مناطق حفاظت شده چهارمحال و بختياري مامني براي حيات وحش

به گزارش ايرنا، از مجموع يك ميليون و 653 هزار و 300 هكتار وسعت چهارمحال و بختياري، يك ميليون و 371 هزار و 400 هكتار در حوضه آبخيز رودخانه كارون، 143هزار و 900 هكتار در حوضه آبخيز رودخانه زاينده رود، 67 هزار و 700 هكتار در حوضه آبخيز رودخانه دز و 70 هزار و 300 هكتار در حوضه آبخيز داخلي قرار دارد.
خشكسالي هاي اخير، برداشت بي رويه آب و پديده گرد وغبار، افزايش تعداد آتش سوزي ها در اراضي كشاورزي، مراتع و جنگل ها، به عنوان تهديدي براي اين مناطق و حيات وحش است.
اين استان به دليل قرار داشتن در منطقه زاگرس مياني يا زاگرس مرطوب از تنوع گياهي و جانوري بالايي برخوردار است، به گونه اي كه هم اينك 12.5 درصد مساحت چهارمحال و بختياري تحت مديريت حفاظت محيط زيست قرار دارد.
با احتساب ذخيره گاه زيست كره تنگ صياد و سبزكوه مي توان گفت، نيمي از مساحت استان چهارمحال وبختياري جزو مناطق حفاظت شده و ثبت ملي و جهاني است.
منطقه حفاظت شده شيدا، هلن، قيصري، سبزكوه و پارك ملي و منطقه حفاظت شده تنگ صياد، منطقه شكار ممنوع خدا آفريد، اثر طبيعي ملي لاله واژگون از مناطق تحت مديريت اداره كل محيط زيست استان چهارمحال وبختياري است.
**ذخيره گاه زيست كره تنگ صياد و سبزكوه
اين ذخيره گاه به عنوان يازدهمين ذخيره گاه زيست كره ايران با نام ذخيره گاه زيست كره تنگ صياد و سبزكوه استان چهارمحال و بختياري، سال گذشته در شبكه جهاني ذخاير زيست كره يونسكو ثبت جهاني شد.
منطقه حفاظت شده سبزكوه با وسعتي بالغ بر54 هزار و 200هكتار در فاصله 150 كيلومتري از شهركرد مركزاستان چهارمحال وبختياري و 30 كيلومتري شهر لردگان قرار دارد.
پوشش گياهي اين منطقه شامل بلوط، كلخونك، پسته، بادام و آلبالوي وحشي، ارس، ارژن، زالزالك و گونه هاي جانوري اين منطقه شامل پستانداران از جمله كل و بز، قوچ و ميش، پلنگ، خرس قهوه اي، خوك وحشي، خرگوش، گرگ، شغال و پرندگاني مانند كبك دري، تيهو و ساير پرندگان شكاري است.
منطقه حفاظت شده و پارك ملي تنگ صياد نيز با وسعتي بيش از 27هزار هكتار است كه پنج هزار و 400 هكتار آن پارك ملي و مابقي منطقه حفاظت شده است.
در اين منطقه 24 گونه پستاندار از 19 جنس متعلق به 14 خانواده ، 70 گونه پرنده از 54 جنس متعلق به 35 خانواده، 26 گونه خزنده و چهار گونه 2 زيست شناسايي شده است.
اين منطقه به دليل داشتن تپه ماهورهاي وسيع و صخره هاي سخت گذر به عنوان زيستگاه مناسب براي گونه قوچ و ميش و گرگ، روباه، شغال، كفتار، كبك دري، تيهو و عقاب، پلنگ، كل و بز است.
اين منطقه در سال 49 از سوي شورايعالي شكارباني و نظارت بر صيد به عنوان منطقه شكار و تيراندازي ممنوع و در سال 1352 با تصويب شورايعالي حفاظت محيط زيست به عنوان منطقه حفاظت شده معرفي شد و در سال 1374 نيز بخشي از اين منطقه به عنوان پارك ملي معرفي شد.
در اين منطقه 252 گونه گياهي متعلق به 52 تيره شناسايي شده كه 30 گونه گياهي اين منطقه انحصاري ايران است.
منطقه حفاظت شده تنگ صياد در 12 كيلومتري و منطقه حفاظت شده سبزه كوه در 150 كيلومتري شهركرد قرار دارد.
**اثر طبيعي ملي لاله هاي واژگون
اين منطقه با وسعتي بالغ بر 379 هكتار در شهرستان كوهرنگ قرار دارد كه در سال 1375 به منظور حفظ و حراست از لاله هاي واژگون و گونه با ارزش كرفس به عنوان يكي از مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محيط زيست قرار گرفت.
با توجه به وسعت كم، اين منطقه محل و زيستگاه دائمي حيات وحش از گونه هاي كبك، كبك دري، كل و بز، خرس قهوه اي، زاغ نوك زرد و قرمز است.
**منطقه حفاظت شده جنگلي هلن
اين منطقه با وسعتي بيش از 40 هزار و 231هكتار در شهرستان هاي اردل و لردگان از توابع استان چهارمحال و بختياري واقع شده و فاصله اين منطقه تا شهركرد نزديك به 110 كيلومتر است.
اين منطقه در سال 77 براساس تصميم شورايعالي حفاظت محيط زيست مبني بر حفاظت از 10 درصد جنگل هاي كشور انتخاب و در سال 78 مورد تصويب قرار گرفت و در سال 1389 از طريق اداره كل منابع طبيعي استان به اداره حفاظت محيط زيست استان چهارمحال وبختياري تحويل شد.
بيش از 30 هزار هكتار از اين منطقه جنگل و مابقي به صورت مرتع است كه پوشش گياهي غالب اين منطقه بلوط غرب، گز، بادام ، ارژن، گون، بنه، كلخونك، زالزالك، شكر تيغال، دافنه است.
گونه هاي جانوري اين منطقه نيز گرگ، روباه، گراز، خرس قهوه اي، خرگوش، كل، كبك، كبوتر جنگلي، زاغ نوك قرمز، دليجه، زاغي، كلاغ، عقاب طلائي، لاك پشت آبزي و افعي است.
**منطقه حفاظت شده شيدا
منطقه شيدا نيز با 23هزار و 832 هكتار مساحت در شهرستان شهركرد و قسمتي از آن در استان اصفهان قرار دارد و فاصله اين منطقه تا شهركرد 27 كيلومتراست.
اين منطقه به دليل داشتن حيات وحش به خصوص كل، بز و قوچ در سال 75 و 85 به عنوان منطقه شكار ممنوع معرفي و در سال 86 براساس مصوبه شورايعالي محيط زيست به عنوان منطقه حفاظت شده شيدا به تصويب رسيد.
در اين منطقه 71 گونه جانوري متعلق به 3 رده شناسايي شده كه از اين تعداد 22 گونه خزنده، 27 گونه پرنده و22 گونه پستاندار است و از جانوران شناسايي شده در اين منطقه گونه حمايت شده و يك گونه در خطر انقراض است و تعداد پنج گونه در طبقات مختلف فهرست سرخ اتحاديه جهاني حفاظت قرار مي گيرند.
گونه هاي شاخص جانوري منطقه حفاظت شده شيدا عبارتند از شغال، گرگ، كل و بز، قوچ و ميش، تشي، خرگوش، گراز، روباه معمولي، انواع جوندگان و خفاش ها، كبك، گنجشك معمولي، كلاغ معمولي، عقاب طلايي، سبزقبا، كلاغ سياه، داركوب باغي، كبوتر چاهي، باقرقره، كمركلي بزرگريا، دليجه، چكاوك كاكلي، پرستو، چكاوك طوقي و زاغ نوك سرخ، آگاما، انواع مارها و لاك پشت است.
** منطقه حفاظت شده قيصري
قيصري با مساحتي بيش از 10 هزار هكتار در 2 شهرستان كوهرنگ و اردل قرار دارد.
اين منطقه در سال 80 به مدت پنج سال به عنوان منطقه شكار ممنوع اعلام و در سال 86 براساس مصوبه شورايعالي محيط زيست به عنوان منطقه حفاظت شده معرفي شد.
اين منطقه به دليل وجود ارتفاعات بلند و دره هاي نيمه عميق تنوع گياهي بالايي دارد و هشت گونه گياهي در طبقات حفاظتي اتحاديه جهاني حفاظت (IUCN) شناسايي شده محرز شده است كه گونه هاي گياهي مهم منطقه حفاظت شده قيصري عبارتند از گون، كنگر، گل حسرت، گل ماهور، گونه هاي درختي و درختچه اي اين منطقه شامل شير خشت، ارژن، گز، نسترن، كيكم، آلبالوي وحشي، ريا، تمشك، ارس، بنه، زالزالك و دافنه است.
گونه هاي جانوري اين منطقه نيز كبك، كل و بز، پلنگ، گرگ، خرس قهوه اي، شغال، روباه معمولي و عقاب طلايي، سارگپه، كبك معمولي و كبك دري، قزل آلاي رنگين كمان و سياه ماهي و افعي، مار آبي و آگاماي سفيد است.
**منطقه شكار ممنوع خدا آفريد
منطقه شكار ممنوع خدا آفريد با مساحت 49 هزار و 300 هكتار وسعت در شهرستان هاي اردل و كوهرنگ قرار دارد كه در سال 91 براي حفظ و حراست از گونه هاي جانوري و گياهي نادر اين منطقه به عنوان منطقه شكار ممنوع معرفي شد.
منطقه شكار ممنوع خدا آفريد در يك منطقه سرد كوهستاني واقع شده و بيش از 62 گونه پستاندار، 170 گونه پرنده، 35 گونه خزنده، پنج گونه 2 زيست‌، يكهزار و 100 گونه گياهي‌، 90 گونه گياهي انحصاري وجود دارد.
اين منطقه به دليل مجاورت با جنگل هاي لردگان از نظر سازمان حفاظت محيط زيست جزو شكارگاه هاي مهم منطقه است و جانوراني مانند كل، بز، قوچ، ميش، پلنگ، خرس قهوه اي، گراز، روباه قرمز، كبك دري گرگ، شغال، خرگوش، گراز، گربه وحشي، قوچ، ميش، بزكوهي، عقاب و غيره در اين منطقه وجود دارد.
پوشش گياهي اين منطقه شامل لاله‌هاي واژگون، كرفس، بن سر، باريجه، بلوط و گونه‌هاي مختلف دارويي از جمله گل برنجاس، گل گاوزبان، جزكوهي، گل آبرونه، اندش، كنگر و گون است.
مديركل حفاظت محيط زيست چهارمحال وبختياري با اشاره به جايگاه مناطق حفاظت شده به عنوان زيربنا و محور توسعه پايدار و پشتوانه اقتصاد مقاومتي گفت: هم اينك با احتساب ذخيره گاه تنگ صياد، سبزكوه با مساحتي بيش از 532 هزار و 800 كيلومتر يك سوم مساحت استان تحت مديريت اين سازمان قرار دارد.
شهرام احمدي افزود: ذخيره گاه زيست كره تنگ صياد سبزكوه به عنوان اولين زيست كره كشور مي باشد كه داراي طرح مديريت جامع است.
به گفته وي، وجود مناطق حفاظت شده، شكار ممنوع و همچنين 6 تالاب كوهستاني در استان محل مناسبي براي حيات وحش و به خصوص كوچ زمستانه و بهاره پرندگان آبزي و كنار آبزي است.
وي در ادامه با اشاره به اهميت اين مناطق در توسعه پايدار افزود: وجود تعداد زياد روستا و سكونتگاه شهري و روستايي در حاشيه اين مناطق يكي از تهديدهاي مهم مناطق حفاظت شده و حيات وحش و گونه هاي گياهي است.
احمدي افزود: به منظور توسعه زيرساختها و اجراي محدوده هاي شهري و روستايي با دستور رئيس سازمان حفاظت محيط زيست كشور مقرر شده كه طرح هاي هادي اين روستاها و سكونتگاه هاي شهري و روستايي از طريق مسئولان محيط زيست تهيه شود.
وي خشكسالي هاي اخير را كه منجر به خشك شدن و از بين رفتن 57 درصد منابع آبي اين مناطق شده را از ديگر مشكلات مناطق حفاظت شده و تهديدي براي اين مناطق عنوان كرد.
مديركل حفاظت محيط زيست چهارمحال وبختياري گفت: وجود تعداد زياد اسلحه در دست مردم و عشاير به عنوان يك تهديد براي حيات وحش است.
به گفته وي، ضعف مديريت دفع پسماند، غيراستاندارد بودن تصفيه خانه ها، زوال گونه هاي جنگلي، وجود ريزگردها، وجود 11 كانون مولد گرد و غبار در استان و مرگ آبخوان ها از مهمترين مشكلات محيط زيست استان است.
احمدي در ادامه به اجراي طرح مديريت جامع مناطق حفاظت شده در استان به عنوان يكي از سياست هاي حفاظت محيط زيست اشاره كرد و گفت: امسال طرح جامع مديريت منطقه حفاظت شده هلن در اجرا مي شود.
وي گفت: تفاهم نامه اجراي طرح مديريت جامع منطقه حفاظت شده هلن در شوراي برنامه ريزي استان تصويب شده است.
به گفته وي در نيمه نخست امسال 328 پرونده تخلف زيست محيطي در استان تشكيل شده كه در اين رابطه 36 قبضه اسلحه شكاري از متخلفان كشف و ضبط و 446 نفر دستگير شدند.
احمدي اظهار كرد: در استان چهارمحال و بختياري با داشتن يك درصد مساحت كشور، بيش از يكهزار و 200 گونه گياهي و 294 گونه جانوري شناسايي شده كه اين استان با داشتن بالاترين درصد گونه بومي در كشور معادل 28.3 گونه بومي در ميليون هكتار است.
به گفته وي، در شش ماه نخست امسال 11 مورد آتش سوزي در مناطق تحت مديريت حفاظت محيط زيست استان چهارمحال وبختياري رخ داده كه در اين آتش سوزي ها 305 هزار و 100 مترمربع از مناطق حفاظت شده استان از جمله تالاب، مناطق حفاظت شده و مراتع طعمه حريق شد.
خبرنگار: سميه پناهنده**انتشاردهنده:جهانبخش صفري دهكردي
7360/6021