به گزارش ایرنا، بافت تاریخی و بناهای منحصربفرد پلكانی روستای اشتبین همراه با ثبت آن در فهرست آثار ملی سبب شده است این روستای آرمیده در فراخنای رودخانه مرزی ارس از دیرباز مورد توجه مورخان، محققان و گردشگران قرار گیرد.
** اشتبین از گذشته تا حال
روستای اشتبین از قدیمی ترین و زیباترین روستاهای حاشیه رودخانه ارس است؛ مسافران پس از گذر از جلفا، سیه رود، نوردوز(مرز ایران و ارمنستان)، روستای دوزال و كردشت از سه راهی هراس به روستای زیبای اشتبین وارد می شوند.
خانه های روستای اشتبین معماری بسیار زیبایی دارد و حیاط هر خانه پشت بام خانه دیگر است. در شرق و پایین ترین قسمت دره روستا، رودخانه ای در جریان است كه با صدای دلنواز و منظره بی نظیرش زینت و زیبایی خاصی به روستا بخشیده و علت شكل گیری باغ های وسیع و سرسبز است.
از لحاظ بافت ،اشتبین جزء روستاهای تلی شكل است، این روستا از توابع بخش سیه رود و دهستان نوجه مهر شهرستان جلفا واقع در استان آذربایجان شرقی است كه در 150 كیلومتری شمال تبریز قرار دارد.
فاصله روستا از جاده اصلی و مرزی سیه رود- خدا آفرین حدود 7 كیلومتر است.
در سرشماری سال 1385 روستای اشتبین دارای 773 نفر جمعیت در قالب 150خانوار بوده است.
این روستا با شماره 2692 در تاریخ 17/03/79 در فهرست آثار ملی كشور ثبت شده است.
اسناد به دست آمده از سنگ نوشته های موجود درروستا تاریخ 843 و 976 هجری قمری را نشان می دهند، ولی به نظر می رسد معماری موجود در برخی بناهای روستا مربوط به دوره اشكانیان است.
ابوالقاسم نباتی عارف و شاعر معروف آذربایجان در این روستا به دنیا آمده و به وصیت خود در این مكان به خاك سپرده شده است.
این روستا متشكل از سه آبادی به نام های هراس ،سیاوشان و جعفر آباد، نمونه ای از روستاهای میان كوهستانی - میان دره ای محسوب می شود و از نظر تقسیمات آب و هوایی جزء مناطق با اقلیم سرد و دارای زمستان های طولانی بوده و برای چندین ماه از سال پوشیده از برف است.
چندین كتیبه مرمرین به خط ثلث مربوط به زمان شاه طهماسب صفوی، یك گورستان قدیمی و كتیبه های مرمرین مربوط به قرن های نهم و دهم هجری حكایت از پیشینه تاریخی گران بهای آن دارد.
تولید ابریشم در این روستا از قدیم رونق داشته و عده زیادی از مردم به تولید و پرورش كرم ابریشم اشتغال دارند.
میوه های باغی و محصولات جالیز اشتبین بسیار مرغوب است؛ انار، انجیر، گردو، گلابی، آلبالو، زردآلو، انگور، سماق، زغال اخته، ازگیل و توت به فراوانی از باغ های اشتبین به دست می آید.
نبود سردخانه و عدم امكان دسترسی آسان به شهر از چالش های اصلی كشاورزان اشتبین است.
**پرهیز از ساخت و سازهای غیرمجاز، تضمین حفظ اصالت اشتبین
ساكنان روستای گردشگری اشتبین در سال های گذشته و به دنبال زلزله ویرانگر مرداد 1391 ورزقان كه این روستا نیز از تبعات آن در امان نماند، برای در امان ماندن از حوادث احتمالی شروع به مقاوم سازی منازل خود كردند.
همچنین تعدادی از ساكنان روستا غافل از اینكه نباید بافت تاریخی بناهای این روستا دچار تغییر شود، اقدام به تخریب و نوسازی منازل خود كرده و چهره زیبا و جذاب آن را تغییر دادند.
از سوی دیگر در سال های گذشته تعدادی واحد مسكونی در ورودی روستا توسط بومیان ساكن در شهرهای بزرگ به صورت غیرمجاز و با مدل های شهری احداث شده كه چهره تاریخی و گردشگری اشتبین را به شدت تغییر داده است.
شدت تهدیدات ناشی از تغییر چهره روستای تاریخی اشتبین در اثر ساخت و ساز و مداخلات غیرمجاز به حدی رسیده است كه مسئولان شهرستانی را بر آن داشته تا آستین بالازده و با همفكری مسئولان استانی چاره ای برای نجات این روستا بیندیشند.
حضور چندی قبل مدیران استانی مسئول متشكل از فرماندار جلفا و مدیرعامل منطقه آزاد ارس در معیت معاون عمرانی استاندار آذربایجان شرقی در روستای اشتبین نشان از عزم جدی و تمایل دولتمردان برای خارج كردن این بافت روستایی از این وضعیت بحرانی است.
همین چندی پیش بود مسئولان استانی و شهرستانی در قالب كاروان تدبیر و امید در یك روز كاری با گذراز جاده های پر پیچ و خم نوار مرزی جلفا – نوردوز در امتداد رودخانه ارس در آخرین نقطه از محدوده شهرستان جلفا به فاصله 110 كیلومتر از مركز شهرستان، در میان استقبال پرشور مردم وارد روستای اشتبین شدند.
حضور در كنار مقبره حكیم ابوالقاسم نباتی كه شهرت روستای اشتبین بی ارتباط با این شاعر پرآوازه آذربایجانی نیست، نخستین برنامه تیم تخصصی دولتمردان در بدو ورود به روستا بود.
بازدید میدانی از كوچه پس كوچه های روستای اشتبین و معابر و گذرهای آن برای سهولت تصمیم گیری و اتخاذ سازنده برای رفع مشكلات آن از جمله دستاوردهای این سفر بود.
** عزم دولت برای صیانت از بافت های روستایی
فرماندار جلفا در این بازدید پس از شنیدن مسایل و مشكلات روستا از زبان نماینده مردم در جمع ساكنان در مسجد روستا، از عزم جدی دولت تدبیر و امید برای حل مشكلات روستاها بخصوص روستاهای واقع در نقاط مرزی سخن گفت.
زاهد محمودی اظهار كرد: از مجموع 100 روستای آذربایجان شرقی به عنوان پایلوت اجرای اقتصاد مقاومتی با رویكرد رونق تولید و اشتغال، روستای اشتبین جزء پنج روستای شهرستان جلفا برای اجرای طرح های اشتغالزایی با رویكرد گردشگری است.
وی افزود: دولت برای حل مشكلات روستای اشتبین كمر همت بسته و ضروری است روستاییان نهایت همكاری و همراهی برای اجرای سیاست های دولت را به عمل آورند.
محمودی، ساخت و سازهای غیرمجاز و تصرف اراضی ملی به واسطه مهاجرت معكوس روستاییان از شهر به دلیل نبود زمین مورد نیاز برای احداث واحد مسكونی را از مشكلات اساسی این روستا بیان كرد.
وی تشریح كرد: تنها راه برون رفت از این مشكل بررسی مجدد محدوده روستا در كمیته مربوطه و تصمیم گیری اساسی در این خصوص است.
معاون عمرانی استاندار آذربایجان شرقی نیز پس از ارائه نكته نظرات و بیان چالش های روستای اشتبین توسط مدیركل میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری استان و همچنین معاون اداره كل بنیاد مسكن انقلاب اسلامی استان، بروز مشكلات در این روستا را در كنار غفلت مدیران متوجه اهالی و ساكنان دانست.
محمدصادق پورمهدی گفت: دولت یازدهم اقدامات خوبی را برای توسعه و آبادانی روستاها آغاز كرده لیكن همراهی نكردن مردم با سیاست های دولت باعث بروز این گونه مشكلات می شود.
وی با اشاره به صبغه تاریخی و گردشگری اشتبین در كنار آب و هوای مطبوع و محصولات كشاورزی افزود: متاسفانه این ظرفیت ها آن چنان كه باید مورد استفاده قرار نگرفته و این سرمایه ملی و تاریخی در معرض نابودی است.
معاون عمرانی استاندارآذربایجان شرقی با انتقاد از عملكرد دهیاری روستا در واگذاری مجوز احداث بنا و یا تجدید آن بدون اخذ مجوزهای لازم از مراجع ذیربط، اظهار كرد: در صورت ادامه این روند دهیار روستا بركنار و مواخذه می شود.
پورمهدی ادامه داد: روستاییان با رعایت مقررات ساخت و ساز و بافت تاریخی روستا مجاز به احداث بنا و یا نوسازی می باشند و دستگاه های ذیربط باید نظارت كامل بر امور را به عمل آورند.
وی از بنیاد مسكن انقلاب اسلامی خواست تنها به واحدهایی تسهیلات نوسازی و مقاوم سازی اعطا كند كه با اخذ مجوز از میراث فرهنگی و رعایت همه جوانب امر اقدام كرده باشند.
پورمهدی در عین حال به مالكان واحدهای احداث شده در خارج از محدوده اطمینان داد در صورتی كه نمای بیرونی ساختمان ها را مطابق با بافت تاریخی و شرایط میراث فرهنگی تغییر دهند، به آنان خدمات ارایه خواهد شد.
وی همچنین از كمك بلاعوض یك میلیارد ریالی استانداری آذربایجان شرقی به به دهیاری روستای اشتبین برای اجرای طرح های گردشگری خبر داد و افزود: به منظور سرمایه گذاری در طرح های گردشگری در این روستا 5 میلیارد ریال اعتبار با تسهیلات 4 درصد نیز در نظر گرفته شده است.
گزارش از: مقصود هوشمند**انتشاردهنده: محمد عزیزی راد
7222/3077/518
تبریز - ایرنا - روستای تاریخی و دیدنی 'اشتبین' از توابع شهرستان جلفا در حاشیه رودخانه خروشان ارس به ماسوله آذربایجان معروف است و دولت تدبیر و امید عزم جدی برای احیای جایگاه گردشگری آن دارد.