به گزارش ایرنا، جشن یلدا در خراسان شمالی همانند مناطق دیگر كشورمان با گرد هم آمدن و شبنشینی اعضای خانواده و فامیل ها در كنار یكدیگر برگزار می‌شود، آیین شب یلدا یا شب چله، خوردن آجیل مخصوص، انار و شیرینی و میوه‌های گوناگون است كه همه جنبه نمادی دارند و نشانهٔ بركت، تندرستی، فراوانی و شادكامی هستند.
زمستان در خراسان شمالی با رشته های كوه های مرتفع سالوك، شاه جهان و آلاداغ زمستان به دو بخش چله كوچك و چله بزرگ تقسیم می شود و اولین شب چله بزرگ را تحت عنوان شب چله یا یلدا با جمع شدن بزرگان و ریش سفیدان فامیل دور هم به خوبی و شادی سپری می كنند.
چهل روز از زمستان كه آغاز آن برابر است با اول جَدی و هفتم دی ماه جلالی و پایانش برابر است با شانزدهم بهمن ماه جلالی كه به آن چله بزرگ زمستان گویند.
چله كوچك 20 روز از فصل زمستان كه آغاز آن از هفدهم بهمن ماه جلالی شروع می شود و در پنجم اسفند ماه پایان می یابد.
در یلدا آداب و رسوم دیگری هم نهفته كه از جمله می توان به چلگی بردن برای عروس اشاره كرد كه طی آن مردهای جوان خانواده داماد، طبق های میوه، آجیل، شیرینی و یا در سال های امروزی به همراه لباسی نو را به منزل عروس می برند و مادر عروس نیز به رسم یادبود لباسی و یا پارچه ای را در سینی خالی می گذارد و به منزل داماد می فرستد.
از دیگر برنامه های شب یلدا در خراسان شمالی حضور هنرمندان و اجرای برخی قطعات خاص زمستان و یلدا بوده كه این را می توان از اشعار و آثار ادبی گذشته به خوبی رصد كرد، البته در شرایط امروز كمتر این مقوله را می توان دید چرا كه بیشتر به سفره آرایی و تزیین آن تبدیل شده است.
یكی دیگر از آداب این شب جمع شدن دور بزرگان و شنیدن قصه ها و خاطرات و گاها كتابخوانی بوده كه البته كمتر به نامهایی چون سعدی و حافظ در گذشته این خطه اشاره شده اما كتابخوانی از اركان ثابت این شب بوده كه عموما هم با بیان پند و اندرز و تجربه آموزی جوانان همراه بوده است.
یك كارشناس ارشد جامعه شناسی و مربی دانشگاه در خصوص شب یلدا گفت: این شب برای ایرانیان نماد غلبه بر دیو تاریكی و رفتن به سوی روشنی است، در آیین مردم ایران قدیم، خورشید نماد اهورامزدا و شب نماد اهریمن بود به همین خاطر شبی كه غلبه تاریكی بر نور به زوال می‌رفت، شب مقدسی محسوب می‌شد.
علی قدرتی در گفت و گو با ایرنا اظهار كرد: یلدا فرصتی است تا بزرگ و كوچك زیر سقف خانه دور هم جمع شوند، حافظ بخوانند، درد دل كنند، هندوانه و انار بخورند، خاطرات را زنده كنند، پای نصیحت پدربزرگ و مادر بزرگ بنشینند و در یك قاب لبخند بزنند.
وی گفت: یلدا از پس روزگاران به ما رسیده و به خانه‌هایمان سرك كشیده تا دوباره در هوایش نفسی تازه كنیم و سرمایش را به گرمای خانواده بسپاریم.
قدرتی افزود: معروف‌ترین خوراكی‌هایی كه در شب یلدا خانواده‌ها مورداستفاده قرار می‌دهند عبارت‌اند از آجیل، هندوانه، سیب، انار، گردو، بادام، نخود و كشمش، كه این خوراكی توسط بزرگ فامیل برای پذیرایی از میهمانان آماده می‌شود.
این مدرس دانشگاه با بیان اینكه هندوانه جزو میوه‌های لاینفك مراسم شب یلدا است و این میوه حتماً باید كنار سفره باشد گفت: امروز در كنار خوراكی‌هایی كه به آن اشاره كردم، معمولاً از سایر میوه‌ها مثل پرتقال، موز، لیموشیرین، كیوی و سایر خوراكی‌ها مثل انواع شیرینی‌ها استفاده می‌شود.
یك پژوهشگر و محقق خراسان شمالی می گوید: بلندترین شب اول زمستان شب یلدا است یعنی نخستین شب دی ماه یا چنانكه امروز اصطلاحاً شب چله نام دارد كه چندین هزار سال در ایران سابقه داشته است.و یلدا در افسانه ها و اسطوره های ایرانی حدیث میلاد عشق است كه هر سال در خرم روز مكرر می شود.
محمد اسماعیل مقیمی در گفت و گو با ایرنا اظهار كرد: در ایران باستان به دی ماه خورماه (خورشید ماه) می گفتند كه نخستین روز آن خرم روز نام داشت و ماهی بود كه آئین های بسیاری در آن برگزارمی شد و از آنجا كه خرم روز بلندترین شب سال را پشت سر دارد پیوند آن با خورشید معنایی ژرف می یابد و از پس یلدا كه بلندترین شب است خورشید از نو زاده می شود.
وی با اشاره به آداب دیگر شب یلدا در بین مردم خراسان گفت: در این شب هندوانه می خورند چون گرد است و نمادی از خورشید است و هندوانه و انار دومیوه ای هستند كه یادآور خورشید است زیرا سرخ فام هستند.
مقیمی افزود: از جمله تنقلاتی كه در شب چله تناول می شده چای، میوه های فصل به ویژه هندوانه، شیرینی، قیسی خشك، آلوچه خشك، نخودچی، آجیل، كشمش، تخمه، گردو و بادام بوداده، فندق، چغندرپخته، انگور، انار، توت خشك و انجیرخشك بوده است.
این پژوهشگر خراسان شمالی گفت: در گذشته خانم های خانه دار از اول پائیز به فكرجمع كردن تنقلات شب چله بودند و مقداری انار سالم را در جای خشك و خنك به قصد استفاده در شب چله نگهداری می كردند.
مقیمی افزود: در ابتدای این شب اقوام و گروه های مختلف مردم گرد هم جمع می شوند و با روشن كردن آتش میوه های فصل زمستان و میوه هایی را می خورند كه در طول تابستان خشك كرده اند.
وی تصریح كرد: در گذشته جوان ترها به دیدن بزرگتر ها می رفتند و دور هم جمع می شدند و علاوه برخوردن تنقلات گوناگون درباره مسائل و موضوعات مختلف صحبت می كردند.
مقیمی افزود: از مراسمی كه در شب یلدا برگزار می شود قصه گویی یا شعرخوانی توسط پیران و كهنسالان مجلس بوده كه قصه گویی در میان ایرانیان پیشینه دیرینه ای دارد و قصه های ایرانی همواره با رویكردهای ملی، اخلاقی، حماسی و مذهبی تاثیر ژرفی بر توده ها داشته اند.
خراسان شمالی 938 هزار نفر جمعیت دارد.
7186/6042 گزارش از: فاطمه مقدسی باجگیران** انتشار دهنده: سید حسین قدسی
بجنورد- ایرنا- خراسان شمالی كه به سرزمین گنجینه فرهنگ ها شهرت دارد دارای اقوام گوناگون ترك، كرمانج، تركمن، تات و حتی بلوچ است كه طولانی ترین شب سال 'یلدا' در نزد هریك از این اقوام با ویژگی های خاص برگزار می شود.
