مراقبت در منزل؛ طرحی كه دیر كلید خورد

اجرای این طرح زمانی اهمیت پیدا می كند كه حقوق برخی افراد در ماه به سختی به یك میلیون تومان می رسد اما اگر همین افراد، بیمار زمینگیری در خانه داشته باشند باید مقداری هم روی این پول گذاشته و بابت دستمزد یك پرستار برای بیمار خود بپردازند.
مشكل دستمزد بی سر و سامان و دلبخواهی پرستاران خانه، سالهاست كه گریبانگیر خانواده بیماران مزمن و زمینگیر است؛ پرستارانی كه اغلب تخصصی ندارند و آموزشی هم ندیده اند.
این مساله موجب شده تا افرادی كه برای بیماران یا سالمندان و كودكان بیمار خود در خانه به دنبال فرد متخصص و مطمئنی هستند و از طرف دیگر می خواهند تعرفه معقولی به اینگونه پرستاران بپردازند، همواره ناامید از وضعیت موجود تن به دستمزدهای گران بدهند و گاهی نیز به هر فردی به نام پرستار، اطمینان كنند.
از سوی دیگر بیمارانی در بیمارستان ها هستند كه برای خدماتی كه می شود آنها را در منزل انجام داد ، بستری هستند و تخت ها را اشغال كرده اند و علاوه بر پرداخت هزینه های هتلینگ (خدمات اقامت بیمار در بیمارستان) ممكن است به عوارض ثانویه مانند عفونت های بیمارستانی نیز دچار شوند.
این افراد در حالی در بیمارستان بستری هستند كه بیماران اورژانسی به شدت به این تخت ها نیازمندند.
از همین رو وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی ، امسال ، طرح «مراقبت در منزل» را - كه سالهاست در دنیا مطرح است- مورد توجه قرار داده و تعرفه های مربوط به آن نیز را تعیین و برای تصویب به شورای عالی بیمه، ارسال كرده است.
اكنون این سئوال مطرح است كه طرح مراقبت در منزل اصلا چیست و آیا قرار است دكتر با بیمار به منزل بیاید و از اینها گذشته این طرح اكنون در چه مرحله ای به سر می برد و آیا اصلا اجرای آن در كشوری مانند ایران كه با مشكلاتی مانند كمبود پرستار و مسائل بیمه ای دست و پنجه نرم می كند ، شدنی است یا نه ؟

**طرح مراقبت در منزل چیست ؟
طرح مراقبت در منزل طبق تعاریف بین المللی طرحی است كه طی آن قرار است طیف گسترده ای از خدمات بهداشتی و درمانی - كه امكان ارائه آن در خانه وجود دارد- به بیمار ارائه شود و معمولا نیز ارزان تر ، راحت تر و موثرتر از خدمات ارائه شده در بیمارستان است.
مدیر امور پرستاری دانشگاه علوم پزشكی ایران در این باره می گوید: در طرح مراقبت در منزل، همه بیمارانی كه می توانند از بیمارستان ترخیص شوند و می توانند خدمات را در خانه دریافت كنند یا بیمارانی كه ضرورتی ندارد به بیمارستان ها مراجعه كنند ، بسترهای ارائه خدمت به آنان در خانه فراهم می شود.
خورشید وسكویی در گفت و گو با خبرنگار سلامت ایرنا می افزاید: مراقبت در منزل شامل طیف وسیعی از مراقبت‌های حرفه‌ای تخصصی و حمایتی در منزل می شود و در بیماری‌های مزمن به دلیل غیرقابل ‌پیش‌بینی بودن بهبودی بیماران در آینده نزدیك، ادامه مراقبت‌ها در منزل موردتوجه قرار گرفته است.

**مزایای طرح مراقبت در منزل
مدیر امور پرستاری دانشگاه علوم پزشكی ایران می گوید: اگر طرح مراقبت در منزل اجرایی شود ، میزان عفونت های بیمارستانی و رفت و آمدها كاهش یافته و نیازی به حضور «همراه بیمار» در بیمارستان نیست.
وسكویی می افزاید: اجرای این طرح برای شخص بیمار ، آرامش به همراه می آورد و از نظر معیارهای اقتصادی نیز یكی از روش های كارآمد است.
وی تاكید می كند: اثربخشی طرح مراقبت در منزل پیش از این در دنیا ثابت شده و این طرح در كشورهای بلژیك، پرتغال، انگلستان و ایتالیا ارائه شده و حتی كشورهای همسایه مانند تركیه و كشورهای حاشیه خلیج فارس آن را اجرا كرده اند.

**چه كسی طرح مراقبت در منزل را اجرا می كند؟
مدیر امور پرستاری دانشگاه علوم پزشكی ایران در پاسخ به این سئوال خبرنگار ایرنا كه چه كسی قرار است مسئولیت طرح مراقبت در منزل را عهده دار شود، می گوید: دفاتر ارائه خدمات پرستاری در منزل باید این كار را برعهده بگیرند.
وسكویی می افزاید: این دفاتر مجوز خود را از معاونت های درمان دانشگاه های علوم پزشكی گرفته اند و كارشناسان این معاونت ها بصورت مكرر از عملكرد این دفاتر ، بازدید خواهند داشت.
وی تصریح می كند: دفاتر ارائه خدمات پرستاری در اجرای طرح مراقبت در منزل ، هم نظارت می شوند و هم كارشناسان با تعدادی از بیماران بصورت تصادفی مصاحبه و عملكرد این دفاتر را ارزیابی می كنند.
وی تاكید می كند: اگر دفاتر ارائه خدمات پرستاری می خواهند كه پروانه فعالیت شان باطل نشود باید در چهارچوب ضوابط تعیین شده ، فعالیت كنند.

**هركسی نباید وارد منزل شود
مدیر امور پرستاری دانشگاه علوم پزشكی ایران می گوید: برای اجرای طرح مراقبت در منزل باید بسترهایی فراهم باشد بطورمثال ارائه و دریافت خدمت باید در محیطی امن اتفاق بیفتد كه مطئمنا نیاز به برنامه های كارشناسی شده ، دارد.
وسكویی می افزاید: برای اجرای این طرح باید منزل بازدید شود ، قرار داد بسته شود و ارائه كنندگان خدمت باید كد شناسایی داشته باشند ، نباید هر كسی وارد خانه شود.
وی تصریح می كند : متاسفانه اكنون افرادی در قالب شركت های خدماتی پرستاری وارد منازل می شوند كه حرفه ای نیستند و چه بسا می توانند مشكلاتی را ایجاد كنند بنابراین طرح مراقبت در منزل باید با برنامه ریزی انجام شود.
به گفته وسكویی ، گاهی افرادی از سوی شركت های خدمات پرستاری به منازل مردم می روند كه دارای سطح تحصیل پایین یا دیگر مشكلات بوده و متاسفانه هر از چند گاهی اخبار ناگواری در این زمینه با موضوعات اخلاقی به گوش می رسد كه در شان جامعه پرستاری نیست.

** چالش های پیش روی طرح مراقبت در منزل
مدیر امور پرستاری دانشگاه علوم پزشكی ایران می گوید: برای اجرای طرح مراقبت در منزل باید بسترهای آن فراهم شود و مسائل بیمه ای و تجهیزات پزشكی آن مد نظر قرار گیرد.
وسكویی ، نظام بیمه ای را یكی از مشكلات پیش روی طرح مراقبت در منزل می داند و می افزاید: در كشورهای اروپایی غیر از بیمه درمانی ، بیمه اجتماعی نیز وجود دارد كه سیستم رفاهی و بهزیستی آن كشور آن را ارائه می دهد و اگر بیمه درمانی ما جامع نگر باشد بسیاری از مشكلات حل می شود.
وسكویی ادامه می دهد: از سوی دیگر باید تجهیزات پزشكی قابل اجاره در طرح مراقبت در منزل وجود داشته باشد چراكه بسیاری از بیماران مزمن كه می توان خدمات را در منازل به آنان ارائه داد به اینگونه وسایل قابل اجاره مانند دستگاه تنفسی نیاز دارند.
مدیر امور پرستاری دانشگاه علوم پزشكی ایران اضافه می كند: می توان از وسایل پزشكی مراكز بهداشتی كه كمتر از آن استفاده می كنند نیز بهره برد. وی تاكید می كند: بیمار باید از نظر مالی در این طرح حمایت شود.

**اجرای طرح مراقبت در منزل و كمبود پرستار
مدیر امور پرستاری دانشگاه علوم پزشكی ایران در پاسخ به سئوال خبرنگار ایرنا مبنی بر امكان اجرایی بودن این طرح با وجود كمبود پرستار در كشور ، می گوید: در اجرای طرح مراقبت در منزل از پرستاران با تجربه و دارای وقت آزاد استفاده می شود.
وسكویی تصریح می كند: برخی پرستاران وارد سیستم درمانی كشور نمی شوند و كارهای دیگر را بر می گزینند ، طرح مراقبت در منزل برای پرستارانی است كه وقت آزاد دارند و از سوی دیگر قرار هم نیست بصورت تمام در اختیار دفاتر ارائه خدمات پرستاری باشند.
وی خاطرنشان می كند: از سوی دیگر ظرفیت پذیرش پرستاران در دانشگاه های علوم پزشكی كشور افزایش یافته است.
به گفته مدیر امور پرستاری دانشگاه علوم پزشكی ایران، مشكل كمبود پرستار بیشتر در كلانشهرها به ویژه تهران مشهود است و در شهرستان ها حتی پرستار بیكار نیز داریم كه می توان از آنان در اجرای طرح مراقبت در منزل استفاده كرد.

**مراقبت در منزل مجانی نیست
مدیر امور پرستاری دانشگاه علوم پزشكی ایران درباره هزینه های اجرای طرح مراقبت در منزل می گوید: این طرح مانند خدماتی كه مردم از بیرون می خرند (مانند خرید جنس) ، هزینه دارد اما با وجود این هزینه ها ، اجرای این طرح تقاضای بسیاری از مردم است.
وسكویی تصریح می كند: مردم حتی حاضرند از جیب پول بدهند اما فرد مطمئنی برای ارائه خدمات مراقبتی به منزل آنان بیاید.
وی ادامه می دهد: بسیاری از خانواده های بیماران مزمن مجبورند برای تزریق یك آمپول به آژانس تاكسی زنگ بزنند و بیمار خود را به كلینیك ببرند كه این امر استهلاك خانواده را در بردارد بنابراین با اینكه فعلا بستر بیمه ای برای اجرای طرح مراقبت در منزل فراهم نیست اما بسیاری از مردم درخواست اجرای آن را دارند.

**ارسال تعرفه ها به شورای عالی بیمه
مدیر امور پرستاری دانشگاه علوم پزشكی ایران از رفتن تعرفه های طرح مراقبت در منزل به شورای عالی بیمه خبر می دهد و می گوید : تعرفه های مراقبت در منزل باید ساماندهی شود و حالا كه بستر بیمه ای این طرح فراهم نیست اما تعرفه ها باید طبق ضوابط اخذ شود.
وسكویی افزود: با وجود این به نفع بیمه ها است كه هزینه های طرح مراقبت در منزل را بپذیرند چراكه بیمار بستری در بیمارستان ، هر روز تقاضای جدیدی دارد اما میزان این تقاضاهای القایی در منزل كاهش می یابد.
وی خاطرنشان می كند: احتمال اینكه شورای عالی بیمه تعرفه های مراقبت در منزل را بپذیرد ، بسیار بالا است.
وسكویی تاكید می كند: اجرای طرح مراقبت در منزل به نفع بیمه هاست چراكه دیگر پول تخت را نمی دهند.

**طرح «مراقبت در منزل» در حال شفاف سازی است
مدیر امور پرستاری دانشگاه علوم پزشكی ایران می گوید: طرح مراقبت در منزل در حال شفاف سازی بوده و قرار است اطلاع رسانی و فرهنگ سازی های لازم در این زمینه صورت گیرد.
وسكویی می افزاید: مقرر شده كه طرح مراقبت در منزل تا پایان امسال ، نهایی و جامع شود.

** دیر است...
مدیر امور پرستاری دانشگاه علوم پزشكی ایران می گوید: طرح مراقبت در منزل جزو برنامه های امسال وزارت بهداشت قرار گرفت تا جایگاه واقعی خود را پیدا كند.
وسكویی تصریح می كند: طرح مراقبت در منزل در كشور را دیر شروع كردیم چراكه به شدت با معضل كمبود تخت های بیمارستانی روبرو هستیم و این تخت ها عملا پاسخگوی این تعداد از بیماران نیستند.
وی ادامه می دهد: برای حل این مشكل ضرورت دارد از روش های دیگری مانند اجرای طرح مراقبت در منزل -كه اثربخشی آن ثابت شده - ، استفاده شود.
وی تاكید می كند: اجرای طرح مراقبت در منزل باید به عنوان «درخواست مردم» انگاشته شود.
نباید فراموش كرد كه اگرچه دیر آغاز شدن طرح مراقبت در منزل از سوی برخی كارشناسان ذیربط مطرح می شود اما این مساله بیش از آنكه انتقاد باشد به این نكته اشاره دارد كه حالا كه دیر آغاز كردیم پس زودتر مقدمات اجرایی شدن آن فراهم شود تا مانند بسیاری از طرح های دیگر فقط در حد یك طرح باقی نماند.
اجتمام**9185*1569** گزارشگر: سادات حسینی خواه *انتشار: علی حبیبی