لاك پشت فراتي گونه اي كه پراكنش جهاني آن رودخانه هاي دجله و فرات و انشعابات آنها در كشورهاي ايران، عراق، سوريه و تركيه است، چند سالي است در فهرست اتحاديه بين المللي حفاظت از طبيعت به عنوان گونه در خطر انقراض قرار گرفته است.
پراكندگي اين گونه در ايران به استان خوزستان محدود مي شود؛ از اين رو انجمن زيست محيطي خزنده شناسان پارس در استان خوزستان از سال 1389 طرح حفاظت از لاك پشت فراتي را با همكاري اداره كل محيط زيست استان خوزستان، آموزش پرورش استان و حمايت مالي دفتر كمك هاي كوچك سازمان ملل (SGP) آغاز كرد كه فاز اول آن سه سال زمان برد و اكنون وارد فاز دوم شده است.
هانيه غفاري مدير عامل تشكل زيست محيطي خزنده شناسان پارس در گفت و گو با خبرنگار علمي ايرنا گفت: فاز اول طرح حفاظت از لاك پشت فراتي از دزفول آغاز شد و تمركز آن بيشتر روي آموزش دانش آموزان، ماهيگيران و محيط بانان با هدف آشنايي با اين گونه ارزشمند بود.
وي افزود: يكي از تهديدات اصلي فراروب لاك پشت فراتي ماهيگيران هستند، زيرا معتقدند زماني كه در تور ماهيگيري گرفتار مي شوند ماهي ها را مي خورند، در واقع آن را به نوعي رقيب خود مي بينند و اقدام به كشتن اين گونه مي كنند.
عضو هيات علمي گروه محيط زيست دانشگاه كردستان تاكيد كرد: به همين دليل ما هدفمان را بيشتر روي ماهيگيران متمركز كرديم و بعد از آن آموزش دانش آموزان، تا آموخته هاي خود را به خانواده منتقل كنند.
وي ادامه داد: فاز دوم اين طرح نيز دو سال پيش آغاز شد كه در اين مرحله علاوه بر شهرستان دزفول شهرستان هاي شوش و شاوور نيز تحت پوشش اين طرح در آمد.
غفاري گفت: اتفاق خوبي كه در فاز دوم طرح حفاظت از لاك پشت فراتي رخ داد، تشكيل كارگروه تخصصي حمايت از اين گونه است كه با همكاري سازمان حفاظت محيط زيست شكل گرفت و اكنون تمام كارهاي آن انجام شده و فقط منتظر امضاي رييس سازمان حفاظت محيط زيست است تا فعاليت كارگروه به طور رسمي آغاز شود.
وي افزود: پيش از اين هيچ برنامه مدوني براي حفاظت از لاك پشت فراتي در كشور وجود نداشت و اين كارگروه با هدف داشتن يك برنامه بلند مدت 10 ساله حفاظت، بخش هاي علمي، پژوهشي، آموزش جوامع محلي و گنجاندن آن در پايان نامه هاي تحصيلات تكميلي دوره هاي كارشناسي ارشد و دكتري شكل گرفت كه تمام اينها كمك خواهند كرد تا 10 سال آينده به حفظ اين گونه اميدوار باشيم.
مدير عامل تشكل زيست محيطي خزنده شناسان پارس گفت: در فاز اول طرح حفاظت از لاك پشت فراتي دفتر كمك هاي كوچك سازمان ملل به نوعي شروع به كمك كرد اما در عمل، فاز دوم توسط اين تشكل و با حمايت سازمان حفاظت محيط زيست آغاز شد.
وي با اشاره به اينكه فاز اول سه سال زمان برد تاكيد كرد: نمي توانيم بگوييم كه گونه 100 درصد حفظ شده است زيرا پراكنش آن در كل استان خوزستان است و ما فقط شمال استان را پوشش داديم اما خوشبختانه در فاز دوم دامنه فعاليت به سه شهرستان افزايش يافت.
غفاري ادامه داد: همچنين تشكيل كارگروه تخصصي حفاظت از لاك پشت فراتي هم موجب مي شود تا كل استان خوزستان درگير اين طرح شود، در واقع تمام شهرستان ها موظف به داشتن برنامه هاي آموزشي و پژوهشي مي شوند تا در بلند مدت منجر به حفظ اين گونه شود.
وي درباره جمعيت اين گونه گفت: تاكنون هيچ برآوردي از جمعيت اين گونه در زيستگاه هاي آن صورت نگرفته اما در فاز دوم اين طرح، اولين اقدام برآورد جمعيت آن است اما چون در فهرست سرخ اتحاديه بين المللي حفاظت از طبيعت آمده است جزو گونه هاي در خطر انقراض شناخته مي شود و پراكنش جهاني آن محدود به رودخانه دجله و فرات و كشورهاي ايران، عراق، سوريه و تركيه است.
غفاري افزود: بيشتر زيستگاه اين گونه در عربستان در حال تخريب است از اين رو از وضعيت آن در اين كشور اطلاعات دقيقي در دست نيست، وضعيت آن در كشور عراق هم نامناسب است زيرا بيشتر زيستگاه آن در اطراف رودخانه هاي دجله و فرات در اين كشور خشك شده است، البته شرايط در ايران هم بهتر از اين كشورها نيست زيرا حيات هر گونه اي به حفظ زيستگاه آن وابسته است.
علمي 9014**
خبرنگار: كيميا عبدالله پور*انتشار:محتشمي پور
تهران- ايرنا- لاك پشت فراتي تنها گونه از خانواده لاك پشت هاي لاك نرم (سه انگشتي) در ايران است كه اكنون در معرض خطر انقراض قرار دارد و بر اين اساس طرحي 10 ساله در قالب كارگروه تخصصي حفاظت از لاك پشت فراتي در استان خوزستان شكل گرفته است.
