مناطق حفاظت شده چهارمحال و بختیاری مامنی برای حیات وحش

به گزارش ایرنا، از مجموع یك میلیون و 653 هزار و 300 هكتار وسعت چهارمحال و بختیاری، یك میلیون و 371 هزار و 400 هكتار در حوضه آبخیز رودخانه كارون، 143هزار و 900 هكتار در حوضه آبخیز رودخانه زاینده رود، 67 هزار و 700 هكتار در حوضه آبخیز رودخانه دز و 70 هزار و 300 هكتار در حوضه آبخیز داخلی قرار دارد.
خشكسالی های اخیر، برداشت بی رویه آب و پدیده گرد وغبار، افزایش تعداد آتش سوزی ها در اراضی كشاورزی، مراتع و جنگل ها، به عنوان تهدیدی برای این مناطق و حیات وحش است.
این استان به دلیل قرار داشتن در منطقه زاگرس میانی یا زاگرس مرطوب از تنوع گیاهی و جانوری بالایی برخوردار است، به گونه ای كه هم اینك 12.5 درصد مساحت چهارمحال و بختیاری تحت مدیریت حفاظت محیط زیست قرار دارد.
با احتساب ذخیره گاه زیست كره تنگ صیاد و سبزكوه می توان گفت، نیمی از مساحت استان چهارمحال و بختیاری جزو مناطق حفاظت شده و ثبت ملی و جهانی است.
منطقه حفاظت شده شیدا، هلن، قیصری، سبزكوه و پارك ملی و منطقه حفاظت شده تنگ صیاد، منطقه شكار ممنوع خدا آفرید، اثر طبیعی ملی لاله واژگون از مناطق تحت مدیریت اداره كل محیط زیست استان چهارمحال وبختیاری است.
**ذخیره گاه زیست كره تنگ صیاد و سبزكوه
این ذخیره گاه به عنوان یازدهمین ذخیره گاه زیست كره ایران با نام ذخیره گاه زیست كره تنگ صیاد و سبزكوه استان چهارمحال و بختیاری، سال گذشته در شبكه جهانی ذخایر زیست كره یونسكو ثبت جهانی شد.
منطقه حفاظت شده سبزكوه با وسعتی بالغ بر54 هزار و 200هكتار در فاصله 150 كیلومتری از شهركرد مركزاستان چهارمحال وبختیاری و 30 كیلومتری شهر لردگان قرار دارد.
پوشش گیاهی این منطقه شامل بلوط، كلخونك، پسته، بادام و آلبالوی وحشی، ارس، ارژن، زالزالك و گونه های جانوری این منطقه شامل پستانداران از جمله كل و بز، قوچ و میش، پلنگ، خرس قهوه ای، خوك وحشی، خرگوش، گرگ، شغال و پرندگانی مانند كبك دری، تیهو و سایر پرندگان شكاری است.
منطقه حفاظت شده و پارك ملی تنگ صیاد نیز با وسعتی بیش از 27 هزار هكتار است كه پنج هزار و 400 هكتار آن پارك ملی و مابقی منطقه حفاظت شده است.
در این منطقه 24 گونه پستاندار از 19 جنس متعلق به 14 خانواده، 70 گونه پرنده از 54 جنس متعلق به 35 خانواده، 26 گونه خزنده و چهار گونه 2 زیست شناسایی شده است.
این منطقه به دلیل داشتن تپه ماهورهای وسیع و صخره های سخت گذر به عنوان زیستگاه مناسب برای گونه قوچ و میش و گرگ، روباه، شغال، كفتار، كبك دری، تیهو و عقاب، پلنگ، كل و بز است.
منطقه تنگ صیاد در سال 49 از سوی شورایعالی شكاربانی و نظارت بر صید به عنوان منطقه شكار و تیراندازی ممنوع و در سال 1352 با تصویب شورایعالی حفاظت محیط زیست به عنوان منطقه حفاظت شده معرفی شد و در سال 1374 نیز بخشی از آن به عنوان پارك ملی معرفی شد.
در این منطقه 252 گونه گیاهی متعلق به 52 تیره شناسایی شده كه 30 گونه گیاهی این منطقه انحصاری ایران است.
منطقه حفاظت شده تنگ صیاد در 12 كیلومتری و منطقه حفاظت شده سبزه كوه در 150 كیلومتری شهركرد قرار دارد.
**اثر طبیعی ملی لاله های واژگون
این منطقه با وسعتی بالغ بر 379 هكتار در شهرستان كوهرنگ قرار دارد كه در سال 1375 به منظور حفظ و حراست از لاله های واژگون و گونه با ارزش كرفس به عنوان یكی از مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفت.
با توجه به وسعت كم، این منطقه محل و زیستگاه دائمی حیات وحش از گونه های كبك، كبك دری، كل و بز، خرس قهوه ای، زاغ نوك زرد و قرمز است.
**منطقه حفاظت شده جنگلی هلن
این منطقه با وسعتی بیش از 40 هزار و 231هكتار در شهرستان های اردل و لردگان از توابع استان چهارمحال و بختیاری واقع شده و فاصله این منطقه تا شهركرد نزدیك به 110 كیلومتر است.
منطقه جنگلی هلن در سال 77 براساس تصمیم شورایعالی حفاظت محیط زیست مبنی بر حفاظت از 10 درصد جنگل های كشور انتخاب و در سال 78 مورد تصویب قرار گرفت و در سال 1389 از طریق اداره كل منابع طبیعی استان به اداره حفاظت محیط زیست استان چهارمحال وبختیاری تحویل شد.
بیش از 30 هزار هكتار از این منطقه جنگل و مابقی به صورت مرتع است كه پوشش گیاهی غالب این منطقه بلوط غرب، گز، بادام ، ارژن، گون، بنه، كلخونك، زالزالك، شكر تیغال، دافنه است.
گونه های جانوری این منطقه نیز گرگ، روباه، گراز، خرس قهوه ای، خرگوش، كل، كبك، كبوتر جنگلی، زاغ نوك قرمز، دلیجه، زاغی، كلاغ، عقاب طلائی، لاك پشت آبزی و افعی است.
**منطقه حفاظت شده شیدا
منطقه شیدا نیز با 23هزار و 832 هكتار مساحت در شهرستان شهركرد و قسمتی از آن در استان اصفهان قرار دارد و فاصله این منطقه تا شهركرد 27 كیلومتر است.
این منطقه به دلیل داشتن حیات وحش به خصوص كل، بز و قوچ در سال 75 و 85 به عنوان منطقه شكار ممنوع معرفی و در سال 86 براساس مصوبه شورایعالی محیط زیست به عنوان منطقه حفاظت شده شیدا به تصویب رسید.
در این منطقه 71 گونه جانوری متعلق به 3 رده شناسایی شده كه از این تعداد 22 گونه خزنده، 27 گونه پرنده و 22 گونه پستاندار است و از جانوران شناسایی شده در این منطقه گونه حمایت شده و یك گونه در خطر انقراض است و تعداد پنج گونه در طبقات مختلف فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت قرار می گیرند.
گونه های شاخص جانوری منطقه حفاظت شده شیدا عبارتند از شغال، گرگ، كل و بز، قوچ و میش، تشی، خرگوش، گراز، روباه معمولی، انواع جوندگان و خفاش ها، كبك، گنجشك معمولی، كلاغ معمولی، عقاب طلایی، سبزقبا، كلاغ سیاه، داركوب باغی، كبوتر چاهی، باقرقره، كمركلی بزرگریا، دلیجه، چكاوك كاكلی، پرستو، چكاوك طوقی و زاغ نوك سرخ، آگاما، انواع مارها و لاك پشت است.
** منطقه حفاظت شده قیصری
قیصری با مساحتی بیش از 10 هزار هكتار در 2 شهرستان كوهرنگ و اردل قرار دارد.
منطقه حفاظت شده قیصری در سال 80 به مدت پنج سال به عنوان منطقه شكار ممنوع اعلام و در سال 86 براساس مصوبه شورایعالی محیط زیست به عنوان منطقه حفاظت شده معرفی شد.
این منطقه به دلیل وجود ارتفاعات بلند و دره های نیمه عمیق تنوع گیاهی بالایی دارد و هشت گونه گیاهی در طبقات حفاظتی اتحادیه جهانی حفاظت (IUCN) شناسایی شده محرز شده است كه گونه های گیاهی مهم منطقه حفاظت شده قیصری عبارتند از گون، كنگر، گل حسرت، گل ماهور، گونه های درختی و درختچه ای این منطقه شامل شیر خشت، ارژن، گز، نسترن، كیكم، آلبالوی وحشی، ریا، تمشك، ارس، بنه، زالزالك و دافنه است.
گونه های جانوری این منطقه نیز كبك، كل و بز، پلنگ، گرگ، خرس قهوه ای، شغال، روباه معمولی و عقاب طلایی، سارگپه، كبك معمولی و كبك دری، قزل آلای رنگین كمان و سیاه ماهی و افعی، مار آبی و آگامای سفید است.
**منطقه شكار ممنوع خدا آفرید
منطقه شكار ممنوع خدا آفرید با مساحت 49 هزار و 300 هكتار وسعت در شهرستان های اردل و كوهرنگ قرار دارد كه در سال 91 برای حفظ و حراست از گونه های جانوری و گیاهی نادر این منطقه به عنوان منطقه شكار ممنوع معرفی شد.
منطقه شكار ممنوع خدا آفرید در یك منطقه سرد كوهستانی واقع شده و بیش از 62 گونه پستاندار، 170 گونه پرنده، 35 گونه خزنده، پنج گونه 2 زیست‌، یكهزار و 100 گونه گیاهی‌، 90 گونه گیاهی انحصاری وجود دارد.
این منطقه به دلیل مجاورت با جنگل های لردگان از نظر سازمان حفاظت محیط زیست جزو شكارگاه های مهم منطقه است و جانورانی مانند كل، بز، قوچ، میش، پلنگ، خرس قهوه ای، گراز، روباه قرمز، كبك دری گرگ، شغال، خرگوش، گراز، گربه وحشی، قوچ، میش، بزكوهی، عقاب و غیره در این منطقه وجود دارد.
پوشش گیاهی این منطقه شامل لاله‌های واژگون، كرفس، بن سر، باریجه، بلوط و گونه‌های مختلف دارویی از جمله گل برنجاس، گل گاوزبان، جزكوهی، گل آبرونه، اندش، كنگر و گون است.
مدیركل حفاظت محیط زیست چهارمحال وبختیاری با اشاره به جایگاه مناطق حفاظت شده به عنوان زیربنا و محور توسعه پایدار و پشتوانه اقتصاد مقاومتی گفت: هم اینك با احتساب ذخیره گاه تنگ صیاد، سبزكوه با مساحتی بیش از 532 هزار و 800 كیلومتر یك سوم مساحت استان تحت مدیریت این سازمان قرار دارد.
شهرام احمدی افزود: ذخیره گاه زیست كره تنگ صیاد سبزكوه به عنوان اولین زیست كره كشور می باشد كه دارای طرح مدیریت جامع است.
به گفته وی، وجود مناطق حفاظت شده، شكار ممنوع و همچنین 6 تالاب كوهستانی در استان محل مناسبی برای حیات وحش و به خصوص كوچ زمستانه و بهاره پرندگان آبزی و كنار آبزی است.
وی در ادامه با اشاره به اهمیت این مناطق در توسعه پایدار افزود: وجود تعداد زیاد روستا و سكونتگاه شهری و روستایی در حاشیه این مناطق یكی از تهدیدهای مهم مناطق حفاظت شده و حیات وحش و گونه های گیاهی است.
احمدی افزود: به منظور توسعه زیرساختها و اجرای محدوده های شهری و روستایی با دستور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست كشور مقرر شده كه طرح های هادی این روستاها و سكونتگاه های شهری و روستایی از طریق مسئولان محیط زیست تهیه شود.
وی خشكسالی های اخیر را كه منجر به خشك شدن و از بین رفتن 57 درصد منابع آبی این مناطق شده را از دیگر مشكلات مناطق حفاظت شده و تهدیدی برای این مناطق عنوان كرد.
مدیركل حفاظت محیط زیست چهارمحال وبختیاری گفت: وجود تعداد زیاد اسلحه در دست مردم و عشایر به عنوان یك تهدید برای حیات وحش است.
به گفته وی، ضعف مدیریت دفع پسماند، غیراستاندارد بودن تصفیه خانه ها، زوال گونه های جنگلی، وجود ریزگردها، وجود 11 كانون مولد گرد و غبار در استان و مرگ آبخوان ها از مهمترین مشكلات محیط زیست استان است.
احمدی در ادامه به اجرای طرح مدیریت جامع مناطق حفاظت شده در استان به عنوان یكی از سیاست های حفاظت محیط زیست اشاره كرد و گفت: امسال طرح جامع مدیریت منطقه حفاظت شده هلن در اجرا می شود.
وی گفت: تفاهم نامه اجرای طرح مدیریت جامع منطقه حفاظت شده هلن در شورای برنامه ریزی استان تصویب شده است.
به گفته وی در نیمه نخست امسال 328 پرونده تخلف زیست محیطی در استان تشكیل شده كه در این رابطه 36 قبضه اسلحه شكاری از متخلفان كشف و ضبط و 446 نفر دستگیر شدند.
احمدی اظهار كرد: در استان چهارمحال و بختیاری با داشتن یك درصد مساحت كشور، بیش از یكهزار و 200 گونه گیاهی و 294 گونه جانوری شناسایی شده كه این استان با داشتن بالاترین درصد گونه بومی در كشور معادل 28.3 گونه بومی در میلیون هكتار است.
به گفته وی، در شش ماه نخست امسال 11 مورد آتش سوزی در مناطق تحت مدیریت حفاظت محیط زیست استان چهارمحال وبختیاری رخ داده كه در این آتش سوزی ها 305 هزار و 100 مترمربع از مناطق حفاظت شده استان از جمله تالاب، مناطق حفاظت شده و مراتع طعمه حریق شد.
خبرنگار: سمیه پناهنده**انتشاردهنده:جهانبخش صفری دهكردی
7360/6021