«خانه تكانی ذهنی» برای موفقیت صداوسیما/ تلویزیون ایران از تحولات جامانده است

به گزارش ایرنا، بعد از كودتای امریكایی - انگلیسی 28 مرداد 1332 علیه دولت دكتر محمد مصدق، رژیم پهلوی و كابینه سرلشكر فضل الله زاهدی كه كودتا را اجرا كرده بود، قصد داشت هر طور شده مردم را راضی نگه دارد و از فضای ناامید كننده سیاسی دور كند؛ در این فضا حبیب الله ثابت پاسال تاجر بهایی پیش دستی كرد و پیشنهاد تاسیس یك فرستنده تلویزیونی را داد و چون نورچشم دربار بود پیشنهاد وی برای تصویب به مجلس شورای ملی رفت و مجلس در تیرماه 1337 قانون یك ماده ای برای تاسیس فرستنده تلویزیونی زیر پوشش وزارت پست و تلگراف و تلفن تصویب كرد.
پاسال به آمریكا رفت و از كارخانه آر سی ای/RCA فرستنده ای به قیمت 350 هزار دلار خرید كه تا 50 كیلومتری را پوشش می داد و در محل فعلی شبكه دو انتهای خیابان الوند نصب شد. به این ترتیب ایران بعد از عراق دومین كشور خاورمیانه بود كه تلویزیون داشت.
داستان تصویب تلویزیون ایران با آموزش نیروهای ایرانی توسط آمریكایی ها ادامه یافت و در نهایت جمعه 11 مهر 1337 در ساعت 5 عصر تلویزیون ملی ایران رسما شروع به كار كرد.
گیرنده های تلویزیون در آن زمان برای مردم عادی گران بود و بین یك تا 10 هزار تومان فروخته می شد. مرحوم منوچهر نوذری اولین جمعه را در تلویزیون گفت «تصویر مرا در جعبه ای می بینید كه نامش تلویزیون است».
سازمان رادیو و تلویزیون سال 1345 و در همین سال تلویزیون ملی تاسیس شد كه بعدها به كانال دو، برنامه دو یا شبكه دو بین مردم مشهور بود و كانال اول نام تلویزیون ایران گرفته بود.
مردم ایران تا سال 1373 با همین دو شبكه بخشی از اوقات فراغت خود را پر می كردند تا آنكه در این سال شبكه سه تاسیس و بعد از آن شبكه های دیگر روی آنتن قرار گرفت و اكنون تعداد شبكه های تلویزیونی سراسری شامل 18 شبكه، استانی شامل 34 شبكه و برون مرزی 9 شبكه و در مجموع به بیش از 60 شبكه می رسد.
در شرایطی كه تلویزیون در ایران از نظر كمی در سال های اخیر رشد یافته است و اگر تنها شبكه های سراسری را حساب كنیم این شبكه ها روزانه بیش از 400 ساعت برنامه اعم از پخش اول و بازپخش را روی آنتن می فرستند.
این رسانه اكنون با رقبای زیادی از شبكه های ماهواره ای خارج از كشور، فضای مجازی و تلویزیون های اینترنتی و انواع رسانه هایی رو به رو است كه برنامه های شبكه های تلویزیون را از نظر كیفی در بوته نقد قرار می دهد و طبیعتا مخاطبان را اگر نگوییم به طور واقعی كاهش خواهد داد دچار نوعی پراكندگی در انتخاب رسانه تصویری خود برای پركردن اوقات فرغات خواهد كرد.
خبرنگار ایرنا برای یافتن راه حل مشكل كاهش مخاطبان تلویزیون كه تنها مشكل تلویزیون در ایران هم نیست، سراغ بعضی كارشناسان رسانه و تلویزیون رفته و از آنها پرسیده راهكار تلویزیون برای غلبه بر این مشكل و حفظ جایگاه خود به عنوان رسانه ای سراسری در آموزش و پركردن اوقات فراعت چیست؟

*** به خانه تكانی ذهنی نیاز داریم
اكبر عالمی استاد دانشگاه تربیت مدرس در این زمینه معتقد است: تلویزیون با چالش های زیادی رو به روست كه با خانه تكانی ذهنی می تواند بر آنها غلبه كند؛ زیرا زمانه عوض شده و اگر به افراد كاملا موجه كه تعداد آنان كم نیست اجازه تاسیس تلویزیون بدهیم برچسب تلویزیون حكومتی از پیشانی صدا و سیما پاك می شود؛ به شرط آنكه دایره بایدها و نبایدها را گسترده تر كنیم.
وی گفت: امروزه كره زمین به صورت ظروف مرتبطه درآمده است و همه آدم ها در چهارگوشه جهان از ورای جعبه آینه از حال هم با خبر هستند.
عالمی افزود: مدیریت شبكه های تلویزیونی باید به یك هیات كارشناسی متشكل از جامعه شناسان، روانشناسان و متخصصان روانشناسی تاثیر واگذار شود. ضمن اینكه تهیه كننده مهم ترین نقش حیرت آور را در شبكه های تلویزیونی بازی می كند.
نویسنده كتاب «قدرت واژگان» اضافه كرد: ما در انتخاب تهیه كننده سخت گیری نمی كنیم انتخاب او باید از زوایای دانش وسیع وقدرت اجرای روند پیچیده برنامه های تلویزیونی بازنگری كنیم.
وی همچنین به ضرورت مخاطب شناسی در تلویزیون اشاره كرد و گفت: این موضوع به قدری پیچیده است كه به روانشناسی و جامعه شناسی نیازمندیم و این شرط لازم است، زیرا انسان قرن بیست و یكم چشم و دلش از جاذبه های واقعی و جاذبه های كاذب سیر شده است.
عالمی یادآور شد كه گاه در برخی برنامه های تلویزیونی مجری با كلمات عامیانه صحبت می كند درحالیكه كسانی كه در رادیو و تلویزیون سخن می گویند الگو و سرمشق فرزندان این آب و خاك هشت هزار ساله هستند.

** تلویزیون در ایران از تحولات عقب مانده است
علی اكبر عبدالرشیدی كارشناس نویسنده و مجری تلویزیون نیز یادآور شد: تلویزیون در ایران از ورود به عرصه پرتحول و جدید امروز عقب مانده است.
وی خصوصیات تلویزیون را برشمرد و گفت: اولین ویژگی تلویزیون ضرورت تولید محتوا است و حتی امروز كه تلویزیون اینترنتی و موبایلی آمده است؛ معنی این نیست كه یك اپلیكیشن روی گوشی تلفن همراه داشته باشیم و همان برنامه های تلویزیون را روی موبایل پخش كنیم.
سازنده مستند «هجران» ادامه داد: ماهیت تصویری و محتوایی تلویزیون تغییر كرده و فرصت افراد برای نشستن پای تلویزیون محدود شده است؛ در دنیای امروز موجزگویی و قوی گویی، ویژگی های بصری از نوع رنگ و تكنیك و شفافیت و مسائل دیگر فنی بسیار مهم است و هر چند از بهترین تجهیزات استفاده می كنیم مغزافزاری مهم است كه بتواند از این تجهیزات درست استفاده كند.

** تكثر كانال ها، نبود نیروهای كارآمد، هماهنگی بین شبكه ها و دوری تلویزیون از جامعه
مسعود فروتن كارگردان و مجری تلویزیون نیز می گوید: تكثر تعداد كانال ها یكی از مشكلات امروز تلویزیون است، زیرا واقعا این اندازه نیروی سازنده كارآمد نداریم.
نویسنده كتاب «ناتمام» مشكل دیگر را نبود مدیریت در پخش برنامه ها دانست و افزود: نیاز به هماهنگی بین شبكه ها در پخش برنامه هایی مثل برنامه «90» و «خندوانه» وجود دارد، یا یك هنرپیشه همزمان در دو شبكه سریال نداشته باشد.
كارگردان مجموعه «مادر» افزود: در مجموع امروزه نمی توان كاری كرد كه 100درصد مردم پای تلویزیون بنشینند؛ تلویزیون از نظر رفتاری و پوشش از جامعه عقب تر است؛ برای روابط اجتماعی حتی قالب می تراشد. در سریال های تلویزیونی به دلیل ضرورت های طراحی دكور و لباس فقط می تواند تا حدی به خانواده و جامعه نزدیك شوند ولی دقیقا جامعه ما را به تصویر نمی كشد و در برنامه های مد نظر نخبه ها نیز اشكالاتی وجود دارد.
فراهنگ**9157**1027**خبرنگار: منصوره شوشتری**انتشاردهنده:محمدجواد دهقانی