با اين حال جان كمپ، تحليلگر بازار نفت خبرگزاري رويترز مي‌گويد: «در حالي همه رسانه‌ها مشغول گمانه‌زني درخصوص سياست‌هاي نفتي ترامپ هستند كه رئيس‌جمهوري منتخب خود كمتر نظري درخصوص تاثير سياست‌هايش بر بازار نفت دارد.» با اين حال سياست‌هاي احتمالي ترامپ به شكل مستقيم و غيرمستقيم بازار نفت را تحت تاثير قرار خواهد داد.
تاثير مستقيم ترامپ بر بازار نفت با سياست‌هاي وي در حوزه انرژي آمريكا رخ خواهد داد كه افزايش توليد نفت شيل از اين دست است، توليدكنندگان نفت شيل طي چند روز اخير دست به اقداماتي زده و در حال آماده كردن خود براي افزايش توليد در دوران رياست جمهوري ترامپ هستند. اما تاثير غيرمستقيم ترامپ بر بازار نفت را مي‌توان به دو دسته تقسيم كرد. اول اينكه با اعمال سياست‌هايي از جمله افزايش نرخ بهره آمريكا و اتخاذ سياست‌هاي اقتصادي بسته رشد تقاضاي نفت جهان را دستخوش تغيير كند. دوم اينكه با اعمال برخي سياست‌ها در قبال ايران و ديگر كشورهاي عضو اوپك موجب نوسان بازار شود.
روز گذشته نيز نفت مجددا با سيگنال ترامپ كاهش يافت و به كف سه ماهه خود نزديك شد. در واقع ديروز با سيگنال احتمال افزايش نرخ بهره، شاخص دلار رشد كرد و بر نفت و ديگر بازارهاي كالايي فشار آورد. همچنين شوك خبر رشد توليد 250 هزار بشكه‌اي اوپك كه روز جمعه اعلام شد، همچنان بر بازار نفت اثرگذار بود و افت قيمت‌ها را سرعت بخشيد. به گزارش «دنياي اقتصاد»، برنت، شاخص بازار لندن 1.5 درصد كاهش يافت و به 44 دلار رسيد. نفت خام آمريكا نيز با 1.75 درصد كاهش قيمت به كانال 42 دلار وارد شد.
**ترامپ عوامل بنيادي بازار نفت را چگونه تغيير مي‌دهد؟
ترامپ بر اين باور است كه نرخ بهره در ايالات متحده بسيار پايين است و اين يكي از انتقادهاي اساسي وي به جنت يلن، رئيس كنوني بانك مركزي آمريكا، فدرال رزرو محسوب مي‌شود. از همين رو پيش‌بيني مي‌شود با پايان دوره يلن در سال 2018 ترامپ به دنبال گزينه ديگري براي رياست فدرال رزرو باشد. از سويي تحليلگران اقتصادي پيش‌بيني مي‌كنند كه مجموع سياست‌هاي رئيس‌جمهور تاجر‌مسلك آمريكا افزايش تورم در اين كشور را به دنبال داشته باشد كه احتمال افزايش سريع نرخ بهره بين بانكي را تقويت مي‌كند؛ چراكه طي يك سال گذشته كه فدرال رزرو تصميم گرفته سياست‌هاي انقباضي خود را با افزايش نرخ بهره تشديد كند، سطح پايين نرخ تورم يكي از موانع بر سر اين راه بوده است، به‌طوري‌كه بر خلاف برنامه‌هاي قبلي فدرال رزرو تنها يك بار توانست طي يك سال گذشته اقدام به افزايش نرخ بهره بين‌بانكي كند و نرخ بهره را از بازه صفر تا 0.25 درصد به بازه 0.25 درصد تا نيم‌درصد رساند. از اين رو، احتمالا با افزايش تورم در پي اقدامات رئيس‌جمهوري جديد ايالات متحده، روند افزايش نرخ بهره در اين كشور سرعت گيرد.
افزايش نرخ بهره رشد شاخص دلار را به دنبال دارد، از همين رو در چند روز گذشته و بعد از برگزاري انتخابات آمريكا شاخص دلار حدود 3درصد رشد كرده است. افزايش ارزش دلار موجب مي‌شود كه نفت و ديگر كالاهايي كه با ارز دلار آمريكا در بازارهاي جهاني مبادله مي‌شوند، براي مشتريان غير‌آمريكايي گران‌تر تمام شود و كاهش تقاضا و افت قيمت اين كالاها را به دنبال دارد.اما عامل ديگري كه احتمالا در سياست‌هاي ترامپ ديده شود و به‌طور غيرمستقيم بازار نفت را تحت تاثير قرار دهد، ضعف اقتصاد جهاني به خصوص اقتصادهاي نوظهور است. رئيس‌جمهوري منتخب در نطق‌هاي انتخاباتي خود چين را استاد بزرگ دستكاري نرخ ارز و رباينده شغل در آمريكا ناميده بود و حتي تهديد مي‌كرد كه براي كنترل واردات كالا از چين تعرفه‌هاي واردات از اين كشور را به 45 درصد خواهد رساند.
از سويي سياست‌هاي اقتصادي ترامپ بسته و معطوف به داخل آمريكا خواهد بود كه كاهش ضعف اقتصاد جهاني را به دنبال خواهد داشت. ضعف اقتصادهاي نوظهور كه طي چند سال اخير به‌عنوان موتور محركه رشد تقاضاي نفت عمل كرده‌اند، كاهش رشد تقاضا و كاهش قيمت‌ها را به دنبال خواهد داشت.
**شيل در عصر ترامپ
با انتخاب ترامپ به‌عنوان رئيس‌جمهوري آمريكا، توليدكنندگان نفت شيل با اعتماد به نفسي كه به دست آورده‌اند، در حال تزريق دوباره نقدينگي، تجهيزات و كارگران در زمينه توليد انرژي هستند. هرچند در اين چرخش توليدكنندگان شيل، مصمم بودن اوپك براي اجراي طرح كاهش توليد بي‌تاثير نبوده است. به اين ترتيب توليدكنندگان شيل كه طي سال‌هاي رياست جمهوري باراك اوباما بر ايالات متحده آمريكا با قوانين سختگيرانه زيست‌محيطي براي گسترش فعاليت‌هاي خود مواجه بودند با روي كار آمدن رئيس‌جمهوري كه طرفدار «استقلال انرژي» در آمريكا است، وارد فضاي تازه‌اي براي افزايش توليد شده‌اند.
توليدكنندگان نفت شيل يا نفت‌هاي غيرمتعارف در حالي شرايط فعلي را براي رشد توليد مناسب مي‌بينند كه طي سال‌هاي گذشته گام‌هايي اساسي در جهت كاهش هزينه‌هاي توليد برداشته‌اند. علاوه بر اين ترامپ پيش از اين در نطق‌هاي انتخاباتي خود وعده تغيير سياست‌هاي آمريكا درخصوص حمايت‌هاي محيط زيستي و رشد توليد انرژي‌هايي چون نفت و گاز را داده بود. ترامپ اعلام كرده است قوانين موجود كه مانع حفاري‌هاي نفتي در برخي ايالات آمريكا و همچنين مناطق فراساحلي مي‌شود را رفع خواهد كرد. در اين بين انتخاب احتمالي هارولد هام، غول توليدكننده نفت شيل به‌عنوان وزير انرژي كابينه ترامپ احتمال اتخاذ سياست‌هايي در راستاي حمايت از توليدكنندگان نفت در آمريكا را تقويت كرده است.
در اين بين احتمال توافق در اوپك و كاهش توليدات اين سازمان، قوت قلب بيشتري به توليدكنندگان نفت شيل داده است. به‌طوري‌كه مدير اجرايي يكي از بزرگترين توليدكنندگان مستقل نفت در آمريكا به رويترز مي‌گويد: ما در حال بازگشت به عرصه كار هستيم، اما همچنان محتاطيم. بر‌اساس گزار‌ش‌هاي موجود تعداد دكل‌هاي حفاري در ايالات متحده آمريكا از 28 سپتامبر به اين سو، يعني زماني‌كه كشورهاي عضو اوپك در الجزاير براي كاهش توليد به توافقي اوليه رسيدند، رشدي 6 درصدي داشته است، رشدي كه انتظار مي‌رود با سياست‌هاي مشوقانه ترامپ براي ورود سرمايه‌گذاران به عرصه انرژي، بيشتر هم شود.
در حال حاضر شركت اكسيدنتال پتروليوم، شورون، پايونير و كونوكو فيليپس در حال اضافه كردن چاه‌هاي حفاري و تجهيزات براي افزايش فعاليت‌هاي خود هستند. براي مثال شركتي مانند Oasis Petroleum به‌عنوان يكي از توليدكنندگان بزرگ نفت در شمال آمريكا معامله‌اي 785 ميليون دلاري با شركت SM Energy انجام داده است كه از خوش‌بيني نسبت به آينده نفت حاصل شده است. اين شركت همچنين برنامه‌هايي براي افزايش سكوهاي توليدي دارد. تمام اين اتفاقات طي تنها چند روز پس از انتخاب شدن دونالد ترامپ به‌عنوان رئيس‌جمهور آمريكا رخ داده است. اتفاقاتي كه به خصوص با تقويت شاخص دلار پس از برگزاري انتخابات رياست جمهوري در ايالات متحده آمريكا، تقويت شده است.
فعالان نفت شيل آمريكا عقيده دارند مي‌توانند توليدات خود را حتي با قيمت 40دلار براي هر بشكه نفت حفظ كنند و با رسيدن قيمت‌ها به 45 يا 50 دلار بر هر بشكه با رشد همراه شوند. حالا بعد از دو سال جنگ نفتي اوپك به سردمداري عربستان در مقابل توليدكنندگان نفت‌هاي غيرمتعارف، با روي كار آمدن ترامپ شرايط بيش از هر زمان ديگري براي از سرگيري رشد نفت شيل آماده است. شركت‌هاي نفتي در آمريكا با روي كار آمدن ترامپ براي كاهش هزينه‌هاي توليد و افزايش برنامه‌هاي كاري خود بيشتر به تكاپو افتاده‌اند تا بتوانند در قيمت‌هاي فعلي دوام آورده و با شروع دوباره توليد نفت خام، رشد بيشتري را در آينده به دست بياورند.
**ترامپ دوست جديد اوپك است؟
با انتخاب ترامپ بسياري از تحليلگران اعلام كردند كه شرايط براي اوپك دشوار شده و ضرورت رسيدن به توافق براي كاهش توليد در اين سازمان بيشتر مي‌شود؛ چراكه سياست‌هاي احتمالي ترامپ افت بيشتر قيمت‌ها را به دنبال خواهد داشت. علاوه بر اين، ترامپ به يقين سياست‌هايي اتخاذ خواهد كرد كه نياز آمريكا به نفت اوپك را كاهش دهد كه به معناي افزايش مازاد عرضه و افت بيشتر قيمت‌ها خواهد بود. از همين رو، پيش‌بيني مي‌شود فشار بر اعضاي اوپك كه اقتصادي متكي به نفت دارند، افزايش يابد و ضرورت رسيدن به توافق در اوپك با انتخاب ترامپ بيشتر از قبل شده است.
اوپك حدود 50 روز پيش در نشستي در الجزاير به توافقي كلي و مقدماتي بر سر كاهش توليدات خود دست يافت. اعضاي اين سازمان اعلام كردند كه توليد خود را در سطح 32.5 تا 33 ميليون بشكه در روز نگه خواهند داشت و درخصوص جزئيات و سهم هر يك از اعضا از اين مقدار توليد در نشست عادي اين سازمان كه 30 نوامبر در مقر اصلي اوپك در وين برگزار مي‌شود، تصميم گرفته خواهد شد. با اين حال توليد اعضاي اوپك در دو ماه گذشته مسير افزايشي طي كرده است؛ به‌طوري‌كه اين سازمان براي رسيدن به سطح توليد توافق شده در الجزاير بايد از مقدار توليد خود در ماه گذشته ميلادي حداقل 800هزار و حداكثر 1.3 ميليون بشكه بكاهد.
جوليان لي، تحليلگر بازار نفت خبرگزاري بلومبرگ، روز گذشته در گزارشي با بيان اينكه تنها يك «دوست» يا «معجزه» مي‌تواند اوپك را از شرايط كنوني نجات دهد، اعلام كرد كه با وجود همه اظهارات ضد اوپكي ترامپ، وي ممكن است به‌طور ناخواسته به نفع اوپك عمل كند. جوليان لي، احتمال تحريم مجدد ايران و كاهش صادرات و توليد نفت كشورمان را اقدامي از سوي ترامپ مي‌داند كه به ادعاي او مي‌تواند اوپك را از شرايط كنوني نجات دهد؛ چراكه در حال حاضر صادرات نفت خام كشورمان به بيش از 2.4 ميليون بشكه در روز رسيده است، اين رقم حدود 1.4 ميليون بشكه بيش از ميزان صادرات نفت كشور در دوران تحريم‌ها است.
از همين رو در صورتي كه ترامپ اقداماتي در راستاي تحريم مجدد ايران انجام دهد و رشد صادرات نفت ايران در دوران پسابرجام از بازار نفت حذف شود، توليد اوپك بدون هيچ اقدامي از سوي اعضاي اين سازمان به مقداري كه بازار براي متعادل شدن نياز دارد، كاهش مي‌يابد و قيمت‌ها رشد چشمگيري خواهند داشت. لي بر اين باور است كه اين خبري خوب براي توليدكنندگان نفت شيل كه از حاميان مهم ترامپ در انتخابات گذشته آمريكا بودند، است. با اين حال رشد قيمت‌ها به معناي افزايش قيمت سوخت و نارضايتي اغلب مردم آمريكا كه بزرگترين مصرف‌كننده بنزين جهان هستند، محسوب مي‌شود كه ترامپ را بر سر دوراهي قرار خواهد داد.
*منبع: روزنامه دنياي اقتصاد 1395.8.25
**گروه اطلاع رساني**9165**9131**انتشاردهنده: شهربانو جمعه
تهران- ايرنا- تغيير رئيس‌جمهوري منتخب ايالات متحده آمريكا رويدادي است كه نه تنها در چند روز گذشته نوسانات شديدي در بازار نفت ايجاد كرده، بلكه در مسير قيمت‌ها در آينده نيز اثرگذار خواهد بود.
