عید قربان جلوه گر تسلیم در پیشگاه معبود یكتا و یادآور زیباترین نمونه سرسپردگی انسان در برابر خداوند است. زمانی كه حضرت ابراهیم(ع) از آزمونی بزرگ سربلند خارج می شود و ایمان، اخلاص و عشق خود را به خالق جهانیان نشان می دهد.
روزی كه دومین فرستاده حق در برابر فرمان خالق خویش مبنی بر قربانی كردن فرزند خود سر تعظیم فرود می آورد و اینگونه بر نفس اماره پیروز می شود و اینچنین فرشته وحی می فرماید:«ابراهیم! تو از این آزمون سربلند بیرون آمدی؛ پس دوستی خدا گوارایت باد!» اكنون پس از گذشت چندین سده از این رخداد بزرگ حاجیان در مراسم حج به درگاه پروردگار خواسته های مادی را قربانی می كنند تا نشان دهند در این روز از تعلقات دنیوی رهایی یافته اند و به سر منزل مقصود نزدیك شده اند. مومنان برای جلب رضایت و خشنودی خداوند، قربانی های خود را در اختیار نیازمندان قرار می دهند و این گونه علاوه بر بركت های معنوی به یاری تهیدستان می شتابند.
در این روز خواندن دو ركعت نماز عید قربان، انجام دادن غسل و قربانی كردن كه نماد اصلی این روز محسوب می شود، بر مسلمانان توصیه شده است.
امام خمینی(ره) در ارتباط با عید قربان فرموده اند: «عید قربان، عیدی است كه انسان های آگاه را به یاد قربانگاه ابراهیمی می اندازد. قربانگاهی كه درس فداكاری و جهاد در راه خدای بزرگ را به فرزندان آدم و اصفیاء و اولیای خدا می دهد...»
پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت عید سعید قربان با «حجت الاسلام صادق گلزاده» معاون امور فرهنگی و پژوهشی مجمع جهانی تقریب مذاهب و پژوهشگر امور دینی به گفت و گو پرداخته است.
حجت الاسلام گلزاده درباره فلسفه عید قربان، گفت: این عید از بزرگترین عیدهای مسلمانان محسوب می شود و اختلافی در این روز میان مذاهب مختلف وجود ندارد و مورد توافق همگان به شمار می رود. در قرآن كریم واژه قربان دوبار و عید یكبار ذكر شده است و اهل بیت(ع) نیز در روایت های مختلفی به این روز اشاره كرده اند.
این پژوهشگر امور دینی، عید قربان را یاد آور آزمایش سنگین الهی از حضرت ابراهیم(ع) و ذبح حضرت اسماعیل(ع) دانست و بیان داشت: این عید بیانگر زیباترین نمونه تعبد انسان در برابر خالق هستی به شمار می رود. در یك حركت نمادین حجاج با رفتن به قربانگاه در حقیقت عازم میدان مبارزه با نفس و وابستگی های دنیوی می شوند و در نتیجه خود را برای ایثار و فداكاری در عرصه های دیگر آماده می كنند.
موضوع قربانی كردن در راه خدا از زمان حضرت آدم(ع) وجود داشته و در طول تاریخ تكرار شده است كه ماندگارترین آن منتهی به ذبح اسماعیل(ع) می شود كه حضرت ابراهیم(ع) فرزند خود را برای قربانی به درگاه خداوند می برد و اینگونه در هنگام انجام دادن فرمان پروردگار با نزول وحی او را از این كار بازداشتند و فرمان آمد كه یكتای بی همتا در برابر صبر و راستی آن حضرت، گوسفندی را هدیه كرد و اینگونه ابراهیم(ع) را مأمور ساخت تا گوسفند را به جای اسماعیل(ع)، قربانی كند.
معاون امور فرهنگی پژوهشی مجمع جهانی تقریب مذاهب در ادامه افزود: قربانی كردن كه در دین اسلام به منظور قرب الهی است و در حقیقت به معنای قطع عَلَقه های مالی و دنیوی و مبارزه با هوای نفس به شمار می رود كه تقوای قلب و روح را به دنبال دارد و در قربانی كردن بایستی به نیت قرب الهی و فراموش نكردن ضعیفان توجه شود و از همه مهمتر این كه نباید بحث و فلسفه اصلی قربانی را كه همان مبارزه با هوای نفس و جهاد با نفس اماره است، از یاد برد. ایثار جان و مال در راه خداوند از جمله آموزه‌های اسلام برای تكامل و رشد انسان به حساب می آید، به این معنا كه انسان همه آنچه خالق یكتا به عنوان امانت در اختیار وی قرار داده است به دقت آن را باید در راه بندگی و تقوای الهی هزینه كند.
این پژوهشگر امور دینی با اشاره به اهمیت قربانی كردن و فلسفه آن در اسلام، توضیح داد: بحث‌های مربوط به عید قربان و قربانی كردن یك بخش از مناسك فقهی به حساب می آید اما یك نكته درباره اهمیت فلسفی آن، دوری جستن از هوای نفسانی است. بحث های هوس راندن، ثروت دوستی، مال پرستی و دور شدن از تمامی این موضوع ها، یك معنویت و عرفان خاصی می‌خواهد و قربانی كردن حضرت ابراهیم(ع) تنها یك نماد بود و خداوند می‌خواهد امامت را به خلیل الله(ع) بدهد، بنابراین بایستی آزمون های مختلفی هم از او بگیرد كه بالاترین آنها امتحان او با حضرت اسماعیل (ع) فرزندی است كه پس از عمری خداوند به ایشان عطا كرده و بدین شكل پروردگار وی را امتحان می‌كند.
وی با تاكید بر اینكه عید سعید قربان روز الگو گرفتن از ولی خدا است، تصریح كرد: در چنین روزی حضرت ابراهیم(ع)، یگانه فرزند خویش را به قربانگاه برد تا حقیقت بندگی و ایثار به درگاه الهی را به مسلمانان و جهانیان نشان دهد و اكنون وظیفه ما شناخت ولی خدا محسوب می شود زیرا او است كه دین اسلام را در جامعه زنده نگاه می دارد. بدون ایمان، درك این لحظه قابل تصور نیست زیرا تمامی اینها به شرط داشتن ایمانی قوی شكل می گیرد.
حجت الاسلام گل زاده با تأكید بر اینكه هدف مناسك قربانی كردن، كمك به نیازمندان، گفت: باید در شریك كردن قربانی در این روز به مستمندان توجه داشت، در این موضوع درس های مختلفی از جمله همكاری و تعاون نهفته است. با قربانی كردن در این روز و تقسیم آن در میان مستمندان در واقع محبت و دلسوزی كردن را رواج می دهیم زیرا در جامعه با كمك به یكدیگر و دستگیری از هم یك انس و الفتی رخ می دهد كه این موضوع باعث رحمت الهی می شود. قربانی كردن ابعاد اجتماعی دارد؛ كمك به نیازمندان نخستین بُعد آن به شمار می رود و یك تمرین برای جوامع بشری تا اگر تضادی در منافع فردی و گروهی ایجاد شد افراد به نفع منفعت و مصالح عمومی جامعه از منافع فردی خود بگذرند. برپایه آنچه در سوره حج بیان شده برمی‌آید كه گوشت‌های قربانی در مناسك حج را به مصرف مستمندان می‌رسانند و همین امر به فقیران و نیازمندان كمك می‌كند.
این پژوهشگر امور دینی خاطر نشان كرد: عید قربان پیامی جهانی دارد كه تمام بشریت و انسان‌های موحد را دعوت به پرستش خدای یكتا كرده و به آنها توصیه می‌كند برای خالق خود شریك قایل نشوند و به انسان‌های آزادی خواه اعلام می كند كه زیر سلطه انسان های بدخواه و حكومت طاغوت نروند. عید قربان باید الگوی وحدت مسلمانان شود و در شرایطی كه دشمنان در صدد ایجاد تفرقه هستند با تبعیت از رهنمودهای رهبری، انسجام و وحدت خود را بیش از گذشته حفظ كنیم تا اقتدار كشور دو چندان شود.
معاون امور فرهنگی مجمع جهانی تقریب مذاهب با تأكید بر اینكه قربانی واقعی این است كه ما همه داشته های خود را در هر دوره و زمانه برای ترویج دین خدا و احیای فرمان الهی صرف كنیم، بیان داشت: خداوند برای ایجاد عادت به این رفتار حسنه، مناسكی را در عید قربان به صورت واجب برای حاجیان تعریف كرد تا نمادی برای ریختن خون در راه خدا با سرمایه شخصی باقی ماند.
درسی كه ما باید از عید قربان بگیریم این است كه در راه خدا چه چیزی را بایستی قربانی كنیم و بهترین پیشكشی كه می توانیم به محضر خداوند داشته باشیم چیست و این موضوع دیگر منحصر در قربانی كردن یك گوسفند نیست. ما باید عقل، نفس، وقت، علم و... كه ارزشمندترین متاع زندگی است به پیشگاه پروردگار اعطاء كنیم این امر می تواند بزرگترین قربانی به حساب آید.
وی با تاكید بر اینكه مسلمانان باید در این روز به اقامه نماز عید سعید قربان اهتمام ویژه ای داشته باشند، یادآور شد: مسلمانان همواره با اتحاد، همدلی و اقامه نماز عید قربان نقشه های دشمنان اسلام را خنثی می كنند؛ امسال نیز هم چون سال های گذشته مردم ولایت مدار ایران اسلامی با وحدت و همدلی این حضور را به استكبار جهانی و هم پیمانانش نشان خواهند داد.
حجت الاسلام گل زاده در پایان با اشاره به حادثه منا در سال گذشته گفت: همه شهدای منا گرامی هستند و باید تلاش كنیم كه برپایه بیانات رهبر معظم انقلاب یاد و خاطر آن ها هرگز فراموش نشود. امروز جهان اسلام با اتحاد و همبستگی بایستی عوامل موثر در این رویداد را شناسایی كنند و مسببان آن را به مجازات برسانند.
*گروه اطلاع رسانی
**پژوهشم**9117**2002**9131
تهران- ایرنا- عید قربان یادآور ایثار و فداكاری حضرت ابراهیم(ع) است كه به فرمان پروردگار فرزند خویش را به قربانگاه برد و اینگونه بندگی خود را به اثبات رساند و مسلمانان نیز با تاسی از او اسماعیل نفس را قربانی می كنند تا به رستگاری و هدایت برسند.
