به گزارش خبرنگار ایرنا، درمیانه خیابان سی تیر، چندقدم مانده به خیابان جمهوری خانه قاجاری خود نمایی می كند كه درمیان ازدحام همیشگی خیابان های مركزی تهران ازگردشگران ایرانی وخارجی پروخالی می شود.
تكه ای ازتاریخ درمیانه یك باغ قاجاری، عمارتی بامعماری منحصربه فرد آن باعث شده كه هم تاریخ مختلفی رابازگوكند و هم اینكه تاریخ سفال وشیشه ایران را در این مكان جست و جو كرد.
بنایی كه امروزه به عنوان موزه آبگینه و سفالینه شهرت دارد؛ در منطقه 12 پایتخت جای گرفته است.
ورودی بنا تنها از سمت شرق و خیابان سی تیر راه دارد و قسمت شمالی و شرقی آن نیز به كوچه كم عرضی ختم می شود. این بنا درسال 1330 ﻫ.ق./ 1291 هجری شمسی توسط مرحوم استاد علی محمد معمارباشی و به دستوراحمد قوام(قوام السلطنه) به منظور دفتر كاری و استفاده شخصی او ساخته شد.
این ساختمان كه در باغی به وسعت بالغ بر هفت هزار متر مربع قرار گرفته كه در سال 1332 مورد استفاده وی و پس از مرگش توسط پسرش قوام به سفارت مصر فروخته شد كه با تیره شدن روابط ایران و مصر در زمان عبدالناصر به مدت هفت سال در این اختیار این كشور و پس از آن نیز این بنای ارزشمند به ترتیب در اختیار سفارت افغانستان و بانك بازرگانی بود.
این بنا در سال 55 توسط دفتر فرح پهلوی با كاربری موزه خریداری شد.
موزه آبگینه تلفیقی از معماری باروك ایرانی( تلفیقی از معماری سنتی و غربی) است. این ساختمان با زیر بنایی یك هزار و 40 متر مربع و با طرح هشت گوش و ستونهای كاذب در قسمت ورودی ساخته شده و دارای سه طبقه زیر زمین، همكف و طبقه اول دارای هفت تالار و سه سرسرا است.
طبقه همكف با پلكان هایی چوبی دوطرفه( به شكل 2 نعل اسب تودرتو) به سبك روسی ساخته شده و به طبقه دوم این بنا راه می یابد.
سرسرای موزه كه پیش از استقرار سفارت مصر در این محل به شكل گنبدی ساخته شده بود نیز در این دوران شكل خود را از دست داده و به صورت مسطح تغییر كاربری داد.
طبقه زیر زمین این بنا كه در گذسته به عنوان حوضخانه كاربری داشته در حال حاضرمحل كتابخانه موزه بوده كه بیش از چهار هزار جلد كتاب نفیس در موضوعات مرمتی، شیشه، هنرو دانشگاهی در آنجا نگه داری می شوند.
بنای مذبور مانند بسیاری از بناهای دیگر دوره قاجار از تلفیق معماری سنتی ایران (نمای بیرون)و معماری اروپایی (درونی بنا) قرن نوزدهم بهره برده است كه داخل بنا در سفری كه قوام السلطنه به فرانسه داشت، الگو برداری شد.
مصالح به كار رفته در بنا از جنس آجر، گچ، ملات گل وآهك با نمای آجری می باشد.
همچنین درطبقه همكف موزه نیز تالارهای سمعی و بصری، مینا و بلور و در طبقه دوم نیز تالار صدف، زرین فام، لاجورد یك و لاجورد 2 وجود دارد كه با طراحی هوشمندانه هانس هولاین معمار و هنرمند اتریشی توانسته ماهرانه تاریخ مختلف كشورمان را در چیدمان آثار سفالی و شیشه مورد استفاده قرار دهد.
از عناصر داخلی این بنا گچبری و تزییات چوبی آن را نام برد كه به صورت ماهرانه ای در در بنا به كار گرفته شده است.
همچنین یكی ازنكات بارزی كه پس از بازدید از موره آبگینه اندكی دوستاران هنر را تحت تاثیر خودر قرار می دهد، ارتفاعات ساخت و ساز برخی بناهای جدید در حوالی این مجموعه ثبت شده ملی است كه به نوبه ای حریم منظر( منظر دید) آن را تغییر دهد كه باید با نظارت بیشتر جلو ساخت و سازهای غیر عرفی را از حریم قانونی این اماكن تاریخی گرفت.
در حال حاضر 2هزار و 64 قطعه سفال و شیشه تاریخی در موزه آبگینه تهران حفاظت می شود كه از این تعداد 899 آبگینه و شیشه، 680قطعه سفال، 242 بلور و 243 شی نفیس است.
موزه‌ی آبگینه یا همان خانه قوام السلطنه نخست وزیر سابق كشور در دوران قاجار و پهلوی در تاریخ هفت اردیبهشت 1377 با شماره‌ی ثبت 2014 به عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
* برای اطلاع از اخبار متنوع انتشار یافته در شبانه روز با كانال ایرنا استان تهران در تلگرام به نشانی IRNATEHRAN@ همراه شوید.
خبرنگار: امین كمالی فر انتشاردهنده : موسی فعالیان
تهرام/7247/ 1539
تهران-ایرنا- موزه آبگینه وسفالینه كه گذشته محل زندگی و دفتر كار قوام السلطنه(نخست وزیر اواخر قاجار و اوایل دوره پهلوی) بود، در حال حاضر به عنوان گنجینه اشیای قدیمی سفال و شیشه كشور مورد بهره برداری قرار گرفته است.
