به واقع، مردمان تمدن مایا اولین كسانی بودند كه حدود 1350 سال پیش از آن كه برانمارك سوئدی كار با آلیاژ تیتانیوم را آغاز كند از ایمپلنت های فكی استفاده كردند؛ باستان شناسان در حفاری انجام شده در گورهای مایاها در سال 1931 در كشور هندوراس، قطعه ای از یك آرواره مایایی مربوط به حدود سال 600 میلادی را یافتند. این قطعه از آرواره كه به زنی حدود 20 ساله تعلق داشت، دارای سه قطعه دندان مانند صدف بود كه در داخل سوراخ های دندان های از بین رفته، قرار گرفته بود.
پس از آن باستان شناسان ملاحظه كردند كه این نوع صدف ها در میان مردگان مصر باستان نیز مورد استفاده قرار می گرفته است. در سال 1970 میلادی، یك محقق برزیلی نمونه های آرواره های به دست آمده را با پرتونگاری بررسی كرد. او متوجه توده ای استوانی حول 2 ایمپلنت شد و نتیجه گرفت كه ایمپلنت ها در دوره زنده بودن فرد، كاشته شده اند.
تحقیقاتی در دهه 1950در دانشگاه كمبریج انگلیس به منظور بررسی جریان خون در بافت های زنده انجام شد. این تحقیقات به روشی برای ساخت محفظه هایی از جنس تیتانیوم منتهی شد كه بعدها از آنها برای كاشت در داخل بافت نرم گوش های خرگوش استفاده شد.
در سال 1952 میلادی برانمارك جراح ارتوپد سوئدی كه به بررسی ترمیم و بهبود استخوانی علاقمند بود از این محفظه برای كاشت در ران خرگوش استفاده كرد. او در پی چندین ماه مطالعه و تحقیق، تلاش كرد این محفظه های گرانقیمت را از بدن خرگوش خارج كند اما مشاهده كرد كه استخوان ها در نزدیكی تیتانیوم رشد كرده و به طور قابل توجهی به فلز چسبیده اند.
وی با استفاده از نمونه های انسانی و حیوانی به انجام مطالعات بیشتری در ارتباط با این پدیده اقدام كرد كه همگی آنها این ویژگی منحصر به فرد فلز تیتانیوم در اتصال به استخوان ها را تایید كردند.
ایمپلنت در حوزه دندان پزشكی روشی است كه برای جایگزینی دندان های طبیعی از دست رفته اختراع شد. در گذشته ایمپلنت در هر فكی به راحتی گذاشته نمی شد و تنها در فك افراد دارای تمام شرایط لازم ، نصب می شد.
اما به تدریج با افزایش درخواست ها در این زمینه به ویژه برای موارد زیبایی و به خصوص در بخش قدامی فك بالا و افزایش توقعات بیماران برای دریافت نتیجه بهتر، پزشكان به این نتیجه رسیدند كه باید روشی بیابند كه با استفاده از آن بتوانند بافت نرم و سخت را تغییر دهند یا با وسایل ویژه ای به آن كمك كنند تا ایمپلنت با شرایط بسیار مناسب گذاشته شود و ساختار ظاهری و عملكرد مناسبی داشته باشد.
به همین دلیل موضوع «مهندسی بافت نرم و سخت» در این زمینه مطرح شد. بافت نرم اطراف ایمپلنت شامل لثه و بافت سخت، شامل استخوان زیر دندان از بین رفته در مهندسی بافت نرم و سخت معرفی شده است.
به طور كلی منظور از مهندسی، هدایت كردن بافت های نرم و سخت توسط جراحی یا هر روش دیگر و تغییر شكل دادن در جهتی است كه زیبایی را تامین كند.
** روش های مهندسی بافت نرم و سخت
مهندسی بافت نرم و سخت روش های مختلفی دارد؛ دكتر جمشید زمان ، دندان پزشك و عضو انجمن دندان پزشكان عمومی ایران روز پنجشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا در این خصوص توضیح داد: مهندسی بافت سخت، زمانی به كار گرفته می شود كه بیماری كه دندان خود را به هر دلیلی مانند ضربه ها، تصادفات، بیماری ها یا پوسیدگی از دست داده است، فك او استخوان كافی برای ایمپلنت نداشته باشد.
وی افزود: در این صورت به كمك روش های مهندسی بافت از استخوان های سایر بخش های بدن بیمار مانند لگن خاصره یا سایر بخش های فك به ویژه فك بالا، استفاده می شود.
زمان، ادامه داد: در برخی موارد نیز از استخوان هایی با منشا حیوانی (به ویژه استخوان گاو) به صورت پودر استخوانی برای این منظور استفاده می شود.
عضو انجمن دندان پزشكان عمومی در مورد مهندسی بافت نرم نیز توضیح داد: در بافت نرم برخی جراحی ها برای دادن شكل خاصی به لثه به كار می رود تا لثه توانایی حفظ ایمپلنت به صورت مناسب را به دست آورد.
زمان افزود: برای این منظور جراحی هایی برای تقویت لثه انجام می شود كه از بافت های نرم بخش های دیگر لثه یا از كام بیمار برداشته می شود و در ناحیه لثه ، پیوند می شود.
وی با اشاره به پیشرفت های ایران در این زمینه اظهار كرد: اساتید این رشته و دندان پزشكان عمومی ایرانی سال هاست روی این روش كار می كنند و درمان های بسیار موفقی را انجام داده اند.
عضو انجمن دندان پزشكان عمومی ادامه داد: اقداماتی كه در ایران در زمینه ایمپلنت انجام می شود هم در زمینه درمانی و هم در زمینه ظاهری و زیبایی از درصد موفقیت بسیار بالایی برخوردار است.
وی با یادآوری جایگاه برتر ایران در زمینه علوم مختلف پزشكی مانند رشته های دندان پزشكی در خاورمیانه، گفت: تمام روش های علمی درحال تغییرند و تحقیقات در ایران و در زمینه های مختلف به ویژه در رشته ایمپلنتولوژی كه غیر از دندان پزشكی، علوم مهندسی مانند متالورژی نیز در آن دخالت دارند در دست انجام است.
زمان، یكی از زمینه های تحقیقاتی را تحقیقات در زمینه سلول های بنیادی و كاربرد آن در درمان بیماری ها و ایجاد عضو مشابه عنوان كرد و افزود: در زمینه دندان پزشكی و ایمپلنت ، مطالعاتی در زمینه جایگزینی استخوان فك در دست انجام است كه در مواردی به نتیجه رسیده است و برای بیماران به كار گرفته می شود.
علمی**1834**1776
تهران- ایرنا- افزایش درخواست ها برای ایمپلنت، متخصصان حوزه دندانپزشكی را بر آن داشته است تا با كمك متخصصان برخی رشته های مرتبط، مهندسی بافت نرم و سخت را طراحی و روش هایی را به منظور آماده سازی فك برای ایمپلنت ارائه كنند.
