در اين گزارش كه در شماره چهارشنبه 31 شهريور 1395 هجري خورشيدي به قلم زهرا سليماني منتشر شد، آمده است: در چند سال اخير ميزان طلاق در جامعه ما به دلايل متعدد شدت يافته است، اما همين واژه طلاق كه به ظاهر ساده و كمي هم فراگير در جامعه است، براي افراد درگير آن با طوفان‌هاي روحي، رواني، اقتصادي و... فراواني همراه است. از بعد فقهي و قانوني هم در هر مرحله از اقدام به طلاق بايد برخي اصول رعايت شود. اما بررسي آمار ثبت وقايع حياتي در كشور نشان مي‌دهد كه طي يك دهه گذشته طلاق روند صعودي به خود گرفته است، طوري كه به اعتقاد كارشناسان، آمار طلاق در ايران به زلزله اي خاموش تبديل شده كه هر روز در حال تكان دادن جامعه است.
در سال گذشته 163هزار و 765 واقعه طلاق به ثبت رسيده است كه 146 هزار و 714 مورد از آنها در نقاط شهري و 17 هزار و 51 مورد از آنها در نقاط روستايي بوده است. در هر ماه به طور متوسط 13 هزار و 647 واقعه طلاق، در هر شبانه روز به طور متوسط 449 واقعه طلاق و در هر ساعت به‌طور متوسط 19 واقعه طلاق به ثبت رسيده است. نرخ خام حاصل از ثبت طلاق در كشور 2.1 در هزار به‌دست آمده و ميانگين طول مدت ازدواج در زمان طلاق‌ها ثبت شده مذكور 8.3 است. استان‌هاي البرز و گيلان، خراسان رضوي و كرمانشاه بيشترين و استان‌هاي سيستان و بلوچستان، ايلام، يزد و چهارمحال و بختياري كمترين نرخ ثبت طلاق را به خود اختصاص داد‌ه اند.
در سال 94 بيشترين تركيب طلاق ثبت شده مربوط به گروه سني مردان30 الي 34 ساله و زنان 25 تا 29 ساله بوده كه تعداد آن برابر با 16 هزار و 286 واقعه است. اين در حالي است كه در سال گذشته نسبت ازدواج به طلاق‌هاي ثبت شده 4.2 است. به عبارت ديگر از هر 100 ازدواج 23 طلاق به ثبت رسيده است.
** شانس ازدواج مجدد چگونه است؟
طلاق هم همچون ديگر مسائل زندگي بشري سوغات زندگي مدرنيته و شرايط كنوني جامعه است. در اين شرايط هيچ تضميني براي دوام زندگي زوجين نمي‌توان برشمرد مگر اينكه افراد به مهارت‌هاي زندگي آشنا بوده و در انتخاب شريك زندگي خود تمام جوانب را مورد بررسي قرار دهند. اين در حالي است كه در كشور ما هنوز ديدگاه‌هاي سنتي نسبت به زن مطلقه يا بيوه وجود دارد. بر اساس آمار شانس زنان براي ازدواج مجدد يك نهم مردان است و همين امر امكان انتخاب درست را بيش از پيش محدود مي‌كند. با يك حساب سرانگشتي مي‌توان گفت كه سالانه در كشور ما حدود 500 هزار نفر دوباره مجرد مي‌شوند، اين مجرد‌ها دوباره در كنار 11 ميليون مجرد كشور قرار مي‌گيرند، اما شرايط براي آنها با كساني كه تا به حال ازدواج نكرده‌اند متفاوت است. مجموعي از عوامل فردي، خانوادگي، اجتماعي و فرهنگي باعث مي‌شود كه عده‌اي از اين افراد دوباره تصميم به ازدواج بگيرند و عده‌اي ديگر هيچ‌گاه دوباره به سمت ازدواج نروند. يك مساله مهم درباره ازدواج مجدد، «انتخاب» افراد است. از لحاظ قانوني و فقهي طلاق در ابعاد مختلف شامل طلاق رجوعي، طلاق بائن، طلاق مكروه، طلاق سنت و طلاق حرام مي‌شود كه هر يك از آنها بنابر شرايط خود از ويژگي‌ها و شرايط خاص نيز برخوردار هستند.
** طلاق رجعي چيست؟
در بين انواع طلاق‌ها مي‌توان به طلاق رجعي اشاره كرد، در اين طلاق اگر زوجين قبل عده يعني سه ماه و ١0 روز بعد از طلاق به هم برگردند، بدون عقد دوباره زن و شوهر هستند. در واقع اين موضوع مي‌تواند از بسياري پيامدهاي فردي، خانوادگي، اجتماعي و... پيشگيري كند و تلاش براي تفاهم مجدد را موجب شود. در اصل اين رجوع به معناي همان بازگشت دوباره است، اما اين بازگشت داراي شرايط خاصي است و به اين معنا نيست كه مرد هر زمان كه بخواهد مي‌تواند زن را به زندگي برگرداند، اقدام به بازگشت زن بايد حتما در دوران عده زن باشد.
اقدام به بازگشت تنها به اراده شوهر انجام مي‌شود و اگر زن بخواهد اقدام به بازگشت كند، اراده او هيچ تاثيري نخواهد داشت. در ضمن اقدام به بازگشت زن توسط مرد مي‌تواند با سخن و كلام باشد. در طلاق رجعي تا زماني كه زن در دوران عده به سر مي‌برد به نوعي هنوز به‌عنوان همسر مرد شناخته شده و مرد بايد به او نفقه بپردازد و در صورتي كه مرد خواهان ازدواج دوباره باشد، بايد به دادگاه رفته و از او اجازه بگيرد. بر اساس قوانين موجود در طلاق رجعي، زن و شوهر از هم ارث مي‌برند، مرد حق ندارد تا زماني كه مدت عده به پايان نرسيده است، مطلقه رجعيه خود را از محل سكونتش يعني منزل خود خارج كند.
** نگاه‌ها به فرد مطلقه متفاوت است
فاطمه دو سال پيش به دليل اعتياد از همسرش مهدي طلاق گرفته است. هم اكنون با ترك اعتياد مهدي قرار است به زودي با يكديگر ازدواج كنند. اين زن 30 ساله با بيان اينكه زندگي يك زن مطلقه با مشكلات فراواني رو به رو است، به «آرمان امروز» مي‌گويد: در جمع فاميل، محل كار و رابطه با دوستان اينكه مطلقه هستي از هر ويژگي ديگر برجسته تر است. بعد از طلاق اكثر دوستانم رابطه شان را با من قطع كردند. برخي از همكارها حتي در محل كار كنايه‌ها، حرف‌ها و نگاه‌هاي معني داري دارند كه نشان از عدم درك مناسب از طلاق در جامعه ما دارد. در اصل اين نوع طرز فكر نسبت به فرد مطلقه مشكلات و نارسايي‌هاي زندگي او را دو چندان مي‌كند. او با بيان اينكه براي ازدواج مجدد با همسر سابقم به مشاوره مراجعه كرده و نظرات او را جويا شدم، مي‌افزايد: يكي از شروط عقد مجدد عدم مصرف مواد مخدر از سوي مهدي است و با اين تفاسير او به هيچ عنوان نبايد مواد مخدر مصرف كند.
** كفالت پسر و فوت پدر!
علي تك فرزند خانواده است. والدين او براي معافيت فرزندشان از خدمت سربازي تصميم به طلاق سوري مي‌گيرند تا به اين ترتيب فرزندشان بتواند از شرايط كفالت در سربازي استفاده كند. والدين او بعد از طلاق سوري و طي مراحل قانوني موفق به اخذ كفالت و معافيت از سربازي فرزندشان شدند، اما از بد حادثه در اين حين پدر علي فوت كرد و مادرش هم از حقوق بازنشستگي، مستمري و ارث و ميراث همسرش محروم شد. علي به «آرمان امروز» مي‌گويد: دوسال خدمت سربازي به هيچ عنوان ارزش چنين مسائلي را نداشت. با اينكه والدينم به شكل سوري از يكديگر طلاق گرفتند، اما من نسبت به اين قضيه عذاب وجدان دارم و من در چند سال اخير منشا بروز مشكلات و اتفاق ناگوار براي خانواده ام بودم.
** عدم وجود آمار شفاف درباره ميزان رجوع زوجين
با توجه به اينكه در كشور ما هنوز درباره ميزان رجوع و بازگشت دوباره زوجين به يكديگر آمار و اطلاعات دقيقي وجود ندارد، اما با توجه به شرايط خاص در زندگي افراد مطلقه در برخي مواقع مي‌توانند با شناخت كامل از همسر سابق خود و حل و فصل نارسايي‌هاي منجر به طلاق سعي در بازگشت به رابطه قبلي خود كنند. رئيس انجمن مددكاري ايران با بيان اينكه يكي از انواع طلاق‌ها، طلاق رجعي است، مي‌گويد: براي رجوع و از سرگيري رابطه زناشويي شرايطي تعريف شده است. امكان بازگشت بعد از طلاق بر اساس تعريف‌هاي ارائه شده وجود دارد و شرع نيز در اين زمينه ديدگاه جامع و كامل دارد.
سيد حسن موسوي چلك مي‌افزايد: هنوز در كشور ما پژوهشي درباره ميزان رجوع زوجين در دست نيست، اما در اين زمينه آمارهاي متفاوتي از سوي سازمان ثبت احوال و سازمان ثبت اسناد ارائه شده است كه با بررسي اين آمارها مي‌توان به ميزان رجوع زوجين بعد از طلاق پي برد. در كشور ما فقط آمار وقايع حياتي چهارگانه وجود دارد و هنوز ميزان رجوع زوجين با توجه به افزايش ميزان طلاق در كشور مشخص نيست. او در پاسخ به سوالي مبني بر اينكه آيا ازدواج يا مراجعه مجدد زوجين مي‌تواند به دور از مشكلات گذشته‌شان باشد، تاكيد مي‌كند: به هر دليلي افراد در شرايط مختلف ممكن است نتوانند با يكديگر كنار بيايند. در اصل طلاق به معناي پايان زندگي نيست. افراد خواستار از سرگيري روابطشان بايد به بررسي مشكلات و حل آن بپردازند.
در اين شرايط زوجين بايد به دور از مقصر جلوه دادن طرف مقابل و با ديدگاهي كاملا شفاف و منطقي علت طلاق را مورد بررسي قرار دهند. به گفته او افراد در اين مرحله از زندگي با توافق و مديريت مناسب با يكديگر مي‌توانند عوامل و منشأ مشكلات را شناسايي كنند. با توجه به فرهنگ و ويژگي‌هاي افراد در جامعه ما ميزان رجوع بعد از طلاق اندك است. اغلب زوجين بعد از طلاق خواستار جدايي هستند، اما به لحاظ قانوني و شرعي امكان بازگشت وجود دارد. در اين شرايط اينكه زوجين خواستار زندگي در كنار يكديگر هستند مورد اهميت قرار گرفته مي‌شود. در اصل خواستن توانستن است و افراد هر چه را كه بخواهند به‌دست مي‌آورند.
*منبع: روزنامه آرمان
**گروه اطلاع رساني**9368**2002**انتشار دهنده: فاطمه قناد قرصي
تهران- ايرنا- روزنامه آرمان در صفحه گزارش اجتماعي درباره آثار طلاق، شرايط رجوع زوج ها به يكديگر پس از جدايي و شانس ازدواج مجدد اين افراد گزارشي را منتشر كرد. در اين باره نوشت: طلاق به عنوان يك واقعه حياتي از اصول و حساسيت‌هاي خاص خود برخوردار است.
