گزارش خبرنگاران ایرنا حاكیست كه به دنبال اعلام خرید پرتقال های یخ زده باغداران مازندران در چند كارخانه كنسانتره و آبمیوه گیری ، دلالان وارد عمل شده و انگ یخ زدگی را بر تمامی محصولات باغ مركبات استان چسبانده اند تا دسترنج یك ساله آنان را ' بزخر ' كنند .
این شبهه طی چند روز گذشته چنان گسترش یافته كه حتی فروش محصولات برداشت شده پیش از برف و یخبندان را هم در خرده فروشی ها با چالش و كاهش شدید قیمت مواجه كرده است .
در حال حاضر بسیاری از مركبات سالم و عاری از یخ زدگی مازندران تحت الشعاع نوسان قیمت ها قرار گرفته است و این امر سبب شد تا 70 درصد محصول سالم استان نیز كه باید تازه خوری و یا انبار شود ، به نوعی در آتش آشفته بازار قیمت ها در حال سوختن است .
** تولید مازاد ، بلای جان باغداران
بازار مركبات مازندران پیش از برف و سرمای اخیر هم به خاطر تولید مازاد در سال جاری با چالش عرضه و قیمت مواجه بود و دلالان در همان زمان هم با خالی كردن ته دل باغداران ، برای خودشان كیسه دوخته بودند و این بلای طبیعی اكنون بهترین فرصت را برای سركیسه كردن تولید كنندگان فراهم كرده است .
مازندران 110 هزار هكتار باغ مركبات دارد و سازمان جهاد كشاورزی برآورد كرده بود كه امسال بیش از 2 میلیون و 500 هزار تن محصول از آنها برداشت شود كه این مقدار حدود نیم میلیون تن بیشتر از میانگین سال های پیش است .
در حال حاضر هر كیلو پرتقال تامسون سر درخت كمتر از 500 تومان به فروش می رسد و قیمت در بازار دست فروش ها نیز اكنون 600 تومان و در مغازه ها و فروشگاهها نیز تا یكهزار تومان است .
قیمت نارنگی كه پیش از یخبندان برداشت شده و در بازار عرضه می شود هم تحت الشعاع قیمت های پس از یخبندان قرار گرفت . قیمت هركیلوگرم نارنگی انشو و یافا كه پیش از یخبندان 2 هزار تا 2 هزار و 500تومان در مغازه ها عرضه می شد ، اكنون به كمتر از یكهزار و 200 تومان كاهش یافت.
قیمت هركیلوگرم لیمو ، یكی دیگر از مركبات پر طرفدار مازندران ، نیز به زیر یكهزار و 200 تومان رسیده است .
** تقلب در عرضه مركبات مازندران
بررسی های خبرنگاران ایرنا نشان می دهد كه این روزها برخی از واسطه ها و دلالان ، مركبات سالم مازندران را با مقداری محصول ناسالم و یخ زده ادغام كرده و تلاش دارند تا تردید ناسالم بودن این میوه را نهادینه كنند.
كبری حسنی ، یكی از باغداران شهرستان ساری كه با باغ مركبات تنها ممر درآمد و زندگی خانواده اش است ، به خبرنگار ایرنا گفت كه امیدش را به بهبود وضعیت بازار از دست داده است .
وی كه تولید امسال باغش را حدود 2 تن برآورد كرد ، افزود : با این كه در منطقه ما در جنوب شهر ساری كمترین میزان بارش برف را داشتیم و مركبات ما سالم مانده ، ولی اكنون قیمت تحت شعاع جو بازار مركبات ناسالم ، یخ زده و تلخ قرار گرفت.
این باغدار ساروی گفت : هر سال نیمی از محصول را خودم پس از برداشت به صورت مستقیم به چند میوه فروشی داخل شهر تحویل می دهم ، اما اكنون به دلیل مشكلات به وجود آمده پرتقال ها روزانه به فروش نمی رود و یا بر سر قیمت با صاحب مغازه به توافق نمی رسیم.
وی اضافه كرد: امروز علاوه بر اینكه مردم به سالم بودن مركبات شك كردند ، بر سر قیمت مركبات نیز با فروشندگان بحث و چانه زنی می كنند.
این بانوی باغدار گفت : پرتقال درجه یك و شیرین تامسون را كیلویی هزار تومان در فروشگاه نمی خرند و می گویند كه در بازار های محلی به وفور كمتر از 700 تومان عرضه می كنند ، در حالی كه پرتقال های باغ ما سالم است و از سوی دیگر هزینه تولید و برداشت مركبات امسال برای باغداران بیشتر از هزار تومان آب خورده است.
عباس تقی نیا یك باغدار بابلی هم به خرید تضمینی مركبات درجه 3 از سوی دولت اشاره كرد و گفت: اگر عرضه مركبات درجه 3 یخ زده به درستی برای عرضه به كارخانه آبمیوه گیری مدیریت و هدایت شود، بیشتر مركبات كه باید تازه خوری شود، بدون وجود شبهه در مصرف و با قیمت مناسب برای تولید كنندگان و مصرف كنندگان عرضه می شود.
وی افزود : قیمت 550 تومان برای خرید مركبات درجه 3 مناسب است ، ولی مشكل اینجاست كه در حال حاضر پرتقال سالم به خاطر ایجاد شبهه در بازار به همین قیمت خریداری می شود .
در پی برف سنگین و یخبندان 2 هفته گذشته ، دولت تدبیر و امید دستور خرید پرتقال در حال فاسد شدن باغداران استان مازندران را صادر كرد و شركت تعاونی كشاورزی باغداری كوثر رامسر وابسته به شركت تعاونی روستائی مازندران هر كیلوگرم پرتقال درجه 3 باغداران را كه قابل مصرف برای تازه خوری نیست ، پنج هزار و 500 ریال خریداری می كند.
** خوردن ، تنها راه تشخیص سالم بودن مركبات
كارشناس مركبات سازمان جهاد كشاورزی مازندران تنها راه تشخیص و شناسایی پرتقال های یخ زده و تلخ شده را از پرتقال های سالم ، خوردن آن دانست و گفت : بدون خوردن ، از ظاهر میوه قادر به تشخیص سالم بودن آن نخواهیم شد.
هادی ایزدی افزود : یخ زدگی و تلخی مركبات درقسمت ناف و هسته مركزی میوه شروع می شود و به ظاهر نیز میوه سالم است .
وی با بیان اینكه در حال حاضر در بازار مركبات مازندران ، تر و خشك در حال سوختن است ، گفت : البته تدبیر دولت با آغاز خرید مركبات درجه 3 ، مشكل را برطرف می كند اما واسطه ها و دلالان همواره بر مشكلات نابسامانی بازار و نوسانات قیمت ها می افزایند.
این كارشناس مركبات افزود : بررسی ها نشان می دهد تا 30 درصد مركبات استان قابلیت نگهداری در انبارهای فنی را دارند و باغداران عجله ای برای عرضه محصولشان نكنند.
** لزوم تحویل مركبات درجه 3 به كارخانه آبمیوه گیری
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد كشاورزی مازندران هم در گفت و گو با ایرنا به خرید مركبات درجه 3 در كارخانه آبمیوه گیری رامسر اشاره كرد و گفت: برای حمایت از باغداران ،دولت توان تخرید تضمینی روزانه 300 تن پرتقال را در این كارخانه ایجاد كرده است.
عزیزالله شهیدی فر با تائید وجود آشفتگی در قیمت مركبات و شبهه در سالم و ناسالم بودن این میوه در مازندران ، افزود : به همین دلیل دولت تدبیر و امید دستور خرید پرتقال در حال فاسد شدن باغداران استان مازندران را صادر كرد.
وی ادامه داد : شركت تعاونی كشاورزی باغداری كوثر رامسر وابسته به شركت تعاونی روستائی مازندران هر كیلوگرم پرتقال درجه 3 باغداران را كه قابل مصرف برای تازه خوری نیست ، پنج هزار و 500 ریال خریداری می كند.
معاون جهاد كشاورزی مازندران خرید تضمینی پرتقال درجه 3 را برای جبران بخشی از ضرر باغداران، ،و تعادل بخشی به بازار عرضه و تقاضای دانست و گفت : در صورت استقبال باغداران ، كارخانه دیگری در تنكابن كه متعلق به بخش خصوصی است، آماده دریافت مركبات درجه 3 است.
** همه چیز به نفع دلالان
بازار مركبات مازندران در حالی با یك سرمای 2 روزه به آستانه كما رسیده است كه طور معمول و بر اساس قانون حاكم بر بازار آزاد باید خود به خود به تعادل باز می گشت .
قانون آزاد عرضه و تقاضا حكم می كند همان گونه كه تولید مازاد بر نیاز بازار ، همواره كاهش قیمت را به دنبال دارد ، هرگونه مخاطره برای كاهش تولید هم باید به افزایش قیمت منجر شود ، قانونی كه ظاهرا برای بازار مركبات مازندران كارائی ندارد .
یك كارشناس اقتصادی در این باره گفت : مشكل بازار مركبات مازندران و خارج شدنش از تعادل با هر بحران كوچك را باید در غیر حرفه ای بودن باغداری در این استان جست و جو كرد ، وضعیتی كه در آن باغدار بیش از هر كس دیگری تحت تاثیر جو روانی قرار می گیرد.
جانعلی ولیزاده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : برای بسیاری از مازندرانی ها ، باغداری ممر اصلی معیشت نیست ، بلكه كمك خرجی به حساب می آید و به همین دلیل هم آنها معمولا هر سال به قول معروف با ' یا شانس و یا اقبال ' باغداری می كنند .
این كارشناس اقتصادی توضیح داد : شاید بیش از 80 درصد باغداران اصلا نگاه بلند مدت به باغداری ندارند و دلیلی هم نمی بینند كه برای نگهداری محصول چاره اندیشی و زمانی محصول را وارد بازار كنند كه بیشترین منفعت را ببرند.
وی افزود : در تمامی این سال ها هر گاه كه مازاد تولید در استان وجود داشت ، باغدار متضرر شد و حتی آنانی كه محصولشان را ذخیره می كردند به هر دلیلی به خاطر نگاه زودگذر و غیر علمی به این قضیه با فاسد شدن محصولشان در پایان زمستان مواجه شدند و به این نتیجه رسیدند كه به جای دردسر ذخیره سازی و نگهداری محصول ، آن را به قیمت كم یا زیاد بفروشند و خودشان را خلاص كنند .
این كارشناس اقتصادی مسائل كشاورزی مازندران ، این نوع نگاه را در تمامی بخش های كشاورزی استان حاكم دانست و گفت : تا زمانی كه این نگاه حاكم باشد ، دلالان برنده اصلی بازار هستند ، خواه این بازار مركبات باشد یا برنج و خواه تولید مازاد داشته باشند یا با بحرانی مانند سرما مواجه شوند .
او توضیح داد : دلالان تا پیش از سرما و یخ زدگی ، بخشی از محصول باغ های مازندران را كیلوئی 800 تا 900 تومان خریداری كردند و به 2 تا سه برابر این قیمت فروختند و اكنون پس از بحران سرما هم با آشفته كردن بازار و ایجاد تردید در حال خرید به قیمت زیر 500 تومان هستند تا بتوانند بعدها به قیمت پنج تا 6 برابر خرید بفروشند.
این كارشناس پهنه بندی باغ مركبات در مازندران و تغییر در گونه ها را با مطالعه علمی از یك سو و حرفه ای كردن باغداری به همراه آموزش به كشاورزان را راهكار درست حل مشكلات دانست .
برفی كه دوشنبه شب اول آذر ماه امسال در مازندران باریدن گرفت و تا پنجشنبه شب چهارم آذر ادامه داشت ، علاوه بر خسارت سنگین به بخش كشاورزی باعث ، قطعی آب ، گاز ، برق و تلفن همراه برخی مناطق شده بود .
بارش برف سنگین پائیزی و كاهش دما تا 16درجه زیر صفر سبب یخ زدگی محصولات كشاورزی از جمله مركبات و كیوی در استان شد. كارشناسان جهاد كشاورزی میزان خسارت به باغ های مركبات را 30 درصد برآورد كرده اند .
بازار دلالی مركبات در مازندران به دنبال برف و سرمای شدید هفته پیش در استان رونق گرفت . برخی از باغداران برای در امان ماندن محصولشان از سرما اقدام به برداشت پرتقال و نارنگی كردند و عرضه مازاد به بازار سبب كاهش شدید قیمت شده است .
واسطه های بازار مركبات نیز برای كاهش و تعیین قیمت دلخواه چنین القا كرده اند كه با توجه به آسیب پذیر شدن محصول بر اثر یخ زدگی ،برداشت نكردن زود هنگام مركبات ،ضرر بیشتری را متوجه باغداران خواهد كرد .
در چنین شرایطی ، با تصمیم شورای تنظیم بازار استان مازندران ، خرید پرتقال درجه سه در دستور كار قرار گرفت تا باغداران بیشتر از این متضرر نشوند.
خبرنگار : سید رضا هاشمی كروئی ** انتشار دهنده : حسن فلاحتی
6990/1654
ساری - ایرنا - بازار مركبات مازندران كه با سرما و یخبندان 10 روز پیش آنفلوانزا كرده بود ، هنوز نخستین پیمانه از شربت شفابخش خرید میوه های یخ زده را سرنكشید كه دلالان سم تردید را به پیكر نیمه جانش تزریق كرده اند تا باغداران را به ورشكستگی بكشانند .
