پای شپش ها به مدارس خراسان شمالی باز شده است

زمزمه هایی از برخی مدارس و مهدهای كودك به گوش می رسد كه دختركان مجبور شده اند گیسوان خود را از ترس شیوع شپش كوتاه كنند و این ترس حتی در بین پسران نیز شایع شده و برخی از آنان نیز موهای خود را تراشیده اند تا از شر این حشره موذی در امان بمانند چرا كه این حشره خونخوار كوچك در كمین آنان هم نشسته است.
اگر بگوییم شپش این انگل كوچك، آلودگی و حضورش این روزها در مدارس، حتی مدارس شهری خراسان شمالی بسیار شنیده می شود شاید باور نكنید! اصلا شاید شنیدن این كه كودكی در این عصر كه از نظر بهداشت فردی و عمومی ارتقا یافته ایم شپش داشته باشد خنده دار باشد! اما هنوز هم این حشره موذی برای زنده ماندن در تلاش است چرا كه هم اكنون در سر برخی از كودكانمان جا خوش كرده است.
این در حالیست كه اطلاعات زیادی در جامعه در خصوص چرایی شیوع و راهكار مبارزه با آن و نحوه از بین بردن این انگل آن وجود ندارد.
*** خاطره حضور شپش ها در گذشته
خاطره مادر بزرگ ها و پدر بزرگ ها برای نوه ها هم اكنون تازه شده است و آنان از آن سال ها كه شپش در خانواده ها و بخصوص در خانوارهای كم درآمد بی داد می كرد صحبت می كنند و از خاطره ترس و لرز دختران و حتی پسران از مو تراشیدن بسیار می گویند، اما با وجود ارتقای سطح بهداشتی خانواده ها و استفاده از انواع شامپو و مواد بهداشتی هم اكنون این حشره موذی توانسته سطح شیوع خود را گسترش دهد تا جاییكه حتی در بین خانوارهایی از سطح بهداشتی بالایی برخوردار هستند، دیده می شود.
باید گفت كه این حشره موذی فقیر و غنی نمی شناسد و شیوع آن هم اكنون در مدارس روستایی، حاشیه شهر، دولتی و حتی خصوصی شایع شده است.

*** وقتی در مدرسه شپش شیوع پیدا می كند
شپش ها واقعا موذی هستند و می توانند به راحتی بین افراد منتقل شوند، در مكان های پر جمعیت و بخصوص در مدارس امكان انتقال شپش سر بسیار زیادتر می شود .
با شروع فصل سرما و ازدحام دانش آموزان شیوع شپش در مدارس افزایش می‌یابد و از آنجایی كه شپش به راحتی و سرعت از فردی به فردی دیگر منتقل می‌شود اگر یك فرد شپش بگیرد، حداقل چهار یا پنج نفر از آن فرد مبتلا می‌شوند.
چند سالی است كه با شیوع فصل سرما با این مشكل مواجه می‌شویم بنابراین باید مراعات‌های بهداشتی در این فصل كمی بیشتر شود.
امروز شیوع شپش سر در مدارس خراسان شمالی از موضوعات داغ بین خانواده ها است و پدر و مادران به این بحث می پردازند كه چرا با وجود بالا رفتن سطح بهداشت هنوز شپش وجود دارد و حتی برخی از آنان نیز باور ندارند كه در این سال ها شپش وجود داشته باشد اما وقتی با خارش سر فرزندشان مواجه می شوند می بینند كه كودكان آنان نیز مبتلا شده است.
معاون تربیت بدنی و سلامت سازمان آموزش و پرورش خراسان شمالی ضمن تایید وجود شپش در سر برخی از دانش آموزان این استان گفت: متاسفانه سه سالی است كه این حشره موذی دانش آموزان را درگیر كرده است.
بهرام سلیمانیان در گفت و گو با ایرنا بر آموزش، پیشگیری و غربالگری تاكید كرد و افزود: باید در این خصوص مربیان را آموزش دهیم تا در فصل سرد دانش آموزانی را كه با این انگل درگیر شده اند را شناسایی كنند و با مبارزه با آن مانع گسترش آن در سر كلاس و مدرسه شوند.
وی با بیان اینكه مسئولیت های بهداشتی تنها وظیفه آموزش و پرورش نیست اظهار كرد: جامعه باید به این موضوع اهمیت بدهد و همچنین سایر دستگاه ها مرتبط باید در این زمینه بیشتر اقدام كنند.
وی گفت: هم اكنون برای 110 مراقب بهداشتی كیف ویژه تهیه شده است كه در این كیف ها دستكش، ماسك، ذره بین، و سایر امكانات مورد نیاز وجود دارد.
وی افزود: مربیان دانش آموزانی كه شپش سر دارند را شناسایی خواهند كرد و ضمن اطلاع به والدین آموزش های لازم را نیز برای مبارزه به آنان داده می شود.
وی با بیان اینكه مبارزه با شپش در مناطق پر خطر را شروع كرده ایم گفت: متاسفانه در هر زمینه ای فقط آموزش و پرورش مورد خطاب قرار می گیرد این در حالی است كه باید سایر دستگاه ها نیز به وظایف خود خوب عمل كنند و همچنین خانواده ها نیز موضوع بهداشت را بیشتر جدی بگیرند و مقصر هر مسئله ای را مدرسه ندانند.
وی افزود: شیوع شپش در آموزشگاه ها از خود مدرسه نیست بلكه این انگل از جامعه وارد این حوزه آموزشی شده است و دانش آموزان را درگیر كرده است.

***كمپین پدیكولوس در استان باید راه اندازی شود
سلیمانیان با بیان اینكه كمپین پدیكولوس هومانوس كاپیتیس در استان باید راه اندازی شود گفت: هر دستگاهی باید در این راستا به وظایف خود عمل كند تا با این انگل در مدرسه و جامعه مبارزه شود.
دبیر كمیسیون سلامت كشور در حوزه آموزش و پرورش نیز گفته است كه متاسفانه نسبت به سال گذشته شیوع شپش در مدارس رشد داشته است كه این امر را باید جدی بگیریم.
سلیمانیان بر پیشگیری و غربالگری نیز تاكید كرد و افزود: مراقبان سلامت را نیز باید در این خصوص آموزش بدهیم.
كارشناس مبارزه با بیماری های واگیر دار دانشگاه علوم پزشكی خراسان شمالی نیز ضمن تایید شیوع شپس در این استان گفت: از تعداد مبتلایان در این خصوص آماری نداریم اما طبق شواهد شیوع شپش را در سطح خانواده ها داریم.
محمد حسین ریحانی در گفت و گو با ایرنا اظهار كرد: شیوع شپش هم اكنون در بیشتر استان های كشور دیده می شود اما به علت اینكه مشكلات جدی برای بیماران ایجاد نمی كند اپیدمی محسوب نمی شود.
وی افزود: شپش تن كه بیماری منتقل می كند خطرناك است كه خوشبختانه این مشكل را در استان نداریم اما باید با شپش سر نیز مبارزه جدی كنیم.
وی با اشاره به اینكه در یك ماه گذشته چهار هزار عدد شامپو، دو هزار لوسیون و یك هزار عدد پمپاد در مراكز بهداشتی و سایر موارد توزیع كرده ایم افزود: درخواست هایی جدیدی نیز داریم كه با رسیدن شامپوها و لوسین ها در بین خانه های بهداشت و مراكز بهداشتی توزیع خواهد شد.
وی نیز بر آموزش تاكید كرد و گفت: در این راستا باید مراقبان سلامت از آموزش های لازم برای مبارزه با این حشره موذی برخوردار شوند.
وی مبارزه با شپش را درمان خانوادگی و جمعی عنوان كرد و افزود: اگر در یك خانواده یك نفر مبتلا شود باید كل خانواده از شامپو استفاده كنند و اگر این موضوع در سر كلاس نیز اتفاق بیفتاد، باید درمان دسته جمعی انجام شود تا از شیوع آن جلوگیری شود.
وی علت شیوع این بیماری را مشكلات بهداشتی عنوان كرد و افزود: در سه سال اخیر این انگل در بین خانواده های این استان بیشتر دیده می شود اما علت فقط مسائل بهداشتی است و عوامل دیگری نیز شناسایی نشده است.
ریحانی افزود: امروز این انگل فقیر و ثروتمند نمی شناسد و در هر مكانی كه حضور جمعی وجود داشته باشد امكان انتقال وجود دارد.
وی با بیان اینكه این حشره بیشتر مزاحمت ایجاد می كند افزود: بیماری خاصی توسط این انگل منتقل نمی شود اما گزش، خارش، عفونت و همچنین افت تحصیلی در دانش آموزان را سبب می شود.

***ابتلا به شپش چه علائمی دارد؟
خارش شدید و بدون علت سر از‌ جمله علائم شایع ابتلا به شپش است،‌ طوری كه بر اثر خارش شدید گاه عفونت پوستی و زردزخم در ناحیه پشت سر و پشت گوش ایجاد می‌شود.

***آیا تراشیدن موها لازم است
در قدیم موی مبتلایان شپش را می‌تراشیدند در حالی كه به گفته پزشكان و كارشناسان حوزه سلامت هم اكنون برای درمان شپش سر نیازی به تراشیدن مو نیست و با یك شامپو می‌توان به‌راحتی آن را برطرف كرد. نكته مهم این است كه تمام افرادی كه ساعات زیادی را در كنار هم سپری می‌كنند، مثل اعضای یك خانواده باید همزمان تحت درمان قرار گیرند؛ حتی اگر علامتی از وجود شپش نداشته باشند، علت شكست درمان بیماران هم رعایت نكردن همین نكته است، برخی بیماران مبتلا نیز به تكرار درمان پس از یك هفته نیاز دارند.
روسری یا مقنعه، شانه، برس، كلاه، روبالشی و ملحفه باید در آب داغ شسته شوند، اما نیازی به ضدعفونی كردن فرش، موكت، مبل و خانه نیست.

***چگونگی پیشگیری از ابتلا به شپش
اگر فرزند شما به شپش مبتلا شد، نترسید، بلكه سریع‌تر برای درمان اقدام كنید چون اگر مدتی بدون درمان بماند، می‌تواند مشكلاتی برای سلامت فرد و دیگران ایجاد كند. پیشگیری با ارتقای بهداشت كل جامعه میسر است و برخلاف باور عام، طول و رنگ مو تاثیری در انتقال شپش ندارد، از طرفی خارش سر به‌ویژه خارش بدون علت در كودكی كه در سنین مدرسه است، باید مورد بررسی قرار گیرد.

به گفته پزشكان خارش در ناحیه پشت سر و اطراف گوش‌ها در صورت ابتلا به شپش در این نقاط شدت بیشتری دارد. به عبارتی، اولین علائم بالینی در سر موقعی دیده می‌شود كه شپش شروع به حركت می‌كند. شپش سر با چسبیدن به قاعده مو خود را از چشمان شما مخفی می‌كند و از نور و گرما گریزان است و دور از تاج سر قرار می‌گیرد. به همین دلیل، معاینه پزشك نقش مهمی در تشخیص بیماری دارد، در عین حال، رشك‌ها تخم‌های سفید رنگ، سفت و بیضی شكل شپش‌ها هستند كه به ساقه مو می‌چسبند و نباید آنها را با شوره اشتباه گرفت چون شوره سر، پوست مرده است كه برخلاف رشك به راحتی از مو جدا می‌شود.

***همه چیز درباره شپش‌كشی
برای درمان شپش، شامپویی به نام لیندان استفاده می‌‌شود كه 5 تا 10 دقیقه روی سر می‌ماند و بعد شسته می‌‌شود و 7 تا 10 روز پس از مصرف، نیاز به مصرف دوباره دارد.

***اصلاح باورهای غلط
به گفته پزشكان و كارشناسان حوزه سلامت وجود شپش سر دلیل بر رعایت نكردن نظافت نیست و هر كسی ممكن است به آن مبتلا شود، ولی در بچه‌های 4 تا 11 سال بیشترین میزان شیوع و در دختران بیش از پسران مشاهده می‌شود، همچنین در سن شروع مدرسه شایع‌تر است.
شپش سر معمولا به شكل فرد به فرد و با تماس سر افراد منتقل می‌شود و حدود 30 ثانیه طول می‌كشد كه یك شپش از یك سر به سر دیگر انتقال پیدا كند، اما سرایت از طریق كلاه، شانه و بالش شیوع كمتری دارد.
دانشگاه تاكنون كلاسهای آموزشی زیادی را به منظور كنترل آن در مدارس برگزار كرده و علاوه بر آن برای از بین بردن این آلودگی، شامپو و لوسیون‌هایی را در مدارس آلوده به شپش توزیع كرده است.
بر اساس برخی از گزارش ها، سال گذشته نیز حدود 13هزار شامپو و لوسیون های برای مقابله با این حشره موذی توزیع شده بود.
این شامپو دارای یك ماده روغنی است كه بر روی شپش و یا تخم آن ها نشسته و آنها را خفه می‌كند و سپس هنگام شانه كردن موها با یك شانه دندانه ریز از موها كنده می‌شود.
خراسان شمالی 160 هزار دانش آموز دارد كه در دو هزار آموزشگاه مشغول به تحصیل هستند.
3007/ خبرنگار: ربابه صانعی ** انتشار دهنده: علی اصغرافتاده