تغییر سبك زندگی و ابتلای جامعه به بیماری های روبه گسترش غیرواگیر

بر اساس آمارهای رسمی ارائه شده، بیش از سه چهارم مرگ و میرهای ناشی از بیماری ‌های قلبی و عروقی در كشورهای با درآمد پایین یا متوسط رخ می ‌دهد و ۵۴ درصد از مرگ و میرهای منطقه مدیترانه شرقی مربوط به بیماری‌ های غیرواگیر است.
بر این اساس، سكته قلبی نخستین علت مرگ و میر در ایران اعلام شده و بیش از نیمی از فوتی های كشور ناشی از سكته های مغزی و قلبی است.
هشدار كارشناسان به عبور سرطان از مرز خطر در 15 سال آینده و ابتلای كنونی 4.5 تا پنج میلیون نفر در كشور به بیماری دیابت كه نیمی از آنان نیز از بیماری خود بی اطلاع هستند و افزایش این آمار به 6.5 میلیون نفر تا سال 2035 از شرایط خطرآفرین تغییر الگوی تغذیه و سبك زندگی در ایران حكایت دارد.
به گزارش ایرنا، مصرف سیگار و دخانیات، مصرف روز افزون فست فودها، غذاهای چرب و نوشیدنی های گازدار و مصرف غیرمجاز نمك، شكر، كم تحركی و اضافه وزن، دستاورد زندگی و عصر زندگی ماشینی كنونی است كه علاوه بر این كه كانون گرم ارتباطات خانوادگی گذشته را از بشر دریغ كرده و جامعه بشری را به انواع بیماری های روحی مبتلا ساخته، با افزایش آمار ابتلا به انواع بیماری های غیرواگیردار، سلامت جسمی آنان را نیز تهدید می كند.
گسترش بیماری های غیرواگیردار بخصوص بیماری های قلبی و عروقی كه عمده دلیل مرگ و میر در كشور محسوب می شود، در برخی استان ها نظیر چهارمحال وبختیاری كه زمانی به دلیل سبك حاكم روستایی و سنتی بر این مناطق از الگوهای درست زندگی و تغذیه پیروی می كرد، به گونه ای است كه از 6 هزار و 892 مورد فوتی سال گذشته، یكهزار و 319 مورد آن به بیماری های قلبی، عروقی، 399 مورد ناشی از ابتلا به سرطان و تومورها و 60 مورد به دلیل بیماری های غدد، تغذیه و متابولیك گزارش شده است.
براساس اعلام مركز بهداشت چهارمحال و بختیاری، به طور متوسط 11 درصد از جمعیت 15 تا 64 سال كشور دخانیات مصرف می كنند كه این آمار در این استان 2 درصد بیشتر از متوسط كشور است.
همچنین این استان به دلیل درآمد پایین خانوار و كمرنگ بودن فرهنگ مصرف میوه و سبزیجات، این نوع موادغذایی سهم كمی از سبد خانوار مردم استان را به خود اختصاص داده و چهارمحال وبختیاری در رده آخر كشور از نظر مصرف میوه و سبزی قرار دارد.
همچنین حدود 50 درصد از جمعیت 15 تا 64 سال استان به چاقی و اضافه وزن، 32 درصد به چربی خون و پنج درصد به دیابت مبتلا هستند كه از دیگر ریز فاكتورهای ابتلا به بیماری های قلبی محسوب می شود.
با وجودی كه به طور معمول اطلاع دقیقی از آمار بیماران قلبی و عروقی از بیمارستان ها قابل احصا نیست، اما براساس آمار مركز مدیریت حوادث و فوریت های پزشكی چهارمحال و بختیاری در ماموریت پایگاه های اورژانس استان، بیماران قلبی و عروقی پس از مصدومان تصادفات جاده ای بیشترین آمار نیازمندان به خدمات درمانی اورژانس را شامل می شوند.
این درحالی است كه در 80 درصد موارد با رعایت الگوی زندگی سالم براحتی می توان از وقوع این بیماری ها پیشگیری كرد.
مدیر گروه مبارزه و پیشگیری از بیماری های مركز بهداشت چهارمحال و بختیاری در گفت وگو با خبرنگار ایرنا، با بیان این كه 80 درصد موارد ابتلا به بیماری های قلبی وعروقی، تغذیه ناسالم، كم تحركی و مصرف دخانیات است، اظهار كرد: با تغییر در سبك زندگی، درصد قابل توجهی از موارد ابتلا به بیماری های قلبی وعروقی و دیابت قابل پیشگیری است.
محسن آذری پور افزود: ترك دخانیات، الگوی درست تغذیه و زندگی تا 80 درصد از ابتلا به فشارخون بالا و دیابت و 40 درصد از ابتلا به سرطان ها، كبد چرب و پوكی استخوان جلوگیری می كند.
متخصص قلب و عروق و استادیار دانشگاه علوم پزشكی شهركرد نیز تاثیر ترك سیگار را در كاهش عوارض بیماری های قلبی و عروقی بیشتر از مصرف دارو می داند و اظهار كرد: مصرف سیگار یكی از مهمترین فاكتورهای پرخطر در ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی است اما تعداد زیادی از بیماران از ترك آن خودداری می كنند و كماكان باور این كه سیگار عامل ابتلا به نارسایی های قلبی است، در بین خانواده ها نهادینه نشده است.
علی بازدار، فشار خون بالا، چاقی و دیابت را از دیگر فاكتورهای افزایش ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی عنوان و بیان كرد: در كشور ما هر یك از این فاكتورها بیش از 30 درصد از جمعیت را به خود اختصاص داده است، بگونه ای كه یك سوم جمعیت بالغ كشور مبتلا به دیابت و 50 درصد مبتلا به فشارخون بالا هستند.
وی با بیان این كه معضل بیماری های قلبی و عروقی بی صدا و خاموش بودن آن است، می گوید: بسیاری از مبتلایان به این بیماری علائم خاصی ندارند و زمانی افراد تحت درمان قرار می گیرند كه علائم بیماری در آنان بصورت پیشرفته ظاهر شده است.
بازدار، تغییر الگوی زندگی در جامعه از دوره كودكی را عامل افزایش ابتلا به این نوع بیماری ها در جامعه می داند و اظهار می كند: امروزه بازی های پرتحرك گذشته جای خود را به بازی های رایانه ای داده و غذاهای فست فود، جایگزین غذاهای سالم سنتی شده است و خانواده ها بصورت ناخواسته سبك زندگی فرزندان خود را به سمت الگوهای نادرست زندگی سوق داده اند.
وی از ورزش با عنوان موثرترین عامل در كاهش ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی نام می برد و می گوید: انجام حركات ورزشی مداوم با تقویت عضلات قلب، بسته به وزن افراد منجر به افزایش طول زندگی بین 2.5 تا پنج سال می شود.
علی بازدار می افزاید: مداومت در ورزش از ابتلا به پوكی استخوان بخصوص در خانم ها، ابتلا به سرطان، فشار خون بالا و دیابت می كاهد.
وی بیان می كند: البته فعالیت های ورزشی بخصوص پیاده روی در صورتی در سلامت افراد موثر است كه با شدت متوسط و 30 دقیقه در هر روز انجام شود و در صورتی كه توقفی حین فعالیت های ورزشی بخصوص پیاده روی ایجاد شود، تاثیر آن بر عضلات قلب و ریه ها از بین می رود.
كارشناس مسئول بیماری های غیرواگیر مركز بهداشت چهارمحال وبختیاری نیز مصرف زیاد نمك را عامل ابتلا به فشارخون بالا عنوان و اظهار كرد: با كنترل مصرف این ماده غذایی می توان از میزان ابتلا به فشار خون بالا تا حد زیادی كاست.
محمود شجاعی با بیان این كه نان های ایرانی شورتر از حد استاندارد است، بیان می كند: در تولید هر قرص نان پنج گرم نمك مصرف می شود كه با حذف آن می توان مصرف این ماده غذایی را در سفره های مردم به حد استاندارد رساند.
وی می افزاید: برای كنترل مصرف نمك در نانوایی ها و نظارت بر این مساله، باید در سطح ملی قانون تصویب كرد و یا در كارگروه های امنیت غذایی استان این موضوع را مطرح و به ارگان های مرتبط برای پیگیری ابلاغ نمود.
وی ادامه می دهد: البته وزارت بهداشت برای كنترل مصرف نمك در سبد غذایی خانوارها، كاهش نمك مصرفی در پنیرها را در دستور كار قرار داده است.
شجاعی بیان كرد: توسعه روز افزون جوامع شهری و صنعتی بدون توجه به فاكتورهای سلامت شهرنشینان، افزایش فست فود فروشی ها، الگوی نادرست تغذیه، كم تحركی، چاقی و اضافه وزن، مصرف ناكافی میوه و سبزیجات و مصرف سیگار از عواملی است كه شیوع روز افزون بیماری های غیرواگیر نظیر فشارخون بالا، دیابت و چربی خون، كبد چرب،سكته های قلبی، مغزی و سرطان ها را به دنبال داشته است.
وی ادامه می دهد: برای پیشگیری از شیوع این نوع بیماری ها علاوه بر اصلاح الگوی زندگی، به سیاست گذاری و تصمیم گیری هایی در سطح كلان و ملی نیاز است.
وی تصریح كرد: با توجه به افزایش فروشگاه های عرضه فست فود، باید اجرای ماده 37 برنامه پنجم توسعه مبنی بر منع تبلیغات كالاهای آسیب رسان با جدیت بیشتری دنبال و از تبلیغات این نوع غذاها منع جدی شود.
شجاعی افزود: در راستای اجرای این قانون مركز بهداشت چهارمحال و بختیاری با هرگونه تبلیغات سمعی و بصری برخورد و متخلفان را به مراجع قضایی معرفی می كند.
كارشناس مسئول مبارزه با بیماری های غیرواگیر مركز بهداشت چهارمحال و بختیاری بیان كرد: افزایش مالیات بر قیمت سیگار تا حدی كه فرد معتاد را ناگزیر به كاهش حجم قابل توجهی از مصرف روزانه سیگار كند، صدور نكردن مجوز برای عرضه سیگار در برخی مكان ها و یا برای جوانان زیر 18 سال، اجرای سیاست های تشویقی برای عرضه كنندگانی كه این موارد را تندرستی رعایت می كنند، از مواردی است كه در كاهش عوامل ابتلا به بیماری های غیرواگیر تاثیر بسزایی دارد.
شجاعی، شناسایی شهر و روستاهایی كه مصرف ناكافی میوه و سبزیجات دارد و ترویج فرهنگ كشت و كار میوه و سبزیجات در محل سكونت شهروندان این مناطق و ارائه بذر و نهال ارزان قیمت به آنان، جایگزینی میوه و سبزیجات به جای سوسیس و كالباس در غذاهای فست فود، توصیه به تولید كنندگان مواد غذایی در رستوران ها به جایگزینی روغن مایع با جامد را از دیگر اقدامات موثر برای كاهش میزان ابتلا به بیماری های قلبی، عروقی، سكته های مغزی و انواع سرطان ها برشمرد.
به گزارش ایرنا، اجرای طرح ملی پیشگیری و كنترل فشار خون بالا و دیابت برای تمامی افراد بالای 30 سال در روستاهای چهارمحال و بختیاری و پایش هرسه ماه یكبار این بیماران، اجرای طرح آزمایشی بررسی بیماران كلیوی مزمن در شهرستان فارسان و ثبت سكته های قلبی از برنامه های در دست اجرای مراكز بهداشتی و درمانی برای پیشگیری از ابتلای جامعه به بیماری های غیر واگیر است.
با این حال اگر دولت اقدامات پیشگیرانه و آموزشی بخصوص برای گروه كودك، نوجوان و جوانان را در دستور كارخود قرار دهد و به این بخش توجه بیشتری داشته باشد، نه تنها از هزینه های درمانی می كاهد بلكه از استحصال و گسست بیشتر فرهنگی جامعه و ایجاد شكاف بین الگوهای درست زندگی سنتی گذشته و كنونی نیز پیشگیری می كند.
گزارش از شكوفه سلیمانی
8125/6021