سرعت رشد كشت و كیفیت زعفران در افغانستان/ استقبال ایران از كشت جایگزین خشخاش

مركز جهانی سنجش ذائقه و كیفیت مواد غذائی از میان 300 نمونه زعفران جهان از كشورهای مختلف، در سال 2013 ، 2014 و 2015 میلادی زعفران افغانستان را به عنوان باكیفیت ترین زعفران جهان معرفی كرده و قیمت آن نیز از زعفران ایران - به عنوان بزرگترین كشور تولیدكننده زعفران جهان - بالاتر است.
تولید زعفران از 500 كیلوگرم در سال 2007 میلادی به بیش از 2 هزار كیلوگرم در سال 92 رسید. از آن سال كار آموزش كشاورزان برای كاشت زعفران به صورت جدی اغاز شد و درحال حاضر نزدیك 1500 كشاورز برای كاشت این محصول در افغانستان آموزش دیده اند و 180 دستگاه خشك كن زعفران در اختیار آنان گذاشته شده است.
هر كیلوگرم زعفران افغانستان در بازارهای جهانی بیش از 2 هزارو پانصد دلار به فروش می رسد. اغلب این محصول افغانستان به كشورهای اروپائی صادر می شود و امسال تفاهم نامه ای با چین به امضاء رسانده تا در صادرات این محصول با این كشور همكاری كند.
زمین حاصلخیز عامل عمده كسب این عنوان برای افغان ها بوده است. این محصول در ردیف محصولات «كم آب» قرار دارد و نیاز به آب كمی دارد.
وزارت كشاورزی و دامداری افغانستان گفته است كه كشت زعفران را با كمك های خارجی افزایش خواهد داد و مطابق با یك طرح جامع درازمدت، آن را جایگزین كشت خشخاش خواهد كرد و موانع را از پیش پای كشاورزان كنار خواهد زد و تسهیلات لازم را برای آنان فراهم می كند تا آنان بار دیگر به سراغ كشت خشخاش نروند.
افغانستان در دو سال گذشته با اجرای طرح ارتقای كیفی زعفران، گام به گام از مرحله تولید، بهره وری و برداشت، پیش رفته و تولید این محصول را در هر هكتار از 4 كیلوگرم به دو برابر افزایش داده است و قصد دارد تا این رقم به 12 كیلوگرم در هر هكتار برساند.
'سكندر حسینی' عضو آكادمی علوم افغانستان می گوید: هنوز هم برای بهبود كیفیت و افزایش محصول به توجه جدی نیاز است و در كشت زعفران باید شرایط اقلیمی و محیطی در نظر گرفته شود. در استان هرات به دلیل شرایط مناسب آب و هوایی می توانیم كشت زعفران انجام دهیم اما در ولایت ننگرهار نه؛ نظر به آب و هوای ولایت‌ها باید بررسی شود تا این كشت به دیگر استان ها گسترش یابد.
افغانستان در سال 1393 رقمی در حدود 3 هزار كیلوگرم زعفران برداشت كرد كه این رقم نسبت به سال ماقبل آن، یكهزار كیلوگرم رشد داشته كه عمده این رقم متعلق به استان هرات بوده است. در سال های گذشته بیش از 90 درصد تولید زعفران افعانستان در این استان همجوار با مرزهای ایران تولید می شد، اما اینك تولید این محصول به 24 استان دیگر این كشور گسترش یافته است.
وزارت كشاورزی و دامداری افغانستان می گوید كه امسال نزدیك به 6 هزار كیلوگرم زعفران از مناطق مختلف افغانستان به خارج صادر خواهد كرد. برداشت این محصول از توزیع 280 تن پیاز زعفران به دست آمده است. 230 تن از این رقم را وزارت كشاورزی و 50 تن هم توسط انجمن ها و موسسه های غیردولتی توزیع شده است.
هم اكنون 14 شركت تولیدی و 25 انجمن زعفران ‌كار در استان هرات مشغول فعالیت هستند.
مسئولان اداره كشاورزی هرات می گویند كه پس از آنكه دولت اجرای طرح جایگزین كشت خشخاش را با همكاری جامعه جهانی آغاز كرد، این استان در این عرصه پیش قدم شد و درحال حاضر بیش از 900 هكتار از زمین های این كشور در استان های مختلف زیر كشت زعفران قرار دارد و اینك منبع اصلی تامین كننده پیاز زعفران برای سایر استان های افغانستان است.
با این حال كشت زعفران افغانستان از نظر كمی قابل مقایسه با ایران نیست. ایران سالانه نزدیك به 140 تن زعفران به ارزش بیش از 400 میلیون دلار صادر می كند و باوجود معرفی زعفران افغانستان در سه سال پیاپی به عنوان برترین زعفران جهان، شناخته شده ترین محصول جهان با مشتریان فراوان در بازارهای جهان است.
زعفران افغانستان در سال های گذشته باوجود كیفیت مناسب، فاقد بسته بندی قابل قبول برای عرضه در بازارهای جهانی بود كه در دو سال گذشته این مشكل تاحدودی برطرف شده و علاوه بر آن، با كشور چین به توافق رسیده است كه زعفران تولیدی خود را به آن كشور و یا از طریق آن كشور به بازارهای جهانی صادر كند.
جایگزین شدن زعفران در زمین های زیركشت خشخاش به امنیت افغانستان و منطقه كمك خواهد كرد زیرا بخش زیادی از درآمد گروه های تروریستی در افغانستان از محل تامین امنیت زمین های زیر كشت خشخاش كشاورزان و انتقال و فروش آن به بازارهای بین المللی تامین می شود.
ایران به افغانستان در جایگزین كردن كشت زعفران به جای خشاش در این كشور همسایه شرقی كشورمان كمك خواهد كرد و اعلام آمادگی كرده است تا كشت جایگزین زعفران به جای خشخاش را در استان «بادغیس» افغانستان اجرا كند و از گسترش كشت این محصول در آن كشور استقبال می كند.
اساق**291**1610
خبرنگار : مصطفی دربان دبیر: بابایی