به گزارش ایرنا، این در حالی است كه تاسیس و فعالیت بازارچه های مرزی یكی از شناخته شده ترین روشهای موثر در توسعه مناطق مرزی محسوب می شود.
* بازارچه های دوغارون و باجگیران
مدیركل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: دو بازارچه مرزی دوغارون در مرز این استان با افغانستان و باجگیران در مرز تركمنستان طی ماهها و سالهای قبل به دلایلی تعطیل بودند.
علی رسولیان افزود: بازارچه باجگیران ایران با بازارچه گودان در تركمنستان به صورت كاملا مشترك و قرینه با غرفه ها و سطح دسترسی یكسان فعالند و امكانات نسبتا مطلوبی در این بازارچه وجود دارد كه آن را در زمره بازارچه های فعال كشور قرار داده است.
وی ادامه داد: اخیرا بازارچه مرزی باجگیران به دلیل بسته شدن مرز از سوی تركمنستان به منظور انجام پروژه های عمرانی تعطیل شد. این امر افزون بر كاهش عملكرد بازارچه موجب نگرانی مرزنشینان شد زیرا این بازارچه منبع درآمد و ارتزاق عمده مردم آن منطقه است.
مدیركل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی گفت: بازارچه باجگیران اشتغال بسیار مناسبی شامل 60 نفر در قالب غرفه دار، كارگر، مباشر دارد و روزانه بیش از 150 نفر ایرانی و تركمن در این بازار مبادله كالا انجام می دهند.
وی افزود: ماهیت بازارچه باجگیران به صورت صادراتی و وارداتی است بطوری كه در هفت ماه گذشته امسال هزار و 83 تن كالا به ارزش شش میلیون و 400 هزار دلار از آن صادر شده و 17 تن كالا به ارزش 118 هزار دلار نیز از این بازارچه وارد شده است.
رسولیان ادامه داد: حجم صادرات كالا ار بازارچه مرزی باجگیران چند برابر واردات آن است. این میزان واردات به دلیل توافق با تركمنها برای حفظ منافع دو طرف انجام می شود كه میزان آن در سال بسیار ناچیز است.
وی عمده كالاهای صادراتی بازارچه باجگیران را 12 قلم از جمله كفش، منسوجات، فرش و موكت و عمده كالاهای وارداتی آن را مواد اولیه مانند پارچه برشمرد.
مدیركل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی به تسهیلات این بازارچه به تركمنها نیز اشاره و بیان كرد: در بازارچه باجگیران تركمنها مجاز هستند شش قلم كالای خاص همراه با معافیت گمركی در طول سال وارد ایران كنند كه میزان آن ناچیز است.
وی در ادامه پیرامون بازارچه مرزی دوغارون در مرز خراسان رضوی با افغانستان نیز گفت: این بازارچه چند سالی به دلیل مشكلات با كشور مقابل تعطیل شد اما مدتی است كه دوباره فعال شده و خشنودی مرزنشینان را به همراه داشته است.
او تعداد افراد شاغال در بازارچه دوغارون را 400 نفر ذكر و بیان كرد:
این بازارچه مرزی فقط جنبه صادراتی در حوزه كالاهای نفتی و غیرنفتی دارد.
رسولیان افزود: در این بازارچه كالایی از كشور افغانستان وارد نمی شود در حالی كه باید برای حفظ منافع دو طرف، اشتغال مرزنشینان و ثبات امنیت اجازه ورود كالا به بازارچه از سوی افغانستان را داد.
وی ادامه داد: در هفت ماه گذشته امسال 172 هزار تن كالا به ارزش 54 میلیون و 600 هزار دلار از بازارچه دوغارون به افغانستان صادر شد كه در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 641 درصد در ارزش و 716 درصد در وزن افزایش داشته است.
او به فعالیت صادرات سوخت در بازارچه دوغارون نیز اشاره و بیان كرد: از كل صادرات امسال در این بازارچه 36 هزار تن به ارزش 10 میلیون دلار مربوط به سوخت می شود كه با توجه به مبادله سوخت با قیمت قانونی در آن منطقه، قاچاق سوخت خاتمه یافته است.
مدیركل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی افزود: عمده كالاهای صادراتی در بازارچه دوغارون 90 قلم به جز فرآورده های نفتی و شامل میوه و تره بار، مصالح ساختمانی، مواد غذایی، منسوجات، ظروف و مواد پلاستیكی است.
وی ادامه داد: مزیت عمده بازارچه دوغارون این است كه هزینه های صادرات كالا در آن به شدت پایین بوده و امكان تخلیه و بارگیری كالا در داخل بازارچه با نظارت گمرك و مرزبانی مهیا است.
او مشكل عمده بازارچه دوغارون را كمبود امكانات در خصوص محوطه، فضاهای اداری، فضاهای تخلیه و بارگیری كالا ذكر و بیان كرد: درصدد هستیم این وضعیت با اعتباری كه امسال به صورت ویژه اختصاص یافت بهبود یابد.
رسولیان همچنین با اشاره به نقش بازارچه های مرزی در توسعه صادرات گفت: در هفت ماه گذشته امسال صادرات كالای غیرنفتی از دو بازارچه دوغارون و باجگیران 173 هزار تن به ارزش 61 میلیون دلار بود كه در مقایسه با مدت مشابه سال قبل در وزن 661 درصد و در ارزش 227 درصد افزایش داشته است.
وی افزود: كل درآمدهای بازارچه های مرزی خراسان رضوی به حساب خزانه كل واریز می شود و برداشتی از آن صورت نمی گیرد.
* تسهیلات برای مرزنشینان خراسان رضوی
مدیركل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی
پیرامون تسهیلات برای مرزنشینان نیز گفت: عموما در بازارچه ها از نظر قانونی تسهیلاتی زیادی در نظر گرفته نمی شود به جز اینكه نیازی به ماشین كاپیتاژدار كه از مرز خارج شود یا الزاما كارت بازرگانی برای صادرات نیست.
وی افزود: همچنین هزینه های دوزبلاغ و عوارض متقابل در بازارچه ها وجود ندارد و امكان تخلیه و بارگیری در محوطه بازارچه برای طرف ایرانی و طرف خارجی مهیاست.
رسولیان ادامه داد: این تسهیلات در مجموع هزینه های كالای صادراتی از بازارچه های مرزی را كاهش می دهد اما برای واردات كالا از بازارچه ها تسهیلاتی زیادی در نظر گرفته نشده است.
وی بر لزوم رویه شدن فرآیند واردات كالا در بازارچه های مرزی و اجتناب از اختصاص بازارچه به صادرات تاكید و بیان كرد: مبادلات كالا موضوعی دو طرفه است و نباید انتظار داشت فقط به كشور مقابل كالا صادر كرد زیرا اگر منافع كشور مقابل تامین نشود صادرات نمی تواند تداوم یابد.
او گفت: هدف در بازارچه های مرزی باید توسعه مبادلات تجاری بین دو كشور و كمك به مرزنشینان دو طرف باشد لذا باید در مرز افغانستان اجازه واردات كالاهای افغانی به ایران را داد و در مقابل تسهیلاتی برای تجار افغان در نظر گرفت همانطور كه كشور تركمنستان در بازارچه باجگیران برای تاجر ایرانی تسهیلاتی شامل حذف عوارض كالا تا 400 دلار در نظر گرفته است.
مدیركل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی افزود: بازارچه را باید در قالب بازارچه دید و نباید آن را فقط یك مركز صادراتی تلقی كرد.
* لزوم افزایش بازارچه های مرزی در خراسان رضوی
وی همچنین بر لزوم افزایش بازارچه های مرزی برای افزایش اشتغال و تامین امنیت مرز تاكید و بیان كرد: بازارچه باعث رونق منطقه و حذف قاچاق كالا می شود زیرا هر جا مبادله قانونی كالا انجام شود مبادله غیرقانونی حذف می شود.
رسولیان افزود: بازارچه مرزی نقش مهمی در تامین امنیت منطقه دارد زیرا امنیت با اقتصاد تامین می شود، وقتی رفاه مردم تامین باشد امنیت تضمین شده لذا باید اشتغال و رفاه مرزنشینان را جزو محورهای كار قرار داد.
وی بیان كرد: مرزنشین نیاز به شغل دارد و این شغل در بازارچه مرزی با هزینه بسیار اندك قابل تامین است به همین منظور در دو بازارچه مرزی دوغارون و باجگیران كمتر از وسایل الكترونیكی استفاده شده تا اشتغال كارگران و روستاییان در این بازارچه حفظ شود.
مدیركل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی افزود: برای افزایش تعداد بازارچه های مرزی استان پیشنهاداتی به دولتهای افغانستان و تركمنستان داده شده و بهره مندی مرزنشینان از مزایای بازارچه مورد تاكید قرار گرفته است.
وی ادامه داد: پیشنهاد استانداری خراسان رضوی ایجاد بازارچه مشترك مرزی در خواف، لطف آباد، صالح آباد و سرخس بوده تا مبادله كالا با دستورالعمل مشخص و در یك میزان تعیین شده از سوی دو طرف انجام گیرد و و مرزنشین در آن مكان مشغول كار شود.
او گفت: توافقاتی بین استانداری خراسان رضوی با استانداریهای متناظر در افغانستان وتركمنستان مبنی بر راه اندازی بازارچه های مرزی مشترك بیشتر انجام شده اما تاكنون هیچكدام به مرحله اجرا نرسیده است.
* خراسان رضوی مبدا قاچاق كالا نیست
دبیر كمیسیون برنامه ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق كالا و ارز خراسان رضوی نیز پیرامون قاچاق در بازارچه های مرزی گفت: این استان با وجود برخورداری از نوار مرزی مبدا قاچاق كالا نیست بلكه قاچاق كالا از سایر استانها به خراسان رضوی صورت می گیرد.
محمدابراهیم افشاری افزود: در همین چارچوب 80 درصد قاچاق به خراسان رضوی از مسیر جاده انجام می شود و تنها از یك جاده منتهی به خراسان رضوی روزانه 28 هزار دستگاه خودرو عبور می كند لذا كنترل و مبارزه با قاچاق سخت است.
وی ادامه داد: با این وجود میزان قاچاق از مبادی رسمی استان به پنج درصد از كل حجم قاچاق هم نمی رسد لذا باید بیشتر توان معطوف به پیشگیری و مبارزه با باندهای كلان و سازمان یافته شود.
* دو گمرك مكانیزه در بازارچه های مرزی
ناظر گمركات خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: سه گمرك در مرزهای رسمی سرخس، لطف آباد و باجگیران این استان با كشور تركمنستان مستقر است. در مرز رسمی دوغارون با افغانستان نیز قدیمی ترین گمرك ایران فعالیت دارد.
مسعود عاطفی افزود: گمرك در هر دو بازارچه مرزی دوغارون و باجگیران مستقر و سامانه جامع امور گمركی برای به حداقل رسیدن انجام تشریفات گمركی و مدت زمان توقف كالاها اجرا شده است.
وی ادامه داد: فعالیت گمرك در بازارچه دوغارون بیشتر از بازارچه باجگیران است. گمرك باجگیران به دلیل محدودیتهایی كه از سوی كشور تركمنستان بوجود آمده بود فعالیت كمتری داشت زیرا تركمنها حدود پنج سال است كه در حال تعریض جاده ترانزیتی و ایجاد تاسیسات جدید گمركی در عشق آباد هستند لذا اخیرا بازارچه باجگیران فعال شده است.
ناظر گمركات خراسان رضوی گفت: آمارهای مربوط به صادرات در هفت ماه گذشته امسال نشان می دهد فعالیت بازارچه دوغارون بیشتر از فعالیت باجگیران بوده است.
وی افزود: مبادلات مرزی از طریق بازارچه های مرزی باعث افزایش صادرات، امنیت مرزها و كاهش روند مهاجرت از مرز به داخل كشور می شود لذا توسعه بازارچه ها ضروری است.
عاطفی ادامه داد: هیچ محدودیت و ممنوعیتی در سطح گمركات خراسان رضوی برای صادرات یا واردات كالا به استثناء فرآورده های نفتی كه مسئولیت آن خارج از اختیارات این نهاد است، وجود ندارد.
وی گفت: بر اساس اطلاعات گمرك در هفت ماه گذشته امسال 34 میلیون و 575 هزار دلار صادرات غیرنفتی از محل بازارچه های مرزی دوغارون و باجگیران انجام شده است.
ناظر گمركات خراسان رضوی پیرامون معافیتهای گمركی واردات كالا در بازارچه باجگیران نیز گفت: گمرك یك نهاد اجرایی حاكمیتی است كه اجرای سیاستهای مصوب حوزه تجارت خارجی را برعهده دارد لذا در كم یا زیاد كردن قوانین و مسئولیتها اختیاری ندارد.
7489/1858**گزارشگر: میترا عبداللهی **منتشركننده: حسین كریم زاده
مشهد-ایرنا- خراسان رضوی با وسعت 119 هزار كیلومترمربع و حدود هزار و 500 كیلومتر مرز با جمهوری تركمنستان و افغانستان در جوار كشورهای آسیای میانه تنها دو بازارچه فعال مرزی در این خط طولانی مرزی دارد.
