سهيلا فلاحي در اين گزارش مي نويسد: ذات‌الريه كه نام ديگر آن پنوموني است، جزو بيماري‌هاي عفوني كشنده در دنيا محسوب مي‌شود كه اتفاقا هر سال افراد زيادي اعم از بزرگسال و كودك جان خود را در اثر ابتلا به اين بيماري از دست مي‌دهند. به همين دليل سازمان بهداشت جهاني و يونيسف 12نوامبر/22 آبان را به عنوان روز جهاني پنوموني نامگذاري كرده است تا به مرد جهان يادآور شود مخاطرات عفونت ريه را جدي بگيرند.
دكتر سيروس شعباني فوق‌تخصص بيماري ريه در گفت‌وگو با جام‌جم، ذات‌الريه يا پنوموني را التهاب عفوني بافت‌هاي ريه عنوان مي‌كند و مي‌گويد: عفونت ناشي از اين بيماري، قسمت‌هاي تحتاني سيستم‌هاي تنفسي را دچار مشكل مي‌كند. شايع ترين دليل ابتلا به اين بيماري باكتري‌هاي موجود در ترشحات دهان، ويروس‌ها و گاهي قارچ‌ها هستند. اگر ذات‌الريه در مراحل حاد و اوليه درمان نشود، عفونت ناشي از آن وارد خون و باعث مرگ فرد مي‌شود.
** افراد مستعد ابتلا به ذات‌الريه
زماني كه يك عامل محرك وارد ريه‌ها شود، سرفه اولين مكانيسمي است كه سيستم دفاعي بدن از آن كمك مي‌گيرد تا مانع لانه‌گزيني باكتري يا ويروس در ريه شود.اما گاهي ريه‌ها به دلايل مختلف واكنشي از خود نشان نمي‌دهند .
دكتر شعباني مي‌گويد: افراد مبتلا به بيماري‌هاي زمينه‌اي همچون قلب، كليه، ريه، ايدز، هپاتيت، ديابت، سرطان، سكته مغزي و افراد بالاي 65 سال به دليل آن كه سيستم ايمني بدن ضعيف‌تري دارند، بيشتر مستعد ابتلا به اين بيماري هستند.
به گفته وي، تب يكي از شايع‌ترين علائم ابتلا به ذات‌الريه است اما ممكن است اين علامت در افراد بالاي 80 سال و مبتلايان به بيماري‌هاي زمينه‌اي ديده نشود و همين باعث تشديد بيماري شود به گونه‌اي كه فرد هنگام مراجعه به پزشك، هوشياري لازم را نداشته باشد. تنگي نفس، درد قفسه سينه، تعداد ضربان قلب و تنفس در يك دقيقه، تند تند نفس كشيدن در بچه ها، سرفه، خلط چركي، لرز، تهوع و استفراغ از مهم ترين علامت ابتلاي فرد به پنوموني است.
** ميزباني از پنوموني با دود سيگار
صحبت درباره عوارض آلودگي هوا ديگر يك عادت رسانه‌اي شده است و همه ساكنان كلانشهرها، آلوده بودن هوا را به عنوان يكي از ويژگي‌هاي جدايي‌ناپذير زندگي در شهرهاي بزرگ پذيرفته‌اند. بنابراين بايد بپذيريم هر قدر هواي شهرمان كثيف تر باشد به همان ميزان ريسك عفوني شدن ريه‌هاي هر كدام از ما نيزافزايش مي‌يابد. دكتر شعباني با بيان اين مطلب ادامه مي‌دهد: دود سيگار و قليان نيز با ابتلاي ريه‌ها به ذات‌الريه ارتباط مستقيم دارد، چرا كه آلودگي هوا و سيگار هر دو باعث تضعيف مكانيسم دفاعي بدن مي‌شود.
** مراقبت واكسن از ريه‌ها
با توجه به اين كه ميان پنوموني و آنفلوآنزا ارتباط مستقيمي وجود دارد و احتمال تبديل عفونت ريه به ذات‌الريه در اثر ابتلا به آنفلوآنزا بسيار زياد است، متخصصان به افراد بزرگسال و كودكان بالاي شش ماه توصيه مي‌كنند حتما واكسن آنفلوآنزا را تزريق كنند تا ريسك عفوني شدن ريه‌هايشان را كاهش دهند.
دكتر شعباني درباره اين توصيه كه «تزريق واكسن آنفلوآنزا براي همه ضروري نيست»، مي‌گويد: اين توصيه كاملا غلط است. نمي‌دانم چرا مسئولان بهداشتي كشور نيز اين نگرش را به مردم اعلام مي‌كنند. متخصصان از سال 2010 تزريق اين واكسن را به مراجعان خود توصيه مي‌كنند. منابع علمي نيز بر اين مقوله تأكيد دارند كه تنها افرادي كه به تخم مرغ حساسيت دارند، مجاز به تزريق واكسن آنفلوآنزا نيستند. وي ادامه مي‌دهد: شايد كمبود واكسن دليل اين توصيه باشد اما در هر صورت تزريق واكسن آنفلوآنزا و واكسن پنوموكوك بخصوص براي افراد بالاي 65 سال توصيه مي‌شود.
اين فوق‌تخصص بيماري‌هاي ريوي خاطرنشان مي‌كند: همان‌گونه كه برخي به اشتباه، ابتلا با آنفلوآنزا را با سرماخوردگي يكسان مي‌دانند، اغلب عفونت‌هاي ناشي از برونشيت نيز با ذات‌الريه همسان تلقي مي‌شود.در برونشيت عفونت ريه‌ها سطحي و در پنوموني عفونت عميق است و اگر درست درمان نشود، باعث تخريب جدي بافت ريه و آبسه آن مي‌شود. وي در پاسخ به اين پرسش كه آيا عفونت ريه در بدبو شدن تنفس تاثير دارد، مي‌گويد: در شرايطي كه بيماري مزمن شود و شدت يابد و به آبسه تبديل شود، تنفس بدبو مي‌شود.
دكتر شعباني درباره مدت زمان درمان ذات‌الريه مي‌گويد: بعد از تشخيص بيماري با كمك راديولوژي، آزمايش خون و گاه آندوسكوپي ريه، در صورتي كه بيماري در مرحله خفيف باشد، درمان با تزريق آنتي‌بيوتيك به صورت سرپايي انجام مي‌شود اما در مرحله پيشرفته، بيمار در بخش مراقبت‌هاي ويژه بستري مي‌شود.
اين فوق‌تخصص بيماري‌هاي ريه تأكيد مي‌كند: مدت زمان درمان به عامل بيماري بستگي دارد. بعضي وقت‌ها دليل ذات‌الريه، بيماري سل است كه درمان شش ماه طول مي‌كشد اما در موارد ديگر معمولا طول درمان 10 تا 14 روز است.
** دليل آب آوردن ريه
عفونت مزمن باعث تخريب شديد بافت ريه شده و حفره‌اي پر از چرك در آن ايجاد مي‌كند كه به آن آبسه ريه گفته مي‌شود. اين مشكل در ميان مردم با عنوان آب آوردن ريه معروف است. در اين شرايط متخصصان چاره‌اي جز تخليه اين آب و عفونت تجميع شده در داخل آن را ندارند. اين كار بدون انجام عمل جراحي و با قرار دادن لوله انجام مي‌شود. در صورتي كه اين عفونت تخليه نشود، مرگ فرد به دليل عفوني شدن خون حتمي است.
** تزريق واكسن بعد از بهبود عفونت ريه
بهترين زمان تزريق واكسن آنفلوآنزا، پاييز است، اما واكسن پنوموكوك طبق تشخيص پزشك در هر فصلي قابل تزريق است. واكسن‌ها زماني قابل تزريق هستند كه ريه‌ها بدون عفونت باشند. در كنار اين عوامل پيشگيري‌كننده، شست‌وشوي مرتب دست‌ها، استفاده از ژل‌هاي ضدعفوني‌كننده دست، ممانعت از سرفه يا عطسه كردن در كف دستان و به جاي آن استفاده از آرنج در مواقع ضروري و ممانعت از روبوسي با افراد بيمار، باعث مي‌شود ريسك ابتلا به پنوموني كاهش يابد.
*منبع: روزنامه جام جم/شنبه 22 آبان 1395
**گروه اطلاع رساني**9368**2002** انتشاردهنده: فاطمه قناد قرصي
تهران- ايرنا- وقتي به آنفلوآنزا يا سرماخوردگي مبتلا مي‌شويم، سرفه‌هاي مكرر و سوزش ريه‌ها بشدت آزارمان مي‌دهند و اتفاقا ريه‌ها ديرتر از ارگان‌هاي ديگر بدن خوب مي‌شوند. همين كندي در روند بهبود و عوارض ناشي از آن باعث شده متخصصان بر ضرورت پاكسازي كامل ريه از هرگونه عفونت تأكيد كنند چرا كه احتمال تبديل عفونت آن به سينه پهلو يا همان ذات‌الريه وجود دارد.
