نهادینه سازی اخلاق در سیاست، پشتوانه آرامش جامعه

«سیدرضا صالحی امیری» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی چند روز پیش، در دیدار با حجت‌الاسلام «سیدحسن خمینی» نوه بنیانگذار انقلاب از لزوم آسیب‌شناسی اخلاق در جامعه و بازگشت به گفتمان اخلاقی امام خمینی (ره) سخن گفت.
امیری در این دیدار كه چهارشنبه دوازدهم آبان ماه صورت گرفت، «اخلاق» را مساله اصلی جامعه ایران دانست و با اشاره به مفاهیم كلیدی فرهنگ در اندیشه های امام، ساخت انسان فرهنگی را پشتوانه ساخت جامعه فرهنگی عنوان كرد.
برخی تحولات رخ نموده در گفتار و رفتار شماری از چهره های سیاسی طی سال های گذشته، نگرانی هایی را از افول ستاره اخلاق در سپهر سیاست ایران ایجاد كرده است.
در این پیوند، حجت الاسلام «احمد مازنی» نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و «احمد كریمی اصفهانی» دبیركل جامعه اسلامی اصناف و بازار و عضو شورای مركزی جبهه پیروان خط امام و رهبری در گفت وگو با گروه پژوهش و تحلیل خبری، تقویت احزاب و بازگشت به آموزه های مذهبی را راهكار كنترل چالش های اخلاقی در حوزه سیاست دانستند.

**ریشه چالش های اخلاقی در عرصه سیاست
حجت الاسلام مازنی درخصوص دلایل كم رنگ شدن اخلاق در گفتار و رفتار برخی از چهره های سیاسی به پژوهشگر ایرنا گفت: یكی از مهمترین مشكلات در عرصه سیاست ایران به وضعیت نظام صنفی آن برمی گردد. ما در بسیاری از حرفه ها و مشاغل برای مدیریت و تربیت افراد، نظام صنفی داریم اما در سیاست چنین نظامی وجود ندارد و در عمل نظارت خاصی بر رفتار سیاسیون انجام نمی گیرد. نظام صنفی سیاست، حزب است و دلیل افزایش بی اخلاقی در عرصه سیاست ایران ضعف سیستم حزبی است. این وضعیت، بار اصلی نظام صنفی در ایران را بر دوش مطبوعات و رسانه ها می اندازد. از سوی دیگر از رسانه ها هم در این زمینه حمایت خاصی صورت نمی گیرد. در مجموع جای خالی احزاب و رسانه های قوی و همچنین اطلاع رسانی شفاف و انتقادی از دلایل گسترش برخی بداخلاقی ها در عرصه سیاست ایران است.
كریمی اصفهانی هم درباره عوامل گسترش بی اخلاقی در حوزه سیاسی اظهار كرد: خودخواهی ها و دوری از اخلاق اسلامی، وفاداری های ناآگاهانه و كوركورانه به جناح یا گروه خاص و دوری از تفكر خدایی همه از دلایل بی اخلاقی های سیاسی در جامعه است. این مسائل از سوی تندروهای 2 جناح در فضای سیاسی كشور مشاهده می شود كه نه تنها برای كشور مشكل ایجاد می كند، بلكه برای خود جناح نیز دردسر آفرین می شود.

** پیامدهای نامطلوب بداخلاقی های سیاسی برای آرامش جامعه
حجت الاسلام مازنی در پاسخ به این پرسش كه بداخلاقی های سیاسی در درازمدت چه آثاری در جامعه برجای خواهد گذاشت، گفت: جامعه ایران از اخلاقی ترین جوامع جهان است. بسیاری از چهره های سیاسی و ارزشی كشور نیز از پیشروان رعایت اخلاق در جامعه اند. دروغ گویی، شایعه سازی و تهمت پراكنی به دلیل اینكه مردم ایران برخی از مسائل را از عمق وجود قبول و باور دارند تاثیری بر اعتقاداتشان نخواهد داشت. در این میان مهمترین آسیبی كه بی اخلاقی سیاسی در جامعه و برای مردم در پی دارد، كاهش اعتماد به چهره های سیاسی است. این بی اعتمادی به برخی از چهره ها در روز هفتم اسفندماه و در انتخابات مجلس دهم به خوبی نشان داده شد. در این انتخابات مردم با درك ریشه های بی اخلاقی و تهمت، سعی كردند با رای خود، مجلسی اخلاق مدار بسازند. بنابراین مهمترین آسیب بی اخلاقی سیاسی در درجه نخست بی اعتمادی به خود تهمت زنندگان و شایعه پردازان خواهد بود.

كریمی اصفهانی هم درباره تاثیر بی اخلاقی یا بداخلاقی برخی چهره ها و گروه های سیاسی اظهار كرد: بزرگترین آسیب این تنش ها و بی اخلاقی ها، كُند شدن راه پیشرفت نظام است. بهترین هدیه سیاسیون به نظام جمهوری اسلامی آرامش است. كشور در فضای آرام می تواند به اهداف تعیین شده دست یابد اما با تهمت ها و شایعه ها در عرصه سیاست، جامعه دچار التهاب می شود و جامعه ملتهب نمی تواند به شكوفایی و پیشرفت برسد و بی اخلاقی ها خود به خود به نظام ضربه خواهد زد.

** راهكارهایی برای گسترش اخلاقمداری سیاسی
حجت الاسلام مازنی در ادامه باز هم به نقش احزاب در رویارویی با گسترش بی اخلاقی ها اشاره كرد و گفت: برای كاهش تاثیر بی اخلاقی ها در عرصه سیاست ایران نخستین گام حمایت از احزاب در جامعه است. هرچند اقدامات خوبی مانند بازگشایی خانه احزاب و حمایت از حزب های جدید التاسیس در دستور كار قرار گرفت اما برای پیشگیری از شیوع بی اخلاقی های سیاسی، باید ریشه های تحزب را در سیاست را ایران تقویت كرد. ضمن اینكه نباید از نقش رسانه ها و جامعه این میان غافل شد. در این پیوند، بروز و برجستگی مطالبات جامعه می تواند پدیده بی اخلاقی را در عرصه سیاست كم رنگ تر كند.
این نماینده مجلس ادامه داد: طرح موضوع گفت وگوی ملی در مجلس می تواند آغازگر گسترش گفتمان اخلاق محوری در جامعه باشد. گفت وگوی ملی سبب خواهد شد، سیاسیونی كه حتی با هم اختلاف نظر شدید دارند، وقتی روبروی یكدیگر قرار بگیرند، مجبور به رعایت اخلاق شوند. وقتی گفت وگوهای سیاسیون به تیتر روزنامه ها محدود می شود، هر جناحی برای بمباران جناح دیگر به تیترهای عاری از اخلاق روی می آورد. از این جهت با توجه به وضیعت كنونی جامعه، بیش از هر زمان دیگری سیاست ایران نیازمند گفت وگوی ملی است. خوشبختانه در مجلس نیز با مطرح شدن این موضوع استقبال خوبی از آن به عمل آمد و این نشان می دهد اهالی سیاست به اهمیت موضوع آگاهند و به دنبال راهی برای حاكم كردن اخلاق در سیاست می گردند.
به گفته كریمی اصفهانی، بازگشت به آموزه های دینی سبب می شود سیاست در ایران مزین به اخلاق اسلامی و منابع اسلامی باشد كه بهترین نوع اخلاق است و ما را موظف می كند آنچه را كه برای خود نمی پسندیم برای دیگران هم نپسندیم. طبیعی است كه هر نوع تهمت و فحاشی دور از اخلاق اسلامی خواهد بود. در مسایل سیاسی عده ای مسائلی را برای خود مثبت و برای دیگران منفی می دانند. مطلب دیگری كه باید به آن دقت كرد این است كه در اخلاق اسلامی «أَشِدّاءُ عَلَي الكُفّارِ رُحَماءُ بَینَهُم» وجود دارد كه باید مبنای عمل قرار گیرد.
این فعال اصولگرا ادامه داد: بحث های بین جناح های سیاسی در كشور مصداق كوچك تر موضوع اخلاق در سیاست است. امروز اخلاق اسلامی ایجاب می كند كه برای استقلال كشورمان و حفظ اسلام در خط رهبری حركت كنیم. نكته مهم دیگر این است كه دشمن نباید احساس كند كه بین مسوولان و مردم و رهبری فاصله ای وجود دارد. حفظ این موارد، مصداق رعایت اخلاق های پسندیده اسلامی است. زمانی ما می توانیم بگوییم كه در جامعه اخلاق اسلامی حاكم است كه دشمن را شناخته باشیم و دشمن نتواند از مناسبات داخلی ما سوء استفاده كند. اگر كسی در داخل به عنوان مجرای نفوذ دشمن عمل كند، مصداق بارز بی اخلاقی سیاسی است. نباید بی اخلاقی ها در داخل كشور آنقدر زیاد شود كه دشمنان به فكر توطئه بیافتند.
**گروه پژوهش و تحلیل خبری
خبرنگار لیلا واحدی** انتشاردهنده: سیدمحمد موسی كاظمی **پژوهشم**9402** 9279