راه های موفقیت در المپیك

اینكه برای هر مدال در المپیك چه میزان سرمایه گذاری لازم است، به مولفه های متعددی بستگی دارد، این سرمایه گذاری در انگلیس تا پنج میلیون پوند برای هر ورزشكار آب می خورد و ممكن است در كشورهای دیگر متفاوت باشد.
آمارهای رسمی از میزان سرمایه گذاری ایران روی ورزشكاران المپیكی منتشر نشده است، اما قطعا میزان سرمایه گذاری ایران روی ورزشكاران المپیكی بسیار كمتر از بسیاری از كشورها است.
البته نباید انتظار داشت، ایران نیز به مانند بسیاری از كشورهای پیشرو سرمایه گذاری هنگفتی برای مدال آوری در المپیك داشته باشد، اما حداقل این انتظار وجود دارد كه نسبت متعادلی میان تولید ناخالص ملی ایران و سرمایه گذاری در ورزش وجود داشته باشد.
برخی آمارهای غیررسمی كه از زبان برخی روسای فدراسیون ها مطرح شد، نشان از سرمایه گذاری روی ورزشكاران المپیكی تا حدود چهار هزار میلیارد ریال برای هر ورزشكار دارد.
پنج میلیون پوند برای هر ورزشكار المپیكی شاید در نگاه نخست بسیار زیاد باشد، اما با مقایسه این عدد و تولید ناخالص داخلی انگلیس در می یابیم كه درصد بسیار اندكی از تولید ناخالص داخلی این كشور صرف سرمایه گذاری روی ورزشكاران المپیكی شده است.
تولید ناخالص داخلی انگلیس بر اساس گزارش صندوق بین المللی پول در سال 2014 میلادی بالغ بر دو هزار و 39 میلیارد پوند اعلام شده است كه نسبت سرمایه گذاری روی ورزشكاران المپیكی به تولید ناخالص داخلی این كشور عدد ناچیزی است.
ورزش از جمله مقوله هایی است كه در همه دنیا طرفداران خاص خود را دارد، مردمان هر ملتی با پیروزی‌ های ورزشكارانشان شادمان می شوند و ناكامی هایشان آنها را دلگیر می كند. در المپیك 2016 ریو نیز صحنه هایی از اشك ها و لبخندها دیده شد، لبخند قسمت پیروز بود و اشك سهم بازنده.
«پیردوكوبرتن» فرانسوی و پایه گذار المپیك نوین در سال 1896 میلادی در آتن یونان شاید هرگز نمی دانست كه آنچه پایه گذاری كرده، روزی مهمترین آوردگاه صلح جهانیان در غالب برگزاری مسابقات ورزشی می ‌شود و میلیاردها انسان از كشورها و دولت ‌ها در طول این رقابت ‌ها بیشترین توجه را به این رخداد می كنند.
المپیك بدون شك بزرگ‌ ترین رویداد جهان و مظهر «صلح و دوستی جهانیان» است. برای اثبات این ادعا همین بس كه شمار كشورهای عضو كمیته بین‌ المللی المپیك از كشورهای‌ عضو سازمان ملل متحد بیشتر است.
المپیك و ورزش سرشار از درس‌ های بزرگ برای ورزشكاران و انسان ‌ها است و بسیاری از صاحبنظران، كارشناسان، مدیران و دولت ‌ها نیز می‌ توانند از این رخداد بی نظیر، درس و تجربه كسب كنند. در این كارزار كسی موفق تر است كه آنچه آموخته در صحنه عمل اجرا كند.
بی جهت نبود كه «كارلوس آرتور نوزمان» رئیس كمیته سازمان دهنده المپیك ریو در پایان مراسم اختتامیه گفت:‌ ما مهم ترین رویداد جهان را برگزار كردیم. برزیل یك مكان جادویی است. البته با چالش بزرگی هم رو به رو بودیم، اما سرانجام با موفقیتی بزرگ المپیك پایان یافت.
در المپیك 2016 ریو 27 ركورد جهانی و 91 ركورد المپیك جابجا شد و «بریتانیا» برای نخستین بار در تاریخ بازی های المپیك توانست در كسب مدال از چین پیشی بگیرد.
**ركورد مجموع كسب مدال‌ در 9 دوره بازی‌ های المپیك
آمریكا از المپیك 1984 لس آنجلس تا پایان بازی ‌های المپیك 2016 ریو با كسب 400 مدال طلا و كسب هزار و هشت مدال طلا، نقره و برنز، پرافتخارترین كشور و ركورددار بیشتر مدال‌ های المپیك است. این كشور در رتبه بندی توسط كمیته بین المللی المپیك، در شش دوره رتبه نخست و یك دوره در رتبه سوم در المپیك 1988 سئول و دو دوره در رتبه ‌بندی در جایگاه دوم المپیك 1992 بارسلون و المپیك 2008 پكن ایستاده است.
در المپیك 1988 سئول، اتحادیه جماهیر شوروی دومین ركوردار كسب مدال در جهان پس از آمریكا قرار گرفت. این كشور در آن سال توانست با كسب 55 مدال طلا و در مجموع 132 مدال بازی‌ های المپیك سئول را بدست آورد.
پس از فروپاشی شوروی،‌ ورزشكاران 12 جمهوری تازه استقلال یافته برای نخستین بار در المپیك 1992 با یك پرچم «تیم متحد» در این بازی ها شركت كردند. كشور روسیه از هشت دوره بازی ‌های المپیك 252 مدال طلا و در مجموع با 698 مدال بازی‌ های المپیك در رتبه دوم جهان قرار دارد.
چین نیز از المپیك 1984 و در مجموع 9 دوره از بازی ‌های المپیك تاكنون با كسب 227 مدال طلا و در مجموع با كسب 524 مدال بازی ‌های المپیك رتبه سوم و بریتانیا نیز با كسب 111 مدال طلا و در مجموع 319 مدال بازی ‌های المپیك در جایگاه بعدی قرار دارد.
بریتانیا با برنامه ریزی بلندمدت و سرمایه ‌گذاری‌های هدفمند روی ورزشكاران خود در این سال‌ ها رشد قابل توجه و چشمگیری نسبت به بازی ‌های المپیك 2004 آتن، 2008 پكن و 2012 لندن داشته است و رفته رفته توانست غول بزرگ صید مدال‌ های المپیك از كشورهای چین و روسیه را پشت سر بگذارد.
اینكه چه شرایطی و بسترهای لازم ایجاده شده است تا ورزشكاران بریتانیا موفق شوند در المپیك 2016 به تعداد مدال ‌های قابل توجه دست یابند و در رتبه دوم كسب مدال در سال 2016 برسد، موضوع است كه نیاز به واكاوی دارد.
«تام آدامز» خبرنگار «یورو اسپرت» نوشت: بریتانیا توانست به تدریج و با برنامه ‌ریزی بلندمت و سرمایه گذاری ‌های كلان كه پیش از بازی ‌های المپیك ریو در این كشور جنجال برانگیز بود، به رویا و افسانه ‌های ذهنی خود رنگ واقعیت ببخشد.
بریتانیا در المپیك 1984 لس‌ آنجلس با پنج مدال طلا و در مجموع با كسب 37 مدال در رتبه یازدهم جهان ایستاد، این المپیك بریتانیا را به شوك فرو برد. در آن سال، آمریكا، رومانی،‌ آلمان غربی در رتبه های نخست تا چهارم ایستادند و آمریكا با 83 مدال طلا و در مجموع 174 مدال چشم ‌ها را خیره كرد.
بریتانیا در المپیك 1988 سئول نیز كم فروغ بود و با كسب پنج مدال طلا، یك پله نسبت به دور قبل المپیك سقوط كرد و در رتبه دوازدهم جهان ایستاد و كشور چین هم كه در فراز و نشیب كسب مدال‌ قرار گرفته بود، در آن سال در مكان یازدهم قرار گرفت.
این كشور دوباره در المپیك 1992 بارسلون هم یك پله نسبت به المپیك سئول سقوط كرد و این بار در رتبه سیزدهم ایستاد. اما نقطه پایانی و فاجعه آمیز در المپیك آتلانتا در سال 1996 بود و تحمل این سال‌ های تحقیر آمیز، نتیجه ‌اش تنها یك مدال طلا و در مجموع به 15 مدال بود كه به یك باره به رتبه 36 سقوط كرد.
پس از این دوران، بلافاصله عملكرد ورزشكاران بریتانیایی تجزیه و تحلیل شد. بحث های طولانی در گرفت. در نهایت برنامه ریزی و سرمایه گذاری وسیعی در رشته‌های انفرادی و تیمی از جمله ورزش‌ های ژیمناستیك، شنا، قایقرانی، دوچرخه ‌سواری و سواركاری صورت گرفت.
همین برنامه ریزی های هدفمند بود كه در المپیك 2000 شمار مدال ‌های بریتانیا بهبود یافت و نتیجه آن كسب 11 مدال طلا و در مجموع 28 مدال بود.
روند بهبود مدال آوری ورزشكاران بریتانیا از این دوره شتاب گرفت و در المپیك آتن به 31 مدال، در المپیك 2008 پكن با 47 مدال و در المپیك 2012 لندن با كسب 29 مدال طلا برای نخستین بار در رتبه سوم ایستاد. المپیك لندن نقطه دیگر آزمون و درس‌ ها بود و این كشور توانست روسیه را كنار بگذارد.
وقتی «مایل فلپس» آمریكایی با عظمت و تكرار نشدنی به 23 مدال طلا در المپیك دست یافت دست یافت. اهداف و برنامه ‌های بریتانیا سرعت بیشتری گرفت و این بار با چشمانی باز به جوانگرایی روی آورد. این كار ساده ‌ای نبود. این كشور به دنبال استعدادیابی و سرمایه گذاری بیشتر سعی داشت در المپیك ریو به هدف خود برسد.
بریتانیا در المپیك ریو حتی چشم از «نیك اسكلتون» در رشته اسب سواری با آن سن و سال برنداشت و با راهكارهای مناسب و دقیق توانست به اهداف خود دست یابد. «سیمون بیلز» با چهار طلا در ژیمناستیك خوش درخشید و «اندی موری»، ‌«نیكولا آدامز»، «الستر برانلی» همانند لندن عملكرد خوبی داشتند. «مكس ویتلوك» نیز در رشته ژیمناستیك با دو مدل طلا و یك برنز انتظارات را برآورده كرد.
با این حال، المپیك ریو یك چالش جدی بود. چون رقابت‌ های تنگاتنگ باعث شد ركوردها شكسته شود. بریتانیا هدف مشخصی را دنبال می كرد و توانست با جوانترها ركوردهای جهانی و المپیك را بشكند. عملكرد «مكس ویتلوك» و «لوئیس اسمیت» روی خرك و حلقه مردان دیدنی بود.
این یك سیستم فراگیر توام با پیروزی بود. بریتانیا با 350 میلیون پوند و روی هر مدال آور پنج میلیون پوند هزینه كرده بود. البته پیامدهای ترك اتحادیه اروپا و امكان استقلال اسكاتلند به معنای ایده پیش از بازی ‌های توكیو 2020، راه سخت و دشواری در پیش روی این كشور قرار داده است.
**سهم مدال آوران المپیك ریو 2016
در بازی‌ های المپیك ریو 307 مدال طلا، 307 نقره و 361 برنز توزیع شد كه بیشترین سهم از مدال‌ ها به رشته‌ ورزشی دوومیدانی، شنا، ژیمناستیك و دوچرخه‌ سواری اختصاص داشت.
در المپیك 2016 ریو، آمریكا با 555 ورزشكار 121 مدل را كسب كرد كه سهم مدال آورانش 21.8 درصد جمعیت ورزشكاران اعزامی بود. انگلیس نیز با 307 ورزشكار 67 مدال را گرفت و سهم این كشور نیز 21.8 درصدی جمعیت ورزشكارانش بود.
چین با 412 ورزشكار 67 مدال گرفت. در حقیقت 16.9 درصد جمعیت ورزشكارانش در المپیك ریو مدال گرفتند. روسیه با 271 ورزشكار 56 مدل صید كرد و 20.6 درصد جمعیت ورزشكاران اعزامی مدال گرفتند.
بازی ‌های شانزده روزه المپیك با 10 هزار و 444 ورزشكار از 206 كشور جهان و برای نخستین بار 10 ورزشكار از پناهجویان كشورهای سودان جنوبی، سوریه، جمهوری كنگو، اتیوپی در رشته‌ های ورزش‌های آبی شیرجه، شنا، شنای موزون، واترپلو، تیراندازی با كمان، دو و میدانی، بدمینتون، بسكتبال، بوكس، قایقرانی، اسلالوم، اسپرینت، دوچرخه ‌سواری، بی ‌ام ‌ایكس، دوچرخه ‌سواری كوهستان، جاده و پیست، سواركاری درساژ، اونتینگ و پرش، شمشیربازی، هاكی روی چمن، فوتبال، گلف، ژیمناستیك هنری، ریتمیك و ترامپولین، هندبال، جودو، پنج‌ گانه مدرن، روئینگ، راگبی هفت نفره، قایقرانی بادبانی، ورزش تیراندازی، تنیس روی میز، تكواندو، تنیس، ورزش سه‌ گانه، والیبال، والیبال ساحلی، وزنه‌برداری، كشتی آزاد و فرنگی برگزار شد.
كاروان ورزشی ایران با 64 ورزشكار در 14 رشته بوكس، پینگ پنگ، تیراندازی، تیر و كمان، قایقرانی، وزنه برداری، دوومیدانی، تكواندو، جودو، شمشیربازی، والیبال، كشتی آزاد و فرنگی، شنا و دوچرخه سواری در این دوره از بازی ها شركت داشتند.
** دستاوردها و آزمون‌های المپیك ریو
بریتانیا و چین بهترین گزینه ‌های الگوبرداری در المپیك بودند. تعیین استراتژیك و راهبردهای این دو كشور می تواند راهگشای كشورها در المپیك 2020 توكیو باشد.
تركیبی از جوانان و باتجربه‌ های المپیك، برنامه ریزی بلندمدت و كوتاه مدت، سرمایه گذاری روی رشته‌ های انفرادی و تیمی، تشكیل تیم‌ های الف و ب در مسابقات گوناگون می تواند چشم انداز المپیك 2020 را روشن تر كند.
باید بپذیریم موفقیت در المپیك اتفاقی نیست. المپیك البته محل تجربه اندوختن هم نیست، اما می تواند از المپیك درس‌ ها گرفت. المپیك 2016 با همه مشكلاتی كه در برگزاری آن وجود داشت، به تاریخ پیوست، المپیك بعدی نزدیك است.
ورزش (5) **د.آ**1545