در شرایط جدیدی كه از یك سو شاهد حضور نخست‌وزیر اسرائیل در باكو و از طرف دیگر تظاهرات و اعتراض‌های خصمانه ضد ایرانی در شهرهای مختلف تركیه هستیم، با سفر دكتر حسن روحانی رئیس جمهوری ایران به ایروان، جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ارمنستان به روابط دوستانه و حسن همجواری خود نفس تازه‌ای بخشیده‌اند كه نتایج این سفر بدون شك برای تحكیم و توسعه همكاری‌های دوجانبه دورنمای درخشانی ترسیم می‌كند.
ارمنستان تنها همسایه مسیحی ایران است و از این لحاظ كشوری است استثنایی و ویژه زیرا مرز ایران و ارمنستان سرحدی است كه در واقع جهان مسیحیت را با جهان اسلام متصل می‌كند. بنابراین الگوی روابط عمیق و بدون تنش و صلح‌آمیز بین دو كشور چه از لحاظ سیاسی و چه از دیدگاه‌های گفت‌و‌گوی فرهنگی و حتی پاسخ گویی هدفمند به سیاست‌ها و تبلیغات سیاه نما و ادعاهای افراط و تفریط علیه ایران حائز اهمیت منحصر به فردی است.
در ضمن باید خاطرنشان ساخت كه در مراسم تحلیف دكتر حسن روحانی از منطقه قفقاز جنوبی فقط ارمنستان بود كه در سطح رئیس جمهوری شركت كرده بود كه نمونه بارز اراده و علاقه‌مندی مخصوص ارمنستان برای تعمیق و توسعه روابط سیاسی همه جانبه با ایران است حتی با ندیده گرفتن فشارهای متعددی كه از طرف كشورهای سوم دائم وارد شده است.
در زمینه اقتصادی ایران و ارمنستان ظرفیت‌های متعددی دارند كه مهم‌تر از همه برنامه كریدور خلیج فارس - دریای سیاه است. این كریدور طرح ایجاد محورهای مواصلاتی برای اتصال خلیج فارس به بنادر دریای سیاه گرجستان از طریق بزرگراه شمال - جنوب ارمنستان و ساخت راه‌آهن ایران – ارمنستان را شامل می‌شود.
مؤلفه دوم آن كه در حوزه انرژی و در زمینه ترانزیت و تبادل گاز و برق است كه در حال حاضر به طور جزئی اجرا می‌شود. پیش بینی می‌شود با تكمیل برنامه‌های ساخت سومین خط برق ولتاژ بالای ایران - ارمنستان همچنین توافق مقدماتی برای فروش گاز ایران به گرجستان با استفاده از ظرفیت لوله ایران – ارمنستان در آینده نزدیك توسعه چشمگیر این بخش را شاهد خواهیم بود. ایجاد
هر چه سریع‌تر كریدور خلیج فارس – دریای سیاه نه فقط مزیت‌های اقتصادی بسیاری برای كل منطقه خواهد داشت بلكه از اهمیت ژئو استراتژیك ویژه‌ای نیز برخوردار است. به وسیله این محور ایران می‌تواند حضور سیاسی – اقتصادی خود را در منطقه قفقاز جنوبی به طور محسوس و قاطعانه به ثبت رسانده و افزایش دهد همچنین كوتاه ترین و امن ترین راه را برای دسترسی به بازارهای اروپایی چه برای خود ایران و چه برای كشورهای خاورمیانه و خاور دور ایجاد و كنترل كند.
در شرایط محاصره اقتصادی از طرف تركیه و دولت باكو وجود یك چنین كریدوری برای ارمنستان نقش حیاتی دارد و برای گرجستان بسیار مهم است كه با شركت در این طرح متنوع سازی مسیر‌های مواصلاتی و ترانزیتی خود را تأمین كرده، نفوذ شدید تركیه و جمهوری آذربایجان را در این كشور محدود كند.
بدیهی است كه نظر به دورنمای وسیع سیاسی – اقتصادی كریدور خلیج فارس – دریای سیاه، رئیس جمهوری ایران در چارچوب سفر رسمی به ایروان براهمیت و امكان ایجاد آن تأكید وِیژه‌ای داشتند: «ارمنستان و ایران می‌‌توانند مسیر ترانزیتی خلیج فارس و دریای سیاه را تكمیل كنند.
می‌توانیم از طریق جاده و راه‌آهن، دریای سیاه را به خلیج فارس متصل كنیم و از این طریق تسهیلات تجاری و اقتصادی برای مردم این منطقه همچنین برای سایر مناطق جهان فراهم كنیم.» بنا براین محور خلیج فارس – دریای سیاه كریدوری است كه نه تنها دارای ابعاد فوق‌العاده مهم توسعه اقتصادی منطقه‌ای است بلكه دروازه مناسبی برای بازگشت و حضور فعالانه ابر قدرتی مثل جمهوری اسلامی ایران در منطقه قفقاز جنوبی است، منطقه‌ای كه قرابت تنگاتنگ تاریخی و تمدنی آن با ایران به هیچ عنوان سؤال برانگیز و قابل انكار نیست.
*رئیس كرسی ایران شناسی دانشگاه دولتی ایروان - ارمنستان
منبع: روزنامه ایران، 5 دی 95
پژوهشم**9160**
بعد ازاستقلال ارمنستان در طول مدت زمان 25 سال اخیر در میان تهران و ایروان روابطی متكی بر اعتماد كامل برقرار شد كه دو كشور حتی در شرایط سخت جنگ تحمیلی و محاصره اقتصادی علیه ارمنستان یا تحریم‌های سخت بر ضد ایران منافع ملی یكدیگر را هیچ وقت زیر سؤال نبرده‌اند و در واقع برای یكدیگر نقش شكننده محاصره‌ها و تحریم‌ها ایفا كرده‌اند.
