نیازها و خواسته های قشر سالمند هستیم.
وی هزینه میانگین ماهانه نگهداری از هر سالمند را افزون بر 10 میلیون ریال اعلام و بیان كرد: با تامین سلامتی، ترویج سبك زندگی سالم در دوران جوانی و میانسالی می توان با جامعه دارای سالمندان سالم در آینده رو به رو بود كه این امر موجب كاهش هزینه ها و نیز به وجود نیروی انسانی سالم و توانمند در كشور می انجامد.
* باورهای غلطف دشمن جان سالمندان
معاون توانبخشی اداره كل بهزیستی خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: باورهای غلط رایج در جامعه، مفید بودن و سلامتی سالمندان را به شدت تحت تاثیر قرار داده است.
مسعود فیروزی افزود: از جمله این باورهای غلط عباراتی رایج همچون 'آفتاب لب بوم و دوره شما گذشته' در بین افراد جامعه است كه سبب ساز ایجاد و تشدید حس ناامیدی و افسردگی در كنار مشكلات سلامتی سالمندان می شوند.
وی ادامه داد: همچنین به رغم توانمندی و تجربه سالمندان، نگاه نظام و ساختار اداری كشور به این افراد نیز دچار بیماری و ضعف بسیار است بطوری كه با بازنشستگی آنان ارتباطشان با مجموعه كاری همكاران كاملا قطع و به نوعی طرد می شود.
معاون توانبخشی اداره كل بهزیستی خراسان رضوی گفت: فرهنگ سازی لازم در زمینه جایگاه سالمندان و توانمندیهای آنان در جامعه ما صورت نگرفته است.
وی افزود: گرچه در فرهنگ ایرانی و دینی بر جایگاه و احترام بزرگتر بسیار تاكید شده اما باید این آموزه ها بطور عینی و عملی در جامعه ترویج شود تا بتوان علاوه بر تامین سلامت روح و روان سالمندان، آنان را در روند امور جمعی حفظ نموده و در فعالیتهای اجتماعی مشاركت داد.
* تنهایی و انفعال گریبانگیر سالمندان
مدیركل بهزیستی خراسان رضوی می گوید فعالیت سالمندان باید برنامه ریزی و هدفمند شود، معضل تنهایی و كاهش فعالیتهای اجتماعی مهمترین مشكلی است كه امروزه به شدت گریبانگیر سالمندان شده است.
وی افزود: در كنار این، مشكلات مالی و به تبع آن مسائل درمانی از تنگناهای مهم سالمندان در رده های بعدی است.
پوریوسف ادامه داد: هزینه درمان سالمندان بسیار بالاست و مشكلات و گرانی بیمه تكمیلی برای این قشر كاملا جدی است. وی گفت: مسائل مالی سبب ساز گرفتاریهای دیگری از جمله مشكلات تغذیه ای برای سالمندان می شود كه این وضعیت در نهایت ضعف جسمانی و كاهش قوای بدنی را به همراه دارد.
مدیركل بهزیستی خراسان رضوی فقدان متخصص طب سالمندان را از دیگر معضلات این قشر ذكر و بیان كرد: همانطور كه متخصص ویژه كودكان و زنان داریم باید پزشكانی توانمند در عرصه تخصص طب سالمندی نیز در اختیار جامعه باشند.
وی افزود: مشهد كلانشهری زائرپذیر و میزبان زائران سالمند است لذا فعالیت این متخصصان در این شهر امری بالاتر از ضرورت است.
پوریوسف ادامه داد: علاوه بر این در دیگر رشته های تخصصی مرتبط با سالمندان از جمله مددكاری، روانشناسی و توانبحشی نیز نقص و نیاز داریم.
وی گفت: همانگونه كه پیش بینی شده تا سه دهه دیگر 25 درصد جمعیت ایران سالمندان بالای 60 سال خواهند بود و این یعنی به ازا هر چهار نفر جمعیت یك نفر سالمند.
مدیركل بهزیستی خراسان رضوی افزود: باید از همه نظر خود را برای مواجهه با پدیده سالمندی و افزایش سن جمعیت آماده كنیم.
* پوششهای بیمه ای پاسخگوی نیاز نیست
معاون توانبخشی اداره كل بهزیستی استان خراسان رضوی می گوید: سالمندان نیازهای جسمانی و درمانی خاص خود را دارند كه به شدت بخشهای رفاهی خانواده را تحت تاثیر قرار می دهد و هزینه هایی را تحمیل می كند.
فیروزی افزود: در دوران بازنشستگی درآمد سالمندان به مراتب كمتر از قبل می شود در حالی كه نیاز به تامین سلامتی، پزشك و دارو به واسطه عارضه های ناشی از افزایش سن برای این گروه به مراتب در مقایسه با دوران جوانی افزایش می یابد.
وی بیان كرد: در كنار افزایش حمایت های بیمه ای و پوشش بیمه ای باید سالمندان را به سمت زندگی سالم و اجتناب از رفتارهای پر خطر و خود مراقبتی هدایت كرد.
معاون توانبخشی اداره كل بهزیستی استان خراسان رضوی ادامه داد: سقوط و شكستگی لگن و سایر شكستگیها در سالمندان افزایش چشمگیری پیدا می كند و در این مورد نباید سالمندان را تنها گذاشت.
وی گفت: همچنین با توجه به آثار مثبت حضور سالمند در فضای خانه و خانواده، حضور سالمند در خانواده بسیار مورد توجه است.
وی بر اینكه باید به سالمندان حس ارزشمندی و مفید بودن در خانواده داده شود تاكید و بیان كرد: آموزه های دینی در اسلام بر تكریم سالمندان تاكید فراوان دارد و لازم است در جهت توسعه و تقویت این آموزه ها بیش از گذشته فرهنگسازی و اقدام شود.
* سالمندان 72 درصد افراد بدون هویت
معاون توانبخشی اداره كل بهزیستی خراسان رضوی همچنین گفت: این استان 40 درصد از افراد فاقد هویت كشور را میزبانی و نگهداری می كند.
وی افزود: بر این اساس هم اكنون 2500 معلول ، سالمند و معلولان ذهنی مجهول الهویه زیر پوشش بهزیستی خراسان رضوی هستند.
فیروزی ادامه داد: 72 درصد كل افراد مجهول الهویه زیر پوشش معادل 1800 نفر را سالمندان تشكیل می دهند.
وی گفت: با توجه به شرایط خاص مشهد و وجود حرم مطهر امام رضا(ع) پناه آوردن افراد ناتوان و خانواده های دارای سالمند و معلول به این شهر بسیار زیاد است و همین امر موجب افزایش افراد مجهول الهویه در مشهد شده است.
معاون اداره كل بهزیستی خراسان رضوی افزود: تقویت فعالیت نهادهای مردمی مرتبط با سالمندان، شهرداریها، خانه های فرهنگ، مراكز تفریحی و نیز كمكها و حمایتهای دولت، پرداخت تسهیلات، اعمال معافیتها و حمایتهای درمانی از سالمندان از اقداماتی است كه باید برای همه سالمندان مورد توجه و پیگیری قرار گیرد.
* نگهداری سالمندان
كارشناس مسئول سالمندان اداره كل بهزیستی خراسان رضوی نیز گفت: 36 مركز شبانه روزی نگهداری از سالمندان در این استان فعالیت دارند كه 20 مركز در مشهد و بقیه در سایر شهرستانها مستقرند.
محمد عارف آرام افزود: در كنار مراكز شبانه روزی تنها یك مركز روزانه نگهداری از سالمند در مشهد فعالیت دارد كه افزون بر 50 سالمند به صورت روزانه از آن خدمات دریافت می كنند.
وی به فعالیت هشت مركز ویزیت در منزل ویژه سالمندان در خراسان رضوی نیز اشاره و بیان كرد: حدود 400 نفر در این استان از خدمات مراكز ویزیت در منزل ویژه سالمندان بهره می گیرند.
او ادامه داد: شهریه ماهانه نگهداری هر سالمند بر اساس نرخ مصوب پارسال هشت میلیون و 600 هزار ریال است كه خدمات ویژه، رژیم غذایی خاص و سایر خدمات بر این مبلغ می افزاید ضمن اینكه نرخ امسال هنوز اعلام نشده است.
وی گفت: دولت دو سوم شهریه مصوب سالمندان مجهول الهویه را پرداخت می كند و بقیه این میزان از سوی خود مراكز تامین می شود.
او افزود: حدود هزار نفر از سالمندانی كه در مراكز شبانه روزی نگهداری می شوند یارانه دولتی دریافت می كنند.
وی همچنین 60 درصد سالمندانی را كه در مراكز نگهداری می شوند شامل زنان ذكر و بیان كرد: این امر نشانگر بالاتر بودن توانمندی مردان سالمند در مقایسه با زنان است.
7496/1858
مشهد- ایرنا- سالمندی به عنوان یك پدیده اجتماعی همچون شمشیری دو لبه می تواند به عنوان فرصت یا تهدید جامعه را درگیر خود كند. پدیده ای كه آگاهی و شناخت كامل از آن سالمندی را به ظرفیتی عظیم مبدل می كند.
